گروه نفت و انرژی بازارنیوز: با گذشت یک هفته از بازگشت کامل تحریم های ایالات متحده علیه ایران، تازه ترین گزارش آژانس بین المللی انرژی بعنوان نهاد قانونی بین المللی ناظر بر برجام، پایبندی کامل ایران به این توافق را بار دیگر تائید کرده است. قبل از اعمال تحریم های آمریکا که پس از خروج یکجانبه ترامپ از برجام اتفاق افتاد، گمانه های زیادی در خصوص برقراری سخت ترین تحریم های تاریخ و عدم اعطای معافیت به کشورهای طرف معامله با ایران بالا گرفته بود. اما در عمل، پس از برقراری تحریم ها، رئیس جمهور آمریکا با مشاهده انتقادهای بین المللی علیه اقدام وی و البته وجود مشکلات سیاسی (پیروزی حزب دموکرات در انتخابات مجلس نمایندگان) و  اقتصادی (بالاترین سطح بدهی ها) در آمریکا و  هم پیمانانش، تصمیم به اعطای انواع معافیت ها به کشورهای متفاوت نموده است.

این تصمیم نشان می­ دهد ترامپ نمی­تواند مانعی جدی برای صادرات نفت خام سومین تولیدکننده اوپک به بازارهای جهانی باشد. هرچند مقامات آمریکایی این معافیت­ها را استراتژیک می­دانند اما در واقعیت، افزایش قیمت جهانی نفت و بدنبال آن، مشکلات اقتصادی ناشی از افزایش قیمت سوخت در ایالات متحده، و بروز مشکلات اقتصادی فراتر از این برای هم پیمانان آمریکا از مهم ترین دلایلی است که ترامپ را مجبور به عقب نشینی کرده تا معافیت هایی را به کشورهای مختلف بدهد. جدول زیر میزان خرید نفت توسط مشتریان ایران را قبل و بعد از معافیت نشان می دهد.

منبع: اطلاعات منتشر شده توسط: بلومبرگ، رویترز، بیزنس اینسایدر و المانیتور

مشتریان خرید نفت از ایران (هزار بشکه در روز)

منبع: خبرگزاری بلومبرگ

هرچند برخی کارشناسان با بیان این موضوع که این معافیت ها موقتی هستند (45 روزه تا 6 ماهه)،  سعی در توجیه تاثیر منفی تحریم های ایران بر اقتصاد سایر کشورها و بطور کلی بازار انرژی جهان دارند، اما قابل پیش بینی است که این معافیت ها تمدید خواهند شد تا مشکلات بیشتری اقتصاد کشورهای نوظهور را تهدید نکند. البته شایان ذکر است که این سیاست ترامپ در راستای دیپلماسی ایجاد شرایط نااطمینانی و وارد کردن شوک به اقتصاد ایران است. بعبارت دیگر، سیاست های قبلی وی نشان داده که او تمایل چندانی به اعمال سیاست های بلند مدت ندارد و البته تعهدی نسبت به توافقات بین المللی بلندمدت نیز ندارد. نمونه های مهم توافق های بین المللی که ترامپ خارج شده، عبارتند از: برجام، پیمان تجارت آزاد ترانس پاسفیک، معاهده آب و هوایی پاریس،  کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد و قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی. بطور کلی ترامپ علاقه ای به عضویت آمریکا در تعهدات بین المللی ندارد که به نظر کارشناسان آمریکایی، این اقدامات، ایالات متحده را در خطر انزوای بین المللی قرار می دهد (مقاله واشنگتن پست مورخ 8 تیر).

 بطور کلی ترامپ با به کارگیری سیاست های کوتاه مدت و عدم پایبندی به سیاست های بلندمدت، اقدام به ایجاد شرایط نا اطمینانی، حتی برای هم پیمانان خود می نماید. اما پر واضح است که اعمال این سیاست ها وجهه و اعتبار بین المللی امریکا را زیر سوال می برد، و تاثیر آن بر سیاست های اقتصادی ایران در راستای فروش نفت خام و میعانات گازی محدود خواهد بود. فروش نفت از طریق شرکت های خصوصی، عرضه نفت خام در بورس انرژی، تانکرهای حمل نفت در خلیج فارس و سیستم ویژه پرداخت های اتحادیه اروپا، از جمله تدابیری است که ایران برای تثبیت فروش نفت خام خود در دوره تحریم ها یا بکار برده و یا در حال پیگیری برای عملیاتی شدن آنهاست.