گروه بورس، بانک و بیمه بازار نیوز : همایون دارابی، با بیان اینکه طبق ابلاغیه وزارت صنعت، معدن و تجارت، قیمت‌گذاری محصولات فلزی و پتروشیمی بر اساس قیمت ارز پایه ۴۲۰۰تومان انجام می‌شود، گفت: این امر موجب شده تا در بورس کالا، مواد فلزی و پتروشیمی که متعلق به دولت، شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی همچون بازنشستگان کشوری و لشگری است، ارزان فروخته شود و این شرکت‌ها تقریباً ۵۰درصد از ارزش فروش خود را از دست بدهند.

وی یکی دیگر از معضلات این قیمت‌گذاری دستوری را به وجود آمدن رانت در بورس کالا دانست و گفت: در حال حاضر بخش عمده‌ای از کالاها در بورس کالا به تولیدکنندگان غیرواقعی و دلالان می‌رسد و تولیدکنندگان واقعی تنها قادر به خرید حجم بسیار ناچیزی از مواد اولیه هستند و به این ترتیب بخش عمده آن هدر می‌رود.

دارابی اظهار کرد: در سال‌های گذشته رانتی در بورس کالا وجود نداشت و میزان خرید محصولات بسیار کم بود به‌گونه‌ای که عملاً بخش عمده‌ای از کالاها حتی پس از عرضه، بدون خریدار می‌ماند و صادر می‌شد اما متأسفانه امروزه به دلیل به وجود آمدن این رانت، با حجم زیادی از پروانه‌های غیرفعال و بیش از اندازه واقعی، مواجه هستیم که تلاش می‌کنند تا محصولات بیشتری را خریداری کنند.

این کارشناس بازار سرمایه یکی از علت‌های بروز این مشکلات را نداشتن آمارهای قابل اتکا در مراجع رسمی دانست و گفت: طی سال‌های گذشته، تعداد بسیار زیادی پروانه بهره‌برداری صادر شد که پس از آن، یا شرکت‌ها فعالیت نکردند و یا آنکه تغییر فعالیت دادند. همچنین فعالیت برخی از شرکت‌ها هم به میزان ذکر شده در پروانه نبود.

تلاش دلالان برای خرید پروانه‌های غیرفعال و قدیمی!

وی در ادامه به ذکر مثالی اشاره کرد و گفت: به عنوان نمونه، علی‌رغم آنکه میزان عرضه ورق فولادی تا تیرماه نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۴۲درصد بیشتر بود و در حدود ۱۶۰هزار تن ورق بیشتر، در بورس کالا فروخته شده است اما همچنان می‌بینیم که تولیدکنندگان واقعی سهم بسیار کمی را می‌گیرند و اکثر تجار با خرید پروانه‌ها و یا اجاره آنها، تقاضای انبوهی را وارد این بازار می‌کنند.

دارابی افزود: وقتی دولت با سیاست اشتباه خود رانت ایجاد می‌کند، هجوم به سمت این رانت بسیار زیاد است در حالیکه نقدینگی سرگردانی در کشور وجود دارد. به عنوان نمونه، پس از سیاست ارزی دولت در ابتدای سال شاهد بودیم که ثبت سفارش، به رقم باورنکردنی روزانه یک‌میلیارد دلار رسیده بود در صورتیکه اقتصاد ایران هیچ وقت به این میزان واردات نیاز نداشته است اما وقتی تاجر می‌بیند که یک ارز ۴۲۰۰تومانی هست که در بازار به قیمت حداقل ۸۰۰۰تومان خریداری می‌شود، قطعاً تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا به هر نحو ممکن، یک پروانه غیرفعال یا قدیمی را پیدا کند و یا به شرکت‌های قدیمی که زیر سطح پروانه خود فعالیت دارند، مراجعه کرده و سعی کند کالایی را بخرد که چند دقیقه بعد بتواند آن را در بازار آزاد به قیمت بالاتری بفروشد.

بازار رسمی پلی‌اتیلن کشور در حال نابودی توسط دلالان است

این کارشناس بورس با بیان اینکه دولت نباید شرایطی را برای ایجاد رانت به وجود آورد چراکه افرادی پیدا می‌شوند تا قانون را دور بزنند و هر چقدر هم سخت‌گیری بیشتر شود، فعالیت‌های واقعی دچار مشکل خواهند شد، گفت: زمانی که در اقتصاد رانت یا پول بادآورده‌ای به وجود بیاید، در آن صورت اثرات آن بسیار ویران‌کننده خواهد بود.

وی در ادامه به ذکر مثالی اشاره کرد و گفت: به عنوان نمونه، در حال حاضر، پلی‌اتیلنی که در بورس کالا با قیمت هر کیلو ۴۲۰۰تومان خریداری می‌شود، در مرز عراق با قیمت ۷۰۰۰تومان فروخته می‌شود و به همین دلیل حتی بازار رسمی پلی‌اتیلن کشورمان هم در حال نابود شدن به وسیله همین دلالان است.

ادامه روند فعلی، شرکت‌های بالادستی را دچار خسارت بسیار زیادی می‌کند

دارابی در پایان افزود: ادامه روند موجود در بورس کالا، خسارت بسیار زیادی به صنایع می‌زند و در نهایت شرکت‌های مادر یعنی شرکت‌های بالادستی دچار مشکل شده و به مرور از بازار خارج خواهند شد چراکه در حال حاضر محصولات به قیمت ناچیز در بورس کالا فروخته شده و به دست مصرف‌کننده نهایی نمی‌رسند؛ به این ترتیب، هزینه جاری این تولیدکننده‌ها با ارز آزاد افزایش خواهد یافت و به این ترتیب توانایی بازسازی ماشین‌آلات را از دست داده و به مشکلات فراوانی دچار خواهند شد.

مهر