گفتگوی ویژه خبری چهارشنبه (دوم آبان ماه) با موضوع عرضه نفت خام در بورس انرژی برگزار شد.

محمدصادق کریمی، کارشناس انرژی در ابتدای این برنامه گفت: نفت خام در بورس انرژی در محموله‌های ۳۵ هزار بشکه‌ای عرضه خواهد شد و شرکت‌هایی که قادر به خریداری این محموله‌ها هستند می‌توانند از روز یکشنبه هفته آینده درخواست‌های خود را در بورس انرژی ثبت کنند.

بهروز نعمتی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به تحریم‌های جدید نفتی ایران گفت: با توجه به شرایطی که وجود دارد و تحریم‌هایی که ممکن است در آینده مشکلاتی را برای کشور به وجود آورد دولت و مجلس اقداماتی را در دستور کار خود قرار دادند یکی از این اقدامات این است که از طریق بورس انرژی نفت خود را بفروشیم.

وی با بیان اینکه راه‌های متعددی برای فروش نفت پیش بینی شده است، گفت: با توجه به تبصره ۱ ماده ۱۳ قانون رفع موانع تولید و ارتقای نظام مالی کشور که در سال ۹۴ به تصویب رسید، سیاستگذاری‌هایی در همین خصوص انجام شد. در مقاطعی هم تلاش‌هایی برای راه‌اندازی بورس نفت صورت گرفت.

عضو کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: از برخی از اعضای دولت گله مندیم که چرا راه اندازی این بورس به تاخیر افتاده است. ما در ۱۳ تیر ماه سال جاری با اعضای هیئت دولت به منظور راه‌اندازی هرچه سریع‌تر بورس نفت مکاتباتی داشتیم که در بیست و هشتم شهریورماه در جلسه‌ای این موضوع بحث شد و سرانجام در ۱۸ مهرماه قرار بر این شد که این بورس راه اندازی شود.

نعمتی با تأکید بر اهمیت موضوع شفافیت در خرید و فروش نفت گفت: با اتفاقات ناگواری که در دوره قبل تحریم‌ها در خرید و فروش نفت به وجود آمد، تلاش کردیم تا آن اتفاقات بار دیگر رخ ندهد و هر فرد به طور شفاف بتواند نفت خریداری کند. این دوره برخلاف دوره قبل، نفت سبک عرضه می‌شود که خریداران خوبی دارد.

وی افزود: هر فردی که توانمندی دارد به میزان ۳۵ هزار بشکه در هر بار می‌تواند خرید نفت داشته باشد؛ در حالی که در دوره قبل حداقل خرید نفت ۵۰۰ هزار بشکه بود. در دوره قبل خریدار نفت باید احراز صلاحیت می‌شد بنابراین افراد خاصی خریدار نفت بودند در حالی که در این دوره بحث احراز صلاحیت مطرح نیست و همه می‌توانند خریدار نفت باشند.

نعمتی با بیان اینکه زمان پرداخت بهای نفت ۵۰ روزه شده است، گفت: خریدار می‌تواند ۱۰ درصد ارزش محموله را در ابتدای قرارداد بپردازد و ۲۰ درصد نود درصد وجه باقیمانده را به صورت ریالی و ۸۰ درصد آن را را به صورت ارزی پرداخت کند البته نباید مشتری را وادار کرد که هزینه را حتما ریالی یا ارزی بپردازد.

سخنگوی هیئت رئیسه مجلس با بیان اینکه در بورس انرژی امکان رقابت نامحدود است، اظهار کرد: افراد می‌توانند قیمت‌های مختلف بدهند و هر کسی که قیمت مناسبی اعلام کند نفت را می‌خرد.

کریمی هم در خصوص رقابت در بورس نفت گفت: هیچ سقف و کف قیمتی برای بورس انرژی در نظر گرفته نشده است، قیمت پایه ۷۹ دلار و ۱۵ سنت است که اگر شرایط مساعد نباشد این قیمت پایه تا حدودی کاهش می‌یابد هیچ سقف قیمتی هم وجود ندارد و قیمت نفت می‌تواند تا هر اندازه بالاتر برود؛ نبود قیمت کف و سقف برای این است که شرایط تسهیل شده‌ای برای فعالیت در بورس نفت ایجاد شود.

این کارشناس انرژی مزیت دیگر بورس نفت را خرید اعتباری نفت دانست و افزود: در دوره قبل، خریدار مجبور بود بخش عظیمی از پول را نقدی پرداخت می‌کرد و با توجه به اینکه در آن دوره هم محموله‌ها بسیار عظیم بودند، پرداخت مشکل بود. در دوره اخیر مسئولان شرکت نفت در مقام طراحی اقدامات خوبی انجام دادند وزارت نفت به خوبی پای کار آمده و همه شرایط برای ورود شرکت‌های خصوصی فراهم شده است.

نعمتی با بیان اینکه در ایجاد بورس نفت مقداری کم کاری داشتیم، گفت: ما با مردم به خوبی تعامل نکرده‌ایم معتقد هستم که افراد زیادی می‌توانند به بورس نفت ورود پیدا کنند؛ شرکت‌های حقوقی هم می‌توانند وارد بورس شوند، اما به نظرم بهتر است فضا را برای تاجران و بخش خصوصی واقعی مهیا کنیم.

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه داشتن تابعیت ایرانی برای خرید نفت الزامی نیست، گفت: ممکن است مجموعه بین الملل وزارت نفت با توجه به حجم گسترده مبادلات نتواند به خوبی در اداره بورس انرژی موفق باشد؛ پیشنهاد ما به دولت این بوده است که حتما یک مجموعه مستقل و مورد اعتماد به صورت جداگانه برای اداره این بورس پیش بینی کنند تا با مشکل مواجه نشویم. این امر موجب خلاصی از بروکراسی‌های وحشتناک هم می‌شود.

کریمی، کارشناس انرژی با بیان اینکه معاملات در بورس انرژی معامله فیزیکی نفت است، گفت: در بورس‌های آمریکا و اروپا معاملات آتی و سلف نفت مطرح است، اما در اینجا نفت به صورت فیزیکی به کسانی که می‌خواهند نفت خریداری کنند فروخته خواهد شد. اواخر آذرماه زمان بارگیری نفت خریداری شده است و خریداران تا ۵۰ روز پس از آن فرصت دارند تا مبلغ این فروش را پرداخت کنند. نکته اینجاست که سود شرکت‌ها در آن است که بتوانند نفت خود را بالاتر از ۷۹ دلار بفروشند. اگر شرکتی بتواند هر بشکه نفت خود را ۸۰ دلار بفروشد، به ازای هر بشکه ۱ دلار سود آن شرکت خواهد بود و این هنر بخش خصوصی است که تا چه میزان بتواند سود داشته باشد.

نعمتی با اشاره به اینکه فعالیت بورس نفت باید از سال ۹۰ اجرایی می‌شد، گفت: به هر حال این موضوع را باید از جایی شروع می‌کردیم؛ شاید حضور خریداران و کارشناسان خارجی در راه‌اندازی این بورس با موفقیت بیشتری همراه بود، اما باید به خاطر داشته باشیم که ما در تجارت جز نام آوران جهان بوده ایم؛ معتقدم بخش خصوصی می‌داند با سرمایه خود چه کند مشروط بر اینکه به آن‌ها فضای کافی را بدهیم و باور کنیم بخش خصوصی به دنبال ضرر و زیان خود نیست.

وی با بیان اینکه باید به بخش خصوصی اعتماد کرد، گفت: دولت باید در خصوص بورس نفت تا جایی که می‌تواند از خود بگذرد و فضا را برای بخش خصوصی هموار کند به هر حال راه اندازی بورس انرژی از مصوبات سران سه قوه و شورای عالی اقتصاد است.

کریمی با تاکید بر اینکه اجرای موفقیت آمیز بورس نفت منوط به اقدامات امور بین الملل شرکت ملی نفت است، گفت: امروزه نفت خام در دبی معامله می‌شود و حتی عراق نفت خود را در همین بورس عرضه کرده و به قیمت‌های بالاتر می‌فروشد. چینی‌ها وارد کننده نفت هستند، اما در کشور خود بورس نفت را راه اندازی کردند و براساس ارز خودشان خرید و فروش می‌کنند. اگر ما هم می‌خواهیم که از ظرفیت بخش خصوصی در معاملات نفتی استفاده کنیم، بهترین و شفاف‌ترین راه ایجاد بورس نفت است.

سیدحمید حسینی کارشناس بازار نفت هم در ادامه این برنامه گفت: قطعاً باید راه اندازی بورس نفت را به فال نیک گرفت، ولی اینکه فکر کنیم از روز یکشنبه تمامی مشکلات ما در فروش نفت حل خواهد شد، فکر اشتباهی است. به هر حال فعالیت در بازار نفت احتیاج به زمان دارد؛ احتیاج به افزایش تجربه و نیازمند بازاریابی است هنوز بسیاری از مسائل برای فعالان بخش خصوصی روشن نشده است.

سخنگوی هیأت رئیسه مجلس با اشاره به اینکه هر فرد باید به طور شفاف نفت خریداری کند، گفت: دولت باید به بخش خصوصی اعتماد کند و اطمینان بدهد که بحث بازار بورس نفت برای امروز و فردا نیست، باید در نحوه پرداخت انعطاف وجود داشته باشد، وزارت نفت باید مشتری مداری را به عنوان یک اصل در نظر بگیرد.

وی با اشاره به اینکه مردم بازار بورس را به عنوان پناهگاه برای پول‌های خود می‌دانند، گفت: ایران یکی از اصلی‌ترین تولیدکننده نفت دنیا است لذا باید محدویت‌ها برداشته شود.

نعمتی با اشاره به اینکه باید سبد مطمئنی را برای بخش خصوصی فراهم کنیم، گفت: بنده از طرف مجلس قول می‌دهم که به صورت جدی پیگیر موضوع هستیم و به شدت خواستار دنبال شدن موضوع از سوی سران سه قوه هستیم لذا ایرادات باید در بحث تسویه حساب ارزی برطرف شود، ما کار را شروع کرده ایم و باید ایرادات را جمع بندی کنیم و نگرانی را در نهایت حل کنیم.

محمدصادق کریمی کارشناس بورس در ادامه برنامه با اشاره به اینکه وقتی کف قیمت پایه برداشته می‌شود به معنای این است که اجازه انعطاف پذیری را به شرکت نفت داده ایم، افزود: شرکت ملی نفت این اختیار را دارد تا با قیمت‌ها به گونه‌ای بازی کند که جذابیت به وجود آید لذا بر روی قیمت رقابت خواهد شد.

این کارشناس بورس با بیان اینکه امکان ریالی بودن در تسویه‌ها مشکل را حل می‌کند، خاطرنشان کرد: عرضه نفت خام در بورس شدنی است. راه اندازی بورس نفت یک اقدام ضد تحریمی است لذا دولت، مجلس و سایر قوا عمل مثبتی در برابر تحریم‌ها انجام داده‌اند، سایر محصولات هم نیز باید بتوانند توان عرضه داشته باشند تا تنوع ایجاد شود، همه انواع نفت می‌تواند در این ساز و کار به فروش برسد این در حالی است که قاعده فروش ما به صورت سنتی است.

محمد اسکندری، کارشناس بازار سرمایه در ادامه برنامه طی گفتگوی زنده تلفنی با اشاره به اینکه سیستم بورس آمادگی خوبی برای موضوع نفت دارد، بیان کرد: اراده معامله و فروش توسط شرکت نفت باید وجود داشته باشد، باید به شفافیت بها داد و بر روی قیمت پایه تخفیف‌های لازم را اعمال کرد لذا شفافیتی که در بورس ایجاد می‌شود، فضا را سالم می‌کند.

وی ادامه داد: بازار‌های فیزیکی بورس کالا و بورس انرژی محل سرمایه گذاری نیست بلکه محل خرید و فروش است، کارگزاران می‌توانند نقش واسطه و مشاوره را ایفا کنند.

اسکندری با اشاره به اینکه باید آموزش را مد نظر قرار دهیم، عنوان کرد: اطلاعیه‌های خوبی تاکنون داده شده و موارد را اعلام کرده، ولی دو سه نقص وجود دارد، یکی اینکه خریدار هیچ گونه حقی درخصوص کمیت و کیفیت نفت خام تحویلی ندارد که این مسئله قابل قبول نیست، تسویه بخش ارزی برای شرایطی است که شرکت ملی نفت اعلام می‌کند که باید این مسئله هم حل شود..

وی با اشاره به اینکه باید برای خریداران اولویت قائل شد، افزود: باید برای خریداران گام‌های اول تخفیف خوب داد، دستگاه‌های نظارتی باید در این حوزه به شدت همکاری کنند، باید خیال مدیر را از تصمیم گیری‌ها راحت کرد، سازمان بازرسی کل کشور معاملات بورس کالا را تشویق کرد و در این قضیه حمایت داشت.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در حوزه نفت مدیران نباید به گونه‌ای عمل کنند که گاهی اوقات تحویل کالایی را در خارج از بورس به راحتی انجام می‌دهند، ولی در بورس سختگیری عجیب و غریب می‌کنند.

باشگاه خبرنگاران