کشور نروژ در شاخص فراگیر اقتصادی مجمع حهانی اقتصاد در جایگاه نخست قرار دارد. شاخصی که جنبههای متفاوتی از اقتصاد را در نظر میگیرد و کیتواند رهنمایی برای افتصاد ایران باشد.
به گزارش خبرنگار بازار نیوز، غرب از شکاف ثروتی و از بین رفتن طبقه متوسط رنج میبرد. این موضوع یک پدیده مشابه در تمام این کشورها است اما آیا میشود از جنبه دیگری به داستان نگاه کرد؟
نروژ در مطالعه شاخص اقتصادی فراگیر مجمع جهانی اقتصاد در رتبه اول قرار دارد. کشوری که در طی چند دهه اخیر رشد پایدار داشته، در بخشهای مختلف اقتصادی فعالیت میکند و برای اکثرت مردم شغل تولید کرده و فقر را کاهش داده است.
برای کشور کوچک اسکاندیناوی با 5 میلیون جمعیت همهچیز متفاوت است. آنها کمترین نابرابری درآمدی را در سراسر دنیا دارند. شاخصی که بهوسیله سیاستگذاریهای مناسب اقتصادی در حمایت از آموزش و نوآوری بهدستآمده است.
آنها همچنین صندوق بزرگی از ثروت ملی دارند که درآمدهای نفت و گاز را مدیریت میکند و اجازه برنامه اقتصادی بلندمدت را برای آنها فراهم میکند.
نروژ توانست رشد اقتصادی خود را تبدیل به افزایش استاندارد زندگی کند. در حال حاضر درآمد سرانه آنها 89 هزار دلار و بالاتر از میانگین 30 کشور پیشرفته دنیا (44656 دلار) است. اگرچه هزینه زندگی در نروژ بسیار بالا است اما وقتی بر اساس قدرت خرید محاسبه میشود دارای بالاترین متوسط درآمدی با 60 دلار برای هر فرد است.
اما آنها چگونه توانستند به این شرایط دست یابند؟ مانند دیگر کشورهای شمال اروپا نروژ دارای حداقل دستمزد قانونی نیست اما 70 درصد از کارگران قرارداد جمعی با یکدیگر بستهاند و برای خودشان حداقل دستمزد تعیین نمودهاند. بهعلاوه، 54 درصد کارگرانی که حقوق میگیرند عضو اتحادیههای کارگری هستند. این رقم برای کشورهای بریتانیا و آمریکا به ترتیب 25 و 11 درصد است. کشور نروژ در شاخص اشتغال از لحاظ دسترسی و پایداری شغل بالاترین رتبه را در بین تمام کشورهای دنیا دارد.
شاخص فراگیری مجمع جهانی اقتصاد فراتر از اشتغال است و فاکتورهای دیگری از جمله آموزش، تلاش برای از بین بردن شکاف جنسیتی و شدت انتشار کربن در اقتصاد در آن تأثیرگذار میباشد.
در موضوع آموزش، نروژ رتبه دوم را در کیفیت مدارس در دنیا دارد و در شاخص PISA فراگیری اجتماعی نیز اول است. شاخصی که به اندازهگیری تنوع اقتصادی-اجتماعی در مدارس میپردازد.
دولت آموزشوپرورش را به دلیل دست یافتن به تنوع در مدارس و شدت بخشیدن به رشد اقتصادی فراگیر در اولویت خود قرار داده است. آنها به گسترش علم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضی و همچنین مهارتهای فنی و حرفهای و کارآفرینی پرداختهاند. نروژ امسال برنامه کلاسی 5 ساله برای افزایش سطح آموزشی و کیفیتی معلمان ایجاد کرده است.
در محیط کسبوکار، دولت نروژ برنامه تحقیقات بر اساس نوآوری را آغاز کرده که به شرکتها بابت پروژههایی که سبب افزایش درآمد شرکت و منفعت بهکل جامعه میشود کمک مالی خواهد کرد. بهطور مشابه، اعتبارهای مالیاتی نیز برای هزینههای R&D در نظر گرفته شده است.
نروژ در کاهش شکاف جنسیتی در بخشهای درآمدی، دسترسی به شغل و آموزشوپرورش بسیار موفق عمل کرده است. نسبت زنان به مردان در محیط کار 0.95 و نسبت درآمدی آنها به یکدیگر برای 0.79 است. در هر دو این شاخصهای نروژ در جایگاه چهارم در میان کشورهای پیشرفته قرار دارد. در پروژه تحمیل جنسیتی سال 2003، شرکتهای نروژی مجبور بودند 40 درصد کارکنان خود را از میان زنان انتخاب نمایند.
کشور نروژ در مباحث خانوادگی و کمک به والدین هم سیاستهای مناسبی را اعمال کرده است. این کشور اسکاندیناوی، برنامه آموزشی و مراقبتی برای کودکان بین 1 تا 5 سال دارد و خانوادهها میتوانند فرزندان خود را در مهدکودکها قرار دهند. نروژ یارانههای بسیاری برای مراقبت از کودکان پرداخت میکند تا هزینههای نگهداری از کوکان برای خانوادهها قابل پرداخت باشد. مهدکودکها در 5 بخش تمرکز دارند: آموزش، زبان، اعداد، نوآوری، طبیعت و اخلاق
از سال 2013 والدین میتوانند 49 هفته شغل خود را با حقوق کامل ترک کنند ( یا 59 هفته با 80 درصد حقوق). بهعلاوه پدرها و مادرها بعد از تولد فرزندشان 14 هفته مرخصی دارند.
در بخش محیطی، اگرچه نروژ ازلحاظ تاریخی از درآمدهای سوختهای فسیلی بهره میبرد اما 98 درصد از تولید انرژی آنها مربوط به بخش انرژیهای تجدید پذیر است. ماشینهای برقی 50 درصد از کل خودروهای این کشور را تشکیل میدهند.
بهطورکلی نروژ ضعف خود را فهمیده و دریافت که اقتصادش بسیار به شوکهای نفتی وابسته است به همین دلیل تلاش کرد خود را از این شرایط دور نماید.
اقتصاد رفاه کشور نروژ برای بسیاری از سیاستمداران و اقتصاددانها میتواند ارزشمند باشد. مخصوصاً برای کشورهایی ازجمله ایران که همچنان درآمدهایش وابسته به نفت است.