وجود سرمایه‌های سرگردان، حقیقتی است که اهمیت آن در بازار پر تلاطم این روزها بیش از پیش احساس می‌شود؛ موضوعی که همواره کارشناسان را در صدد یافتن راهکارهای مناسب برای هدایت این سرمایه‌ها برآورده است.     

به گفته کارشناسان، توسعه ابزارهای مالی بورس‌کالا مانند اوراق مبتنی بر کالاها و صندوق‌های کالایی می‌تواند از گزینه‌های اصلی هدایت پول‌های سرگردان به منابع صحیح باشد. سرمایه‌گذاران از این طریق می‌توانند وارد نهادهای مالی تحت عنوان صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی شوند و اصطلاحا واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی را بخرند و منافع حاصل از آنها را در قالب سود ایجاد شده به دارندگان واحدهای صندوق پرداخت کنند.

ابراهیم نادری، فعال اقتصادی در این خصوص معتقد است: صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی فعال و روزآمد از ابزارهای هدایتگر سرمایه‌های سرگردان جامعه به عرصه اقتصادی هستند. وجود شفافیت معاملاتی، تجمیع سرمایه‌های سرگردان، امکان ورود افرد غیرحرفه‌ای به عرصه معاملاتی، امکان بازارگردانی و بازارسازی، کشف قیمت منصفانه عادلانه، حذف دلالان و واسطه‌ها، کاهش هزینه‌ها و بهای تمام شده برای مصرف‌کننده نهایی، امکان معامله اوراق بهادار مبتنی بر کالای پایه در بورس، از جمله مزایای صندوق‌های کالایی است. 

ابراهیم نادری، کارشناس اقتصادی به کارگیری انواع بازارهای مالی و استفاده از ابزارهای متنوع برای تامین مالی را لازمه اقتصاد رو به تحول و توسعه‌گرا دانست و گفت: بازارهای مالی به سادگی پیوند میان سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه را با بازار تولید و مراکز سرمایه‌گذاری صنعتی با کمترین هزینه و کارایی بالا برقرار می‌کنند. 

او اضافه کرد: همچنین ابزارهای مالی متنوع با از بین بردن دغدغه تامین مالی و انتقال سرمایه از منشاء سرمایه‌گذاری به عوامل اصلی و فعالان واقعی، بخش‌های اقتصادی را با کمترین میزان آسیب و ریسک عدم اجرای تعهدات ممکن می‌سازد. 

این فعال بازارهای مالی به انواع بازارهای مالی مانند بازار پول، بازار سرمایه، بازار بدهی، بازارسهام، بازار رهنی، بازار ارز خارجی و بازار اوراق بهادار مشتقه اشاره کرد و افزود: در میان بازارهای مالی یادشده، بازار‌سرمایه به عنوان حلقه ارتباطی بسیار کارا و موثر، بین سرمایه‌های مازاد و واحدهای سرمایه‌گذاری در یک اقتصاد پویا وجود دارد.

بورس کالا، محلی برای تامین مالی دارایی قبل از تحویل

نادری تصریح کرد: بازار سرمایه می‌تواند با اتصال مراکز پس‌انداز و سرمایه‌گذار، علاوه بر برطرف کردن ریسک‌های متداول در سایر بازارهای کالاهای فیزیکی و بازارهای مالی، رشد اقتصادی را تسریع کند. از انواع فعالیت‌های بازارسرمایه می‌توان به بورس سهام و اوراق بهادار و نیز بورس کالا اشاره کرد.

او در ادامه گفت: بورس‌کالا با بهره‌گیری از ابزارمشتقه قرادادهای آتی و اختیار معامله و بر پایه دارایی واقعی، بازار مطمئنی را جهت خرید و فروش یک دارایی معین و تامین مالی دارایی قبل از تحویل، برای تولید‌کنندگان و فعالان اقتصادی و بدست آوردن سود معامله مناسب برای سرمایه گذاران با ضریب اطمینان بالا را فراهم می‌آورد.

این فعال اقتصادی، ضمن اشاره به تاریخچه تاسیس بورس کالا توضیح داد: در ایران و در مهرماه سال 1386 به موجب ماده 58 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب 24/9/84 و پس از انحلال سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران و سازمان کارگزاران بورس‌کالای کشاورزی، تشکیل و فعالیت خود را در زمینه‌های انواع محصولات صنعتی، معدنی و فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی و کشاورزی، در قالب معاملات قراردادهای آتی و اختیار معامله آغاز کرد. 

دستاوردهای مهم بورس کالا 

نادری تاکید کرد: در حقیقت بورس‌کالا محل مناسبی جهت اجرای سیاست‌های حمایتی دولت برای بخش‌های اقتصاد از جمله کشاورزی و صنایع و فعالیت‌های مرتبط است. براساس استفاده از این بازار تولید‌کنندگان محصولات کشاورزی و صنایع وابسته و همچنین سایر تولیدکنندگان محصولات صنعتی نیازمند حمایت، محصولات خود را در این بازار عرضه می‌کنند. براساس مکانیزم معاملات آتی بورس کالا، ابزار تامین مالی مناسبی از طریق عرضه محصولات برای عموم فراهم آمده است و در صورت کاهش قیمت در بورس‌کالا نسبت به قیمت تضمینی اعلام شده، مابه التفاوت از سوی دولت به تولید‌کنندگان پرداخت می‌شود. 

این استاد دانشگاه گفت: اگر چه بورس کالای ایران نسبت به همتایان بین المللی خود همچون بورس کالای نیویورک، توکیو، شانگهای، هند و شیکاگو، بسیار جوان و نوپا است، اما با همین قدمت و عمر کوتاه توانسته است، اقدامات بسیار مفیدو موثری را تجربه کند.

او راه‌اندازی بازارهای فیزیکی، فرعی، مشتقه و مالی و استفاده از تمام ظرفیت‌های موجود در اقتصاد رو به رشد ایران و انجام معاملات محصولات صنعتی، کشاورزی، پتروشیمی، فراورده‌های نفتی در رینگ‌های داخلی و خارجی را می‌توان از دستاوردهای مهم و مثبت این بازار نوظهور ایران دانست و تصریح کرد: این بازار می‌تواند سرمایه‌های موجود در جامعه را بطور هدفمند و سازمان یافته جمع‌آوری کند و ضمن هدایت سرمایه‌ها در مسیر تولید و استفاده از ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه اقتصادی، سود مورد انتظار سرمایه‌گذاران را به همراه کمترین ریسک و بیشترین اطمینان (از حفظ امنیت سرمایه) فراهم کند. 

صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی، محلی امن برای سودسازی

این فعال اقتصادی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی را از ابزارهای تامین این هدف اقتصادی برای فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان از یکسو و سرمایه‌گذاران از سوی دیگر برشمرد و افزود: در واقع صندوق کالایی با جذب سرمایه از طریق فروش واحدهای سرمایه‌گذاری، منابع جذب شده را بر روی اوراق بهادار مبتنی بر کالا سرمایه‌گذاری می‌کند؛ به عبارت دیگر این صندوق‌ها بخش قابل ملاحظه‌ای از وجوه گردآوری شده خود را به سرمایه‌گذاری در کالایی خاص اختصاص می‌دهند و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوق سرمایه‌گذاری می‌کنند. 

نادری توضیح داد: در یک سیستم اقتصادی منظم، ایجاد شبکه سالم و شفاف سرمایه‌گذاری از اهمیت بالایی برخوردار است. خصوصیت ذاتی سرمایه که همانا عنصری بسیار ترسو در مقابل انواع ریسک‌ها و به خصوص ریسک عدم امنیت در حفظ موجودیت خود است؛ به دنبال محلی امن و مطمعن و البته دارای بازدهی مناسب است، تا با ورود به آن عرصه، چرخ فعالیت‌های صنعتی و تولیدی در اقتصاد را به گردش درآورد و از محل این گردش چرخ‌های اقتصادی، سود مورد انتظار را کسب کند. شبکه‌ای که در یک سوی آن تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی با داشتن توان علمی و فنی و تولیدی قرار دارند و در سوی دیگر آن سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه اعم از سرمایه‌گذاران با سرمایه‌های کوچک و بزرگ با دارا بودن توان مالی و نقدی حضور دارند.

 شفافیت بورس کالا در مقابل ابهام بازار سنتی

این استاد دانشگاه تاکید کرد: در بازارهای سنتی، واسط این دو عنصر اصلی فعالیت اقتصادی، معمولا سوداگران، دلالان، واسطه‌گران و بنگاه‌های سفته‌بازی وجود دارند که سرمایه را پس از چند دست گرداندن، نهایتا با هزینه بالا به بخش تولید می‌رسانند؛ نتیجه این اقدام آن خواهد شد که محصولات تولیدی با نازلترین قیمت و کمترین سود از تولیدکنندگان اصلی که مهمترین عناصر این شبکه اقتصادی هستند خریداری و به مصرف‌کنندگان و تجار اصلی با بالاترین قیمت می‌رسانند.

نادری به برخی نکات مبهم موجود در بازارهای سنتی اشاره کرد و گفت: نکته جالب این است که سفته‌بازان و سوداگران بازارهای سنتی در این چرخه اقتصادی هیچگونه سرمایه یا داشته فنی و علمی از خود ارائه نمی‌کنند و تمام ظرفیت‌های سرمایه‌ای و فنی از سوی آن دو بخش مهم اقتصاد یعنی فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران، تامین و عرضه می‌شود. براین اساس، امنیت سرمایه‌گذاری و شفافیت در تعیین قیمت‌ها و میزان عرضه و تقاضا و سایر عوامل موثر دخیل در بازار از نقاط مبهم و دارای ریسک بالای این گونه بازارهاست. 

صندوق کالایی، هدایتگر سرمایه‌های سرگردان

او تشکیل صندوق سرمایه‌گذاری کالایی را یکی از ابزارهای مفید در جهت پویایی و شکوفایی بورس کالا عنوان کرد و افزود:  شبکه اقتصادی و زنجیره‌های تولید و سرمایه‌گذاری در اقتصاد، تنها با یک واسطه فعال و کاملا شفاف به یکدیگر گره خورده و با بهره‌گیری از مکانیزم‌های تامین سرمایه و انتقال مستقیم و بدون واسطه آن به بخش تولید، زمینه تامین سود مورد انتظار از فعالیت اقتصادی را برای هر دو بخش اصلی تولید (یعنی تولیدکننده و سرمایه‌گذار) را فراهم می آورد. 

این فعال بازارسرمایه، تشکیل صندوق سرمایه‌گذاری کالایی فعال و روزآمد (در اقتصاد) را هدایتگر سرمایه‌های سرگردان جامعه را به عرصه اقتصادی تعریف کرد و گفت: سرمایه‌گذاران و افرادی که در جامعه سود بالا و حفظ امنیت سرمایه می‌خواهند؛ صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی می‌توانند محل جذاب و مطمئنی برای برآورده کردن این خواسته اصلی فعالان عرصه اقتصاد باشد. 

مزایای صندوق‌های کالایی 

به اعتقاد او: وجود شفافیت معاملاتی، تجمیع سرمایه‌های سرگردان، امکان ورود افرد غیرحرفه‌ای به عرصه معاملاتی، امکان بازارگردانی و بازارسازی، کشف قیمت منصفانه عادلانه، حذف دلالان و واسطه‌ها، کاهش هزینه‌ها و بهای تمام شده برای مصرف‌کننده نهایی، امکان معامله اوراق بهادار مبتنی بر کاالای پایه در بورس، از جمله مزایای صندوق‌های کالایی است. 

اقتصادآنلاین