وضعیت بازار حمل‌ونقل هوایی کشور در حوزه قیمت بلیت‌های پروازی در نابسامانی محض به سر می‌برد. با نزدیک شدن به ایام تعطیلات پیش‌رو طبق روال همیشگی این بخش در قرق بلیت‌های چارتری است و نرخ‌ها به وطر سرسام‌آوری افزایش یافته است.

در دولت دهم (اسفندماه سال 91) حمیدرضا پهلوانی رئیس وقت سازمان هواپیمایی با بیان این‌که پروازهای چارتری ریشه فساد صنعت حمل‌و‌نقل هوایی است، گفته بود: مجوز انجام پرواز چارتر را به هیچ شرکت‌ هواپیمایی نمی‌دهیم.

وی با تاکید بر "پرواز‌های چارتر را طبق بخش‌نامه ممنوع کردیم" به بروز ناعدالتی در توزیع بلیت‌ها به‌صورت چارتر اشاره کرد و افزود: سازمان هواپیمایی کشوری با مافیای آژانس‌ها برخورد جدی و محکم خواهد داشت و صندلی هواپیما باید در قالب پرواز برنامه‌ای، طبق موازین سازمان و مطابق نرخ مصوب فروخته شود.

پهلوانی با بیان این‌که سازمان هواپیمایی کشوری وعده انجام پرواز چارتر را به هیچ شرکتی نداده است، گفت: تا زمانی که در صنعت حمل‌ونقل هوایی هستم مجوز هیچ پرواز چارتری به هیچ شرکتی بدون رعایت ضوابط مندرج در سازمان هواپیمایی کشوری را نمی‌دهیم.

تا آبان‌ماه سال 92 (زمان رفتن پهلوانی از سازمان هواپیمایی) بلیت‌های چارتری پروازهای داخلی به شدت کم شد، با انتصاب جهانگیریان به عنوان رئیس جدید سازمان هواپیمایی کشوری مقابله با پروازهای چارتری با شدت نسبتا کمتری نسبت به دوره قبل ادامه یافت.

وی دیماه سال 93 با اعلام خبر آغاز فروش بلیت سفرهای هوایی نوروز 94 به‌صورت همزمان از بهمن‌ماه گفته بود: در نوروز 94 درصد محدودی از بلیت به ظرفیت چارتری پروازها اختصاص می‌یابد.

وی اولویت سازمان هواپیمایی کشوری به‌عنوان نهاد حاکمیت در صنعت هوانوردی را رضایتمندی مصرف کننده نهایی و سپس حمایت از ایرلاین اعلام کرد و از شرکت‌های هواپیمایی خواست با برنامه ریزی‌های صورت گرفته فروش بلیت و انجام پروازها به‌صورت هماهنگ و منظم مدیریت شود.

وی تاکید کرد: در ایام نوروز 94 تنها درصد محدودی به ظرفیت چارتری شرکت‌های هواپیمایی اختصاص می‌یابد البته مشروط به نظارت سازمان هواپیمایی کشوری اختصاص خواهد یافت و این بدان معنا نیست که شرکت‌ها بتوانند به اسم چارتر بلیت را به قیمت بالاتر بفروشند.

تا تیر 94 اعمال محدودیت برای شرکت‌های هواپیمایی جهت فروش چارتری بلیت پروازهای داخلی اعمال شد و این بخش به یک سامان نسبی رسید. اما با خداحافظی جهانگیریان از سازمان هواپیمایی کشوری و ورود علی عابدزاده به این مجموعه، اجرای قانون آزادسازی نرخ پروازها به شدت پیگیری و در نهایت اوایل آذرماه 94 عملیاتی شد.  در فاصله چند ماهه از تابستان 94 تا اوایل آذرماه همان سال فعالن و دست‌اندرکاران بخش حمل‌ونقل هوایی تاکید می‌کردند آزادسازی نرخ بلیت هواپیما نه تنها به سود مردم است که باعث ایجاد رقابت بین ایرلاین‌ها و کاهش قیمت‌ها خواهد شد. این مسئله بارها از سوی یکی از مدیران سابق که امروز در کاناداست، تکرار شد.

اما کمتر از 48 ساعت پس از اعلام آغاز آزادسازی نرخ بلیت هواپیما از سوی مرد همه کاره سازمان هواپیمایی کشور، نرخ بلیت پروازهای داخلی به شدت افزایش یافت. در یک نمونه بلیت 90 هزار تومان پرواز تهران-مشهد پس از آزادسازی نرخ‌ها به 400 هزار تومان افزایش یافت.

در سه سال و دو ماه سپری شده از آزادسازی نرخ پروازهای داخلی، حمل‌ونقل هوایی مسافری کشور نابسامانی‌های متعددی را تجربه کرده که در زمان پیک سفرها و تعطیلی‌ها حادتر بوده است. در این مدت هیچکدام از وعده‌های مدیران سابق و کنونی در حوزه حمل‌ونقل هوایی محقق نشده است؛ نه خبر از افزایش رضایتمندی مردم بوده،‌نه کاهش قیمت و نه رقابت بین ایرلاین‌ها. خروجی آزادسازی نرخ‌ها در کنار نظارت‌های ضعیف آشفته‌تر شدن مسافرت‌های هوایی بوده است.

 اواسط آذرماه امسال و در آستانه سه سالگی آزادسازی، یکی از سایت‌های فروش آنلاین بلیت پرواز از نامه تهدیدآمیز انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی در خصوص ارزان‌فروشی بلیت هواپیما خبر داد.

 انتظار می‌رفت سازمان هواپیمایی کشوری نسبت به ارزان‌فروشی بلیت هواپیما به مردم موضع تشکرمابانه‌ای داشته باشد، اما این‌گونه نشد تا رئیس این زیرمجموعه وزارت راه اعلام کند؛ «اجازه اخلال در آزادسازی قیمت‌ را نمی‌دهیم.»

عابدزاده در این‌باره گفته بود:‌ «اجازه لطمه واردشدن به آزادسازی نرخ بلیت هواپیما را نمی‌دهیم. به هرگونه رقابت مضر چه از سوی آژانس‌ها، چه خطوط هوایی و چه مراکز عرضه‌کننده بلیت از طریق سیستم‌های الکترونیکی، رسیدگی و برخورد می‌کنیم.»

وی بیان کرد: تغییراتی که آزادسازی می‌تواند در صنعت حمل‌ونقل هوایی ایجاد کند، بسیار گسترده و ارزشمند است، از این رو باید دقت کنیم تحولاتی که قرار است صورت بگیرد به‌خاطر برخی رقابت‌هایی که می‌توانیم بگوییم تخریب‌گر است باعث ایجاد مشکل برای آزادسازی نرخ‌ها نشود.قطعاً اجازه نمی‌توانیم رقابت‌های مضر به صنعت حمل‌ونقل و آزادسازی نرخ‌ها لطمه بزند.

با نزدیک شدن به ایام تعطیلات 22 بهمن ماه امسال بازار حمل‌ونقل هوایی کشور نابسامان شده و بلیت پروازهای پُرتقاضا به شدت افزایش یافته است. بر این اساس قیمت بلیت رفت و برگشت تهران-کیش از مرز 1.8 میلیون تومان عبور کرده و مسیر پروازی تهران-مشهد-تهران نیز همین وضعیت را دارد. هم‌اکنون قیمت بلیت این پرواز به حدود 1.5 میلیون تومان افزایش یافته و پرواز رفت و برگشت تهران-بندرعباس نیز حدود 1.8 میلیون تومان است.

مشخص نیست چرا سازمان هواپیمایبی کشوری به‌عنوان متولی حمل‌ونقل مسافری هوایی ورود موثری به موضوع پروازهایی که به تعبیر رئیس اسبق این سازمان ریشه فساد صنعت هوایی نیست، ندارد. آیا حقوق مسافران در برابر منافع ایرلاین‌ها جایگاه پایین‌تری نزد سازمان هواپیمایی دارد. به نظر می‌رسد سازمان هواپیمایی کشوری نیازمند تغییرات اساسی در نگرش‌هاست. نگرش‌هایی که یادگار شوم لیبرالیسمی وزیر سابق راه و شهرسازی دارد.

تسنیم/