گروه بازار دیجیتال بازارنیوز: در حالی که مقامات پولی کشور‌های مختلف در تلاشند تا معاملات بیت کوین را شفاف‌تر کنند، ردیابی ارز‌های رمزپایه جدید در حال سخت‌تر شدن است.

همواره برخی از کارشناسان اقتصادی و یا مالی کشورمان از استخراج و استفاده از رمز ارز‌ها بعنوان راه حلی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران نام می‌برند تا جایی‌که برخی نهاد‌های پژوهشی تاثیرگذار کشور نظیر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به عنوان بازوی تحقیقاتی مجلس، در گزارشی با عنوان ”تحلیلی بر وضعیت بازار ارز، بررسی اقدامات دولت و ارائه پیشنهاد‌های تکمیلی“ از توسعه استخراج رمز ارز‌ها به عنوان یکی از راه‌حل‌های بلندمدت برای کنترل بازار و افزایش عرضه ارز در کشور نام می‌برد. هرچند گردآورندگان گزارش به جنبه‌های منفی این روش از جمله مصرف انرژی برق بسیار بالا نیز اشاره کرده‌اند، ولی نکات مهم دیگری نیز در بکارگیری این روش وجود دارد که ریسک این روش را بسیار افزایش می‌دهد. یکی از این نکات مهم امکان رصد و ردگیری مالکان حساب‌های مجازی متصل به این رمزارزهاست. در واقع نکته اصلی در مورد استفاده از رمز‌های ارزپایه، مرحله معامله آن‌ها با ارز‌های رایج مانند یورو یا دلار است که نیاز به انجام دادن معامله از طریق یک صرافی مجازی دارد. مجله خبری سیاسی-اقتصادی فارِن پالیسی در یادداشت خود در تاریخ ۹ آذرماه در این رابطه گزارشی منتشر نموده است که به این نکته اشاره کرده که اهم نکات آن در زیر می‌آید:

”این هفته وقتی وزارت خزانه‌داری آمریکا برای اولین بار دو حساب بیت کوین متعلق به دو تبعه ایرانی که به یک باج افزار متصل بودند را مسدود کرد، سیاست تحریم‌های ایالات‌متحده وارد فاز جدیدی بنام دنیای دیجیتال شد. این اقدام یک سوال بحث برانگیز را برای تحلیل گران و کارشناسان مطرح می‌کند که آیا دولت آمریکا می‌تواند تحریم‌های مالی علیه مالکان حساب‌های مرتبط با ارز‌های دیجیتال که فرض می‌شود نام صاحب حساب را فاش نمی‌کنند، را اجرا کند؟

این سوال قابلیت‌های اجرایی گسترده‌ای هم از جنبه اجرای قانون در آمریکا و هم در قالب سیاست خارجی این کشور دارد، زیرا هم گروه‌های خلافکار و اشخاص حقوقی در داخل و هم تبهکاران خارج از آمریکا از ارز‌های رمزپایه برای فرار از قانون استفاده می‌کنند. بعنوان مثال قاچاقچیان مقادیر بالای مواد مخدر را به صورت آنلاین در ازای بیت کوین می‌فروشند و کره‌شمالی از این فن‌آوری برای دور زدن تحریم‌های گسترده مالی استفاده کرده‌است.

در حالی که اساس فعالیت ارز‌های رمزپایه بی‌نام و نشان بودن آنهاست، تراکنش‌ها اصطلاحا با یک کیف پول اختصاصی برای هر فرد که تقریبا معادل یک حساب بانکی برای وی است انجام می‌شود. مجموع اطلاعات ذخیره شده افراد تحت یک سیستم بلاک چین میان تمام اعضای شبکه منتشر می‌شود که اساس فن‌آوری ارز رمزپایه را تشکیل می‌دهد. این بدان معنی است که تا زمانی که کیف پول مرتبط با یک حساب مشخص ناشناس باقی بماند، معاملات مربوط به این حساب هم بی‌نام و نشان باقی می‌ماند. برای پی بردن به این اطلاعات، معمولا یک مرکز الکترونیک ایجاد می‌شود که بر بازکردن اطلاعات کیف پول‌های مجازی متمرکز می‌شود و با کمک کالبدشکافی دیجیتالی و یکسری مهارت‌های کارآگاهانه ردیابی، به اطلاعات صاحب کیف پول مجازی دست پیدا می‌کنند. اقدام این هفته وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده نمونه‌ای از عملیات بازکردن اطلاعات کیف مجازی از این دست بوده است. “

فارِن پالیسی در ادامه گزارش خود به نقل از یایا فانوسی، تحلیلگر اقتصادی سابق سازمان سیا و کارشناس تحریم‌ها در سازمان دفاع از دموکراسی‌ها که یک اتاق فکر در واشنگتن آمریکاست، می‌نویسد: ”با اعمال تحریم علیه دو حساب مرتبط با رمز ارزها، مقامات آمریکایی عملا شرکت‌های خصوصی‌ای که با ارز‌های رمزپایه کار می‌کنند را نیز مجازات کرده است. به این صورت که با تحریم این حساب‌ها در واقع انجام هر گونه معامله با آن‌ها را غیرقانونی کرده و در صورتی که بنگاه‌های اقتصادی ارتباطات مالی خود را با این حساب‌ها قطع نکنند، ممکن است مشمول پرداخت جرایم قانونی شوند. حساب‌های مورد بحث متعلق به دو مرد ایرانی به نام‌های «علی خراشادی‌زاده و محمد قربانیان» است که با بکارگیری باج افزاری به نام سام سام samsam به کامپیوتر‌های بیمارستان‌ها و ساختمان‌های دولتی ایالات متحده نفوذ کرده و سود زیادی کسب کرده اند. به این صورت که سام سام محتویات کامپیوتر‌های هدف را رمزگذاری کرده و در ازای دادن کلید‌های رمزگشایی کامپیوترها، از مالکان آن‌ها درخواست پول داشته است. دادستان‌های آمریکایی معتقدند سازمان دهندگان این طرح را برای حداقل ۶ میلیون دلار باج‌گیری به دام انداخته اند“.

نکته مهم گزارش اینجاست که در چه مرحله‌ای این حساب‌ها شناسایی شده اند. برای پاسخ به این پرسش این نشریه می‌نویسد: ”برای تبدیل بیت کوین‌ها به ریال ایران، خراشادی‌زاده و قربانیان از دو حساب بیت کوینی استفاده می‌کردند که پس از اطلاعیه تحریم وزارت خزانه‌داری در هفته جاری، آمریکایی‌ها از معامله با این حساب‌ها منع شده اند. بطور کلی در سال‌های اخیر، دولت آمریکا مشغول به روز رسانی نظام مقررات مالی خود برای مبارزه با پولشویی و جرایم مالی مربوط به ارز‌های دیجیتال بی‌هویت است. در سال ۲۰۱۳، خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که شرکت‌هایی که با ارز‌های رمزپایه سر و کار دارند نیز مشمول مقررات قانون اطلاعات محرمانه بانک و موارد قانون مبارزه با پولشویی هستند. به نقل از یایا فانوسی، این یعنی صرافی‌های مبتنی بر ارز‌های رمزپایه که این ارز‌ها را با واحد‌های پول مرسوم معاوضه می‌کنند، باید ابتدا یک ارزیابی اولیه روی مشتریان خود انجام دهند و در صورت مشاهده تراکنش‌های مشکوک باید آن‌ها را گزارش دهند. “.

اما با وجود همه این سخت گیری ها، تحلیلگر فارِن پالیسی معتقد است بعید به نظر می‌رسد که این گونه تحریم‌ها بتواند بصورت جدی مانع از انجام این گونه معاملات شود، چون پول داخل هر دو حساب رمزپایه سال قبل خالی شده بود.

یکی دیگر از نکات مهم این گزارش پیشرفت‌های تکنولوژی تولید ارز‌های رمزپایه با قابلیت رصد کمتر است. فارِن پالیسی می‌نویسد ”مهم‌تر از شناسایی این دو حساب، افزایش احتمال تحقیق و تفحص قانونی و موضوع ضعف حریم خصوصی ارز‌های رمزپایه دلیلی شده است برای ایجاد نسل جدیدی از ارز‌های دیجیتال از جمله مونرو (Monero) و زدکَش (Zcash) که اولویت بیشتری را به حفظ نام کاربران خود قرار داده‌اند، تاردیابی آن‌ها مشکل‌تر شود. با توجه به این نکته که دسترسی به این نوع ارز‌های جدید و پیشرفته در حال گسترش است، اخیرا صرافی آمریکایی معروف ارز‌های رمزپایه با نام Thursday Coinbase  معاملات با ارز زدکَش (Zcash) را به لیست خدمات خود اضافه کرد. هرچند حجم معاملات با ارز‌های جدید کمتر از بیت کوین است، اما مقامات آمریکایی به خوبی می‌دانند که مجرمین سایبری بیشتر به سمت استفاده از تکنولوژی‌های بکارگرفته شده در این ارز‌ها می‌روند تا هویتشان پنهان بماند. ریچارد داونینگ معاون دادستان‌کل در سخنرانی خود در کنفرانس جرایم رایانه‌ای در دانشگاه جرج تاون روز پنج شنبه اظهار کرد که گرایش ارز‌های رمزپایه به استفاده از تکنولوژی غیرقابل ردگیری بودن برای وی دردسرساز شده است. وی افزود: نتایج ردگیری این ارز‌ها با ابزار‌های سنتی ما با شک و تردید همراه هستند.

یایا فانوسی معتقد است حتی اگر نسل جدید ارز‌های رمزپایه هم سیستم اعمال تحریم‌ها را سخت‌تر و پیچیده‌تر کند، تصمیم ایالات‌متحده برای مسدود کردن حساب‌های بیت کوین نشانه مهمی است. وی معتقد است این نشان می‌دهد که علیرغم پیدایش فن‌آوری‌های های جدید مالی مثل ارز‌های رمزپایه، آمریکا سیاست‌های تحریمی خود را همچنان اجرا می‌کند. “

با توجه به موارد فوق، می‌توان گفت که یکی از علل کاهش شدید قیمت بیت کوین در ماه‌های اخیر نیز تمرکز دولت آمریکا بر نظارت بیشتر بر این ارز‌ها باشد. نمودار زیر روند قیمت بیت کوین را از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ نشان می‌دهد. همانطور که از نمودار پیداست، درست یکسال پیش بود که تب بیت کوین دنیا را فراگرفت و قیمت این ارز مجازی با شتاب فراوان تا مرز ۱۸ هزار دلار نیز افزایش یافت. اما پس از مدتی، نه تنها قیمت بیت کوین از این افزایش ایستاد، بلکه سقوط قیمت را با شتاب بیشتری در پیش گرفت و در اصطلاح حباب بازار بیت کوین ترکید و قیمت بیت کوین در روز ۳ دسامبر (۱۲ آذر ۱۳۹۷) به زیر ۴ هزار دلار یعنی ۳۷۵۶ دلار رسیده است؛ بنابراین می‌توان دلایل این کاهش قیمت شدید را اولا گسترش شاخه‌هایی از بیت کوین یا ارز‌های دیگر مانند زدکش و یا سایر رمزارز‌ها که قابلیت پنهان ماندن بهتری دارند و دوما اضافه شدن نام این دو فرد به لیست تحریم‌ها دانست که نشان می‌دهد آنقدر که این ارز‌ها ”رمزارز“ نامگذاری شده‌اند هم غیرقابل ردگیری نیستند و اگر زمان و هزینه صرف شود، می‌توان به اطلاعات حساب‌ها دست یافت که به این ترتیب، احتمال از دست دادن دارایی افراد را بالا برده و  تقاضا برای این ارز‌ها را کاهش می‌دهد که بدنبال آن قیمت نیز رو به کاهش می‌گذارد. همان اتفاقاتی که در مورد این ارز‌ها رخ داده است.

نمودار (1). قیمت بیت کوین از 30 سپتامبر سال 2013 تا 03 دسامبر 2018

منبع: وبسایت coindesk