گروه کشت و صنعت بازارنیوز: سیدحسن رضوی امروز در نشستی خبری، با اشاره به اهمیت موضوع تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی، اظهار کرد: در حال حاضر در دشت ورامین، ١٣ سانتی متر، در دشت ری، ٢٥ سانتی متر، دشت تهران ٧ سامتی متر، شهریار، ٣٦ سانتی متر و در برخی قسمت‌های دشت ورامین منطقه معین آباد با ٢٥ سانتی متر فرونشست مواجه هستیم.
به گفته وی، هر ساله ٣٦ سانتی‌متر فرونشست در استان تهران رخ می‌دهد که این عدد در قیاس با آمار دنیا یک رکوردشکنی است.

وی با تاکید بر این مسئله که ازدیاد برداشت از آب‌های زیرزمینی، موجب ایجاد فرونشست می‌شود، اظهار کرد: متأسفانه در تهران میزان فرونشست‌ها افزایش یافته که باید برای حل این مسئله، اقدامات ویژه‌ای صورت بگیرد، چراکه اگر نگاه درستی به این مسئله نداشته باشیم، دچار مشکلات جدی خواهیم شد.

او تصریح کرد: پدیده فرونشست در تمام دنیا اتفاق می‌افتد اما در کشور ما و به ویژه در تهران، این مسئله دیگر به‌عنوان یک موضوع غیر متعارف مطرح شده، به همین دلیل پیشنهاد ما این است که یک ردیف بودجه خاص برای انجام مطالعه و پایش این موضوع در نظر گرفته شود. علاوه بر این به صرفه جویی در بخش کشاورزی نیز توجه ویژه‌ای شود.

به گفته وی، یکی دیگر از اقداماتی که باید در این راستا صورت گیرد، بررسی پرونده‌های چاه‌های مجاز است. به دلیل این‌که برداشت از چاه‌های مجاز در برخی مناطق افزایش زیادی یافته، لازم است که پروانه چاه‌های مجاز تعدیل شود. در این راستا نیز لازم است وزارت جهاد کشاورزی در کاشت محصولات دخالت حاکمیتی داشته باشد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران، افزود: مدیریت صرفاً این نیست که بگوییم این کار به چه نحوی انجام شود، بلکه باید مدیریت به گونه‌ای باشد که در برخی بخش‌ها، ممانعت جدی صورت گیرد و این همان مسئله‌ای است که در کاشت محصولات کشاورزی به طور جدی نیاز است.

وی، با اشاره به وضعیت منابع آب در استان تهران که ۲۰ درصد جمعیت کل کشور را در بردارد گفت: در حال حاضر نسبت‌ها و سرانه‌هایی که در ۴۰ سال پیش داشته‌ایم، بسیار کاهش یافته و شرایط به نحوی است که ناچار به برنامه‌ریزی‌های جدید برای مدیریت منابع آبی هستیم. در حال حاضر، سرانه مصرف آب در گذشته به ازای هر نفر، ۷۵۰۰ متر مکعب بوده که اکنون این عدد به ۱۴۰۰ مترمکعب به ازای هر نفر کاهش یافته است و این مسئله، نشان دهنده بحران تأمین آب در ایران است.

او با تاکید بر این مسئله که در حال حاضر با شرایط بحرانی در تأمین منابع آب روبرو هستیم، ابراز کرد: در سال‌های گذشته ناکارآمدی‌هایی برای تأمین منابع آب صورت گرفته که می‌توان به توجه و اهمیت به تأمین آب اشاره کرد. به‌گونه‌ای که در گذشته، تفکر این بود که اگر تأمین آب صورت گیرد و عرضه به حد کافی باشد، کار بزرگی صورت گرفته است اما گذر زمان نشان داد که این رویکرد در کنار توجه به تکنولوژی نتوانسته نیازهای امروز را تأمین کند.

وی افزود: تاکنون جزنگری به موضوع آب صورت می‌گرفت که همین مسئله نیز مدیریت حوزه‌ای آب را به مخاطره انداخت. لذا در شرایط کنونی لازم است که این مسئله مورد توجه قرار گیرد. چراکه هرچه راه را غلط ادامه دهیم، میزان مشکلات نیز افزایش می‌یابد و اگر اعتقاد داریم که قرن آینده قرن تصمیم گیری برای آب است، باید اقدامات‌مان را نیز در همین زمینه منسجم کنیم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران، اظهار کرد: متأسفانه پس از گذشت سال‌ها، هنوز وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و سازمان محیط زیست نتوانسته‌اند به یک رویکرد مشترک دست یابند. این در شرایطی است که اگر دنبال حل مشکلات و گذر از استراتژی ناکارآمدی در حوزه آب هستیم، باید یک همبستگی میان این سه سازمان صورت و این مسئله در شورای عالی آب به عنوان یکی از مسائل مهم مورد بررسی قرار گیرد.

وی، هم‌چنین درباره اقتصاد آب نیز گفت: اقدامات صورت گرفته در سال‌های اخیر موجب شده اقتصاد آب چالش‌هایی را تجربه کند و اکنون به دلیل وجود مسائلی نتوانیم به ارزش اقتصادی آب دست یابیم که این مساله نیز یکی دیگر از ناکارآمدی‌های چند سال اخیر است و این در شرایطی است که اکنون به این نتیجه رسیده‌ایم که آب یک کالای استراتژی است و باید برای هر اقدامی که مربوط به موضوع آب است برنامه‌ریزی منسجمی صورت گیرد.

افزایش ۳۰۰ درصدی بارش‌ها در تهران

وی، از افزایش ۳۰۰ درصدی بارش‌ها در استان تهران نسبت به سال قبل خبر داد و افزود: بر اساس آمار بارندگی‌ها، از ابتدای سال آبی تا روز گذشته، ۱۸۵ میلیمتر بارندگی در تهران رخ داد که این عدد در سال گذشته ۴۶ میلیمتر و در متوسط درازمدت ۱۳۰ میلیمتر ثبت شده است.

او با بیان این‌که در شرایط فعلی، نسبت برف و باران در فصل پاییز و زمستان نرمال بوده است، گفت: امیدواریم در بهمن و اسفندماه، این شرایط ادامه یابد و در تابستان، برای تأمین منابع آب با مشکلی مواجه نشویم. البته این در شرایطی است که در بهمن‌ماه نسبت به گذشته، میزان بارش‌ها با کاهش روبرو بوده اما امیدواریم که بر اساس پیش‌بینی سازمان هواشناسی، در روزهای آتی میزان بارندگی‌ها نرمال باشد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران، درباره ورودی به سدهای تهران نیز توضیح داد: میزان ورودی به سدهای تهران در این مدت، حدود ۲۶۸ میلیون متر مکعب بوده که در قیاس با سال گذشته که عددی معادل ۸۳ میلیون متر مکعب بود، ۴۳ درصد افزایش داشته است.

به گفته وی، شرایط فعلی امسال نسبت به سال آبی گذشته، بسیار بهتر بوده و تاکنون توانسته‌ایم ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب را تأمین و ۱۲ درصد را مدیریت مصرف و در سدهای تهران ذخیره کنیم.

او با بیان این‌که در بخش کشاورزی نیز حدود ۸۸ میلیون مترمکعب آب تأمین کرده‌ایم که این عدد نسبت به گذشته ۴۰ درصد کاهش داشته است، گفت: نگاه به آینده در استان تهران و در بخش آب، به خوبی صورت گرفته و امیدواریم که این نگاه ادامه داشته باشد و بتوانیم سال آبی جدید را با شرایط بهتری پشت سر بگذاریم. چراکه مصرف آب شرب در تهران، نسبت به سال‌های قبل افزایش اندکی داشته است.

افزایش ۲.۸ درصدی مصرف آب در تهران

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران درباره میزان مصرف آب شرب در تهران گفت: بر اساس آمار، روز گذشته، دو میلیون و ۷۱۹ هزار و ۱۱۱ مترمکعب آب در استان تهران مصرف شد که این عدد در مقایسه با مشابه سال گذشته که معادل دو میلیون و ۶۲۹ هزار و ۲۰۸ متر مکعب بوده، ۳.۴ درصد افزایش داشته است.

وی، افزود: از ابتدای سال یعنی از اول فروردین‌ماه تاکنون ۹۰۹ میلیون و ۸۰۶ هزار و ۶۷۸ مترمکعب مصرف آب در تهران صورت گرفته است که نسبت به سال گذشته ۲.۸ درصد افزایش داشته است که این عدد در مقایسه با سال‌های گذشته بسیار قابل قبول است.

او با اشاره به میانگین فروش آب به شرکت آب و فاضلاب تهران گفت: در سد کرج، هر متر مکعب آب، ۴۰۲ ریال، سد ماملو، ۹۴۲ ریال، سد طالقان، ۶۰۵ ریال و در سد لتیان، هر مترمکعب آب ۴۰۸ ریال به فروش می‌رسد و در حال حاضر بدهی شرکت آبفا، ۵۰ میلیارد تومان است که این عدد در پروسه پرداخت قرار دارد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا ساخت و سازهایی که اکنون در پردیس صورت می‌گیرد، می‌تواند تأمین‌کننده نیازهای اولیه همچون آب باشد، گفت: برای پردیس ۵۰ میلیون متر مکعب آب در نظر گرفته شده که ۳۰ میلیون مترمکعب از سد لار و ۲۰ میلیون مترمکعب از سد لتیان تأمین می‌شود و متأسفانه ساخت و سازهایی که اکنون در پردیس صورت می‌گیرد، دو برابر بیش‌تر از این ظرفیت است و هر ساخت‌وسازی که بدون هماهنگی با مجموعه آب و برق صورت گیرد، ما نمی‌توانیم نیاز آن‌ها را تأمین کنیم.

او ادامه داد: بر اساس برنامه ریزی‌های صورت‌گرفته در افق ۱۴۱۰، یک میلیارد و ۲۲ میلیون مترمکعب تخصیص آب سطحی صورت خواهد گرفت و این در شرایطی است که اکنون ۳۴۸ لیتر در شبانه‌روز برای هر فرد آب تأمین می‌شود که این عدد باید به ۳۰۸ لیتر در شبانه‌روز کاهش یابد اما به‌طور کلی باید تصریح کرد که اگر جمعیت به همین روال پیش برود، در تأمین منابع آب در صورتی‌که مدیریت مصرف صورت نگیرد، با مشکل مواجه خواهیم شد.

وجود ۴۴ هزار حلقه چاه در تهران

در ادامه، محمدرضا خانیکی - معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای تهران - با اشاره به خطرات بروز فرونشست زمین در تهران گفت: در حال حاضر ظرفیت آبخوان‌ها را به خاطر متراکم شدن بافت خاک از دست می‌دهیم، اظهار کرد: در استان تهران، ۴۴ هزار حلقه چاه وجود دارد که از این تعداد ۱۲ هزار حلقه چاه دارای پروانه و ۳۲ هزار حلقه چاه بدون پروانه هستند اما باید گفت که حجم برداشت از چاه‌های دارای پروانه، دو میلیارد و ۵۰ میلیون متر مکعب و چاه‌های بدون پروانه ۲۰۰ میلیون مترمکعب است.

وی، با تاکید بر این مسئله که حجم برداشت چاه‌های غیرمجاز بسیار کمتر است، گفت: منابع آب زیرزمینی در استان تهران، کشش بهره‌برداری بیش از این را ندارد و اگر بخواهیم مدیریت درستی انجام بدهیم، باید به سراغ چاه‌های پروانه‌دار برویم و پروانه آن‌ها را تعدیل کنیم.

او یکی از راهکارهای حل این مسئله را استفاده از پساب دانست و افزود: در حال حاضر بخشی از پساب تصفیه شده تهران را به دشت ورامین منتقل می‌کنیم و خط دوم انتقال پساب را نیز در حال اجرا داریم که از این طریق بتوانیم میزان برداشت از آب‌های زیرزمینی را تا حد زیادی کاهش دهیم.

وی هم‌چنین درباره آزادسازی حریم رودخانه‌ها ابراز کرد: ۲۷۰ مورد آزادسازی بستر رودخانه را در حال اجرا داریم و توانسته‌ایم ۴۵ هکتار از اراضی بستر رودخانه را آزادسازی کنیم. علاوه بر این، حدود ۱۰۰۰ مورد تصرف در بستر رودخانه جاجرود داشته‌ایم که از سال گذشته تاکنون موفق شده‌ایم ۳۰۰ تا ۳۵۰ مورد را آزادسازی کنیم.

هم‌چنین در این نشست، رضا مؤمنی - معاون طرح و توسعه شرکت آب منطقه‌ای تهران - با اشاره به ظرفیت پساب در استان تهران گفت: ۵۷ تصفیه‌خانه فاضلاب شهری در استان تهران وجود دارد که در سال ۱۴۱۰ یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون متر مکعب پساب برای استان تأمین خواهد شد و با توجه به این‌که مشکلات اضافه برداشت از منابع زیرزمینی بسیار زیاد است، رویکرد ما تنها جایگزینی پساب به جای آب‌های زیرزمینی است.

وی، تأمین بودجه را یکی از مشکلات اساسی توسعه تولید پساب دانست و افزود: درواقع مشکل اصلی ضعیف بودن بازار آب است که اگر این مسئله تأمین شود، قطعاً استقبال بخش خصوصی برای حضور در این بازار توسعه می‌یابد. چراکه در حال حاضر، در بخش کشاورزی نیز قیمت پساب از ۲۵ تومان به ۷۰ تومان متغیر است اما با این وجود باز هم این عدد ضعیف است و باید برای آن چاره اندیشی شود.