بازار نیوز - در هفته جاری شاهد نامه نعمت زاده به جهانگیری درباره این سامانه بودیم. این درحالی است که 3 هفته قبل نیز نعمت زاده همین درخواست را از وزیر امور اقتصادی و دارایی داشت. در حقیقت این موضوع از اوایل دی ماه سال جاری آغاز شد، زمانی که با مشخص شدن تخلفات گسترده LGاین برند لوازم خانگی به پرداخت 3 هزار میلیارد تومان جریمه محکوم شد.

این تخلفات به خاطر سامانه جامع گمرکی کشف شده بود در حالی که وظیفه اصلی شناسایی چنین فسادی در سیستم صنعت و تجارت کشور بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت است. به همین دلیل همه منتظر واکنش تند این وزارتخانه بودند. اما در کمال ناباوری وزیر صنعت، معدن و تجارت در نامه ای به گمرک اعلام کرد که نیازی به برخورد با این برند نیست و تقاضای بخشش این برند را کرد.

ایستادگی گمرک بر روی مسئله تخلفات LG عملا باعث شد که نعمت زاده به فکر خارج کردن ابزار اطلاعاتی گمرک یعنی سامانه جامع گمرکی از دست این نهاد بیافتد و تلاش ها برای این موضوع آغاز شد تا در عمل پرونده LG به فراموشی سپرده شود و شاهد درگیری بین دو نهاد مهم اقتصادی کشور در پایان عمر دولت تدبیر و امید بر سر مسئله LG باشیم. در نهایت هم بدون حل شدن مشکل، LG جشنواره نوروزی برگزار می کند و با آب و تاب تمام محصولات خود را به فروش می رساند و ما می مانیم و حوضمان!

 

 اتفاقات رخ داده در این خصوص را در 7 پرده بررسی کرده ایم:

سال 92 برای گمرکی ها سال مهمی بود. مسعود کرباسیان، رئیس کل سابق  گمرک بعد از 8 سال مجددا سکان هدایت گمرک را به دست گرفت. وی که در میان اهالی خانواده گمرک چهره ای محبوب محسوب می شد سوابق زیادی در بحث های مدیریت بازرگانی داشت. از حضور به عنوان معاون وزیر در وزارت بازرگانی تا معاونت بازرگانی وزارت نفت و در نهایت 4 سال ریاست بر گمرک باعث شده بود که وی به خوبی بداند که در دوران جدید مدیریت گمرکی خود چه برنامه هایی دارد. بر همین اساس در همان ابتدای کار چند طرح مهم را مطرح کرد که البته این طرح ها اکثرا از دوره قبلی ریاستش باقی مانده بود. مهمترین طرح کرباسیان طرح سامانه جامع گمرکی بود. این طرح در حقیقت پنجره واحد گمرک است که تمام بخش ها را در فضای اینترنتی ایجاد کرد و با این روش تمامی کارها مانند کارشناسی به صورت اینترنتی و از طریق سامانه انجام می شود. چنین موضوعی باعث جمع آوری گسترده اطلاعات و آماری شد که تا کنون امکان دسترسی به آن وجود نداشت. هرچند که در ابتدا انتقادات زیادی به ضعف های این سامانه صورت گرفت اما کرباسیان موفق شد این سامانه را در گمرک جا بیاندازد. وی در این دوره به عنوان نایب رئیس اول در هیأت رئیسه اتاق بازرگانی ایران حضور داشت و عملا می دانست که چگونه می تواند فعالان اقتصادی را مجاب به پذیرش استفاده از سامانه جامع گمرکی کند. این سامانه باعث جمع آوری اطلاعات شد که تا کنون دسترسی به آن ممکن نبود و با این روش عملا بسیاری از مسائل اقتصاد ایران مشخص شد.

یکی از قواعد مهم گمرکی قاعده (2 ــ الف) است. این قاعده می گوید اگر جنسی تعرفه مشخصی دارد ولی قطعات آن دارای تعرفه کمتری هستند، اگر کل جنس به صورت منفصل وارد شود ولی در داخل کشور مونتاژ شده و به صورت جنس واحد به فروش رود باید تعرفه کالای نهایی(نه تعرفه قطعات) پرداخت شود. این مسئله ای بود که سال ها وارد کنندگان از آن استفاده می کردند و به جای واردات کالای نهایی اقدام به واردات قطعات و مونتاژ آن می کردند.

سامانه جامع گمرکی موفق شد با توجه به دسترسی به اطلاعات برخی از این موارد را شناسایی کند و در این بین نام برند معروف LG به میان آورد. براساس اطلاعات مطروحه از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران،LG برای واردات قطعات خود تعرفه ای حدودا نصف تعرفه کالای نهایی را می پرداخت ولی در داخل کشور به اسم تولید، کالاها را مونتاژ می کرد و به فروش می رساند. نکته دیگر در این خصوص این است که این واردات با کارت های بازرگانی یک بار مصرف و بدون استفاده از کارت گلدیران انجام شده است!! ولی به دلیل وجود سامانه جامع گمرکی این موضوع افشا شد. افشای این موضوع باعث شد که گمرک جمهوری اسلامیLGرا برای تخلفات گسترده در این حوزه 3 هزار میلیارد تومان جریمه کند. جریمه ای که در تاریخ کشور بی سابقه است. اما در مقابل وزارت صنعت، معدن و تجارت وارد صحنه شد.

همه منتظر محکوم کردن LG توسط مهمترین متولی تجارت خارجی یعنی وزارت صنعت، معدن و تجارت بودند اما به ناگهان نامه وزیر به گمرک ماجرا را به شکل دیگری در آورد. محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت با ارسال نامه‌ای به گمرک ایران خواستار رفع مشکل به وجود آمده برای این شرکت کره‌ای شده است. نعمت‌زاده در این نامه استناده کرده که "گمرک ایران با استناد به قاعده 2 - الف از قواعد تفسیری سیستم هماهنگ‌شده، قطعات وارداتی شرکت مذکور را که در خط تولید به‌منظور تولید کالای نهایی به کار می‌رود، مشمول پرداخت حقوق ورودی کالای کامل آن هم با مأخذ 2 برابر حقوق ورودی (به‌استناد قرار گرفتن کالا در طبقه‌بندی گروه 10) و همچنین متعاقب آن پرداخت جرایم کرده است.

نظر به اینکه قطعات وارداتی جهت تولید کالای نهایی از جمله یخچال، یخچال فریزر، لباسشویی و غیره بوده و برای تبادل آن به محصول نهایی تحت عملیات کاری مختلف (مونتاژهای فرعی و اصلی، جوشکاری، شارژ گاز و تست نهایی و...) قرار گرفته و نهایتاً به تولید کالای نهایی منجر می‌گردد، لذا قاعده 2 ــ الف در این ارتباط موضوعیت ندارد، لازم به توضیح است که دفتر بازبینی و حسابرسی گمرک ایران طی نامه‌ای به‌استناد ماده 143 قانون امور گمرکی، شرکت فوق را مشمول پرداخت جرایم با شرایط پیش‌گفته دانسته است که قطعاً براساس توضیحات فوق‌الذکر بایستی نسبت به تجدید نظر در این رابطه اقدام فوری به عمل آمده و اصلاح لازم صورت گیرد"

در بخش دیگری از این نامه وزیر صنعت تأکید کرده که «این شرکت در راستای سیاست‌های وزارت متبوع، نسبت به تکمیل خطوط لباسشویی با فناوری روز دنیا اقدام کرده و در نظر دارد با سرمایه‌گذاری جدید و تولید انواع یخچال و یخچال‌فریزر نسبت به توسعه خطوط تولید و ساخت داخل محصولات مذکور اقدام کند».

گمرک اما در قبال چنین موضعی کوتاه نیامد و اعلام کرد با توجه به قانونی بودن بحث گمرک و این که مونتاژ از نظر گمرک چندان بحث تولیدی نیست از این پرونده کوتاه نخواهد آمد. در این زمان فضا کاملا به زیان نعمت زاده شد و وی مجبور شد دلیل حمایت خود از LG را توضیح دهد. بر اساس بیانیه نعمت زاده شرکت گلدیران با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی از چندین سال قبل با همکاری مشترک با شرکت کره‌ای LG، نسبت به تولید محصولات لوازم خانگی در کشور اقدام کرده است.

در سالهای اخیر با پیگیری‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت و ابلاغ سیاست‌های مورد نظر، شرکت مذکور نسبت به افزایش عمق ساخت داخل محصول خود اقدام و سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی را در این زمینه انجام داده که باعث افزایش اشتغال، انتقال فناوری، تعمیق ساخت داخل و همچنین استقرار خطوط کامل تولید در برخی از محصولات این شرکت شده است. همچنین در آینده نزدیک و با پیگیری‌های وزارت متبوع، فرایند بومی‌سازی سایر محصولات نیز ادامه خواهد داشت. نعمت زاده همچنین شناسایی موضوع قاعده 2 الف را از وظایف خود دانست و اعلام کرد که گمرک برای مطرح کردن این بحث ذیصلاح نیست. به نظر می رسید که پرونده به انتهای کار خود رسیده و LG موظف به پرداخت جریمه است اما کمتر از یک ماه بعد مسئله جدیدی از سوی نعمت زاده مطرح شد.

نعمت زاده به خوبی می دانست که شناسایی تخلفات LG به خاطر سامانه جامع گمرکی صورت گرفته است. به همین دلیل در نامه‌ای به وزیر اقتصاد خواستار توقف فعالیتهای سامانه پنجره واحد گمرکی شد. وزیر صنعت در نامه به طیب نیا بااشاره به بهره برداری ازسامانه جامع یکپارچه مجوزها، از وزیر اقتصاد خواسته است ادامه فعالیت سامانه جامع گمرکی متوقف شود. براساس قانون کلیه فعالیتهای مربوط به تجارت بایستی با محوریت سامانه جامع تجارت متعلق به وزارت صنعت صورت گیرد. اما با توجه به عدم بهره برداری کامل از این سامانه، هیئت دولت تصمیم گرفت فعالیتهای تجاری تا گمرک به وسیله پنجره واحد گمرکی و امور تجاری بعد از گمرک توسط سامانه جامع تجارت و زیر سیستمهای آن انجام گیرد.

بر اساس این نامه،وزیر صنعت از طیب نیا خواسته است گمرک ایران اطلاعات مربوط به درخواست مجوز جهت ترخیص کالا در فرایندهای واردات، صادرات و ترانزیت به سامانه جامع ارسال کندو نتایج مورد نیاز را به صورت سیستمی از این سیستم دریافت نماید. این نامه تنها 40 روز پس از انتشار اخبار تخلفات بزرگ LG صورت گرفت.

عدم پاسخ مثبت از سوی طیب نیا، وزیر صنعت را مجبور کرد که این بار دست به دامان معاون اول رئیس جمهور یعنی اسحاق جهانگیری شود. وزیر صنعت در نامه چهار صفحه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهور به انتقاد از گمرک پرداخت و کشمکش بین دو وزارت‌خانه صنعت و اقتصاد بر سر سامانه‌های جامع را وارد فاز تازه‌ای کرد. نعمت زاده اطلاعات منتشر شده از طریق سامانه را غلط توصیف کرد و گمرک را متهم کرد که مسئله اختلاف درون دولت را به رسانه ها کشیده است. در این نامه نیز نعمت زاده با آوردن چند دلیل تلاش داشت معاون اول رئیس جمهور را مجاب کند که سامانه جامع گمرکی منحل و سامانه وزارت صنعت، معدن و تجارت جایگزین سامانه جامع گمرکی شود.

در حقیقت این تلاش که از اختلاف نظر نعمت زاده و گمرک بر سر تخلفات LG شروع شده بود می رود که یکی از مهمترین دستاوردهای گمرک در دولت تدبیر و امید در شفاف سازی فعالیت های اقتصادی را نابود کند.

دامپینگ کره ای ها در بازار لوازم خانگی شرایط پیچیده ای را ایجاد کرده است. برندهای قدیمی لوازم خانگی ایران درحال نابودی هستند. چند ماه قبل ارج عملا ورشکسته اعلام شد. آزمایش نیز سرنوشتی شبیه به ارج پیدا کرد و مطمئنا پس از آن نوبت سایر برندهای داخلی ایرانی است. در آن زمان برای بسیاری سوال بود که چرا وزارت صنعت برای نجات این برندها کاری انجام نمی‌دهد. حال با گذشت چند ماه و مشاهده حمایت بی‌حد از LG می‌توان دلیل این مساله را دریافت. درحال حاضر عملا بازار ایران در خدمت کره‌یی‌ها قرار گرفته و سهم اندک ایرانی‌ها هم به زودی به ترک‌ها و آلمانی‌هایی تعلق خواهد گرفت که اخیرا نمایندگی‌های خود را در ایران فعال کرده‌اند.

لوازم خانگی ایران زمانی دارای توان بالایی بود اما در دو دهه گذشته وضعیت اقتصادی به حدی دچار مشکل شده که در سال‌های آتی برندهای بیشتری به سرنوش ارج دچار خواهند شد. با این وجود به نظر می‌رسد سود شرکت LG برای مسوولان ایرانی از اهمیت بیشتری برخوردار است و نه فقط این برند می‌تواند در ایران بدون پرداخت جریمه تخلف کند بلکه قادر است جشنواره نوروزی برگزار کند و با آب و تاب تمام محصولات خود را که با این شیوه ها وارد شده و حقوق متناسب گمرکی را نپرداخته اند به فروش برساند!

در روزهای آتی به انتشار گزارش هایی برای مشخص شدن ابعاد جدیدی از تخلفات LG و برندهای کره ای در بازار لوازم خانگی اقدام خواهد کرد.