در این گزارش آمده است: یکی از مهم ترین پایه های مالیاتی که درآمد پایداری را برای تامین هزینه های عمومی کشور ایجاد می کند، مالیات بر حقوق است. بر اساس تعریف قانونگذار، درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران برحسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیرنقد تحصیل می کند، مشمول مالیات بر درآمد حقوق است.
قانونگذار البته در هنگام تدوین قوانین مربوط به مالیات بر حقوق، موضوع عدالت مالیاتی را نیز مد نظر داشته است و تمهیداتی اندیشیده است تا کسانی که حقوق بیشتری دریافت می کنند مالیات بیشتری بپردازند و دارندگان حقوق های کمتر نیز یا از پرداخت این نوع از مالیات معاف هستند و یا مالیات حقه را با نرخ های کمتری می پردازند.
به همین دلیل هر ساله در قانون بودجه سنواتی میزان معافیت مالیاتی تدوین و تصویب می شود مالیات بر درآمد حقوق افراد در هر سال بر مبنای معافیت تصویب شده در قانون بودجه همان سال محاسبه می شود.
بر اساس همین روال امسال نیز نمایندگان مجلس شورای اسلامی رقم 276 میلیون ریال را به عنوان سقف معافیت مالیاتی حقوق سالیانه کارکنان در نظر گرفته اند. این بدان معنا است که حقوق ماهیانه 23 میلیون ریال از مالیات معاف است.
البته این نکته را نیز نباید از قلم انداخت که در محاسبه مالیات بر درآمد حقوق، علاوه بر در نظر گرفتن میزان معافیت مشخص شده در قانون بودجه، دو هفتم حق بیمه پرداختی بیمه شدگان تامین اجتماعی نیز بر اساس بخشنامه سازمان امور مالیاتی کشور از مالیات بر درآمد حقوق معاف است و در هنگام محاسبه مالیات این معافیت نیز لحاظ می شود. بر اساس این بخشنامه، اگر حقوق ‏بگیران بیمه شده سازمان خدمات درمانی و یا سایر موسسات بیمه گر ایرانی باشند کل سهم بیمه پرداختی آنها از مالیات بر درآمد حقوق معاف است.
بر اساس آنچه در بودجه 1397 تصویب شده است، مازاد بر مبلغ مذکور تا سه برابر آن مشمول مالیات سالانه 10 درصد است. یعنی کسی که حقوق کمتر از 92 میلیون ریال دریافت می کند مشمول پرداخت مالیات بر درآمد حقوق با نرخ 10 درصد می شود. فرض کنید کسی 92 میلیون ریال حقوق ماهیانه دریافت می کند. 23 میلیون ریال از حقوق فرد مذکور از مالیات معاف خواهد بود و برای 69 میلیون ریال باقیمانده باید 6 میلیون و 900 هزار ریال مالیات بپردازد (در این مثال‏ ها، مالیات بر درآمد حقوق بدون در نظر گرفتن معافیت های مربوط به حق بیمه پرداختی از سوی حقوق بگیران محاسبه شده است).
نمایندگان مجلس شورای اسلامی همچنین تصویب کرده اند حقوق مازاد بر سه برابر تا چهار برابر سقف تعیین شده مشمول نرخ 15 درصد خواهد بود. فرض کنید کسی 115 میلیون ریال حقوق ماهیانه دریافت می کند. وی برای 23 میلیون ریال از حقوق ماهیانه خود از پرداخت مالیات معاف است. مازاد بر سه برابر آن، یعنی 69 میلیون ریال از حقوق وی نیز مشمول مالیات با نرخ 10 درصد است و برای این بخش باید 6 میلیون و 900 هزار ریال مالیات بپردازد.
مازاد بر چهار برابر حقوق وی، یعنی 23 میلیون ریال باقیمانده نیز مشمول نرخ 15 درصد خواهد شد و 3 میلیون و 450 هزار ریال مالیات بر این بخش تعلق می گیرد. این بدان معنا است که کسی که 115 میلیون ریال حقوق دریافت می کند در مجموع باید 10 میلیون و 350 هزار ریال به عنوان مالیات بر درآمد حقوق بپردازد.
نرخ مالیات برای حقوق مازاد بر چهار برابر تا شش برابر سقف تصویب شده 25 درصد تعیین شده است. یعنی اگر کسی 161 میلیون ریال حقوق ماهیانه دریافت می کند مالیاتی که باید برای 115 میلیون ریال آن پرداخت می کند همان 10 میلیون و 350 هزار ریالی است که در بند قبلی محاسبه شد. وی مازاد برآن، برای 46 میلیون ریال باقیمانده نیز باید مالیاتی با نرخ 25 درصد، یعنی 11 میلیون و 500 هزار ریال بپردازد. چنین فردی در مجموع 21 میلیون و 850 هزار ریال مالیات می پردازد.
شیوه پلکانی مالیات ستانی از صاحبان درآمد حقوق نیز در سال آینده به گونه ای است که کسانی که درآمد آنها مازاد بر 6 برابر سقف معافیت مالیاتی تعیین شده است باید برای مازاد آن مالیات را با نرخ 35 درصد پرداخت کند. یعنی کسی که حقوق ماهیانه وی بیشتر از 161 میلیون ریال است به ازای هر مبلغی که بالاتر از این رقم است باید 35 درصد مالیات پرداخت کند. فرض کنید کسی حقوق ماهیانه اش 200 میلیون ریال باشد.
وی برای 161 میلیون ریال از حقوق خود، چنانکه محاسبه شد، 21 میلیون و 850 هزار ریال مالیات پرداخت خواهد کرد. برای 39 میلیون ریال باقیمانده نیز باید 13 میلیون و 650 هزار ریال مالیات اضافی بپردازد. یعنی کسی که 200 میلیون ریال حقوق دریافت می کند ماهیانه در مجموع 35 میلیون و 500 هزار ریال مالیات پرداخت خواهد کرد.
شیوه محاسبه پلکانی برای مالیات بر درآمد حقوق علاوه بر آنکه به دولت در تامین هزینه و مخارج عمومی کمک می کند به عدالت نزدیک تر است و به با سازوکاری هوشمندانه کسانی را که حقوق کمتری دریافت می کنند از تور مالیاتی خارج می کند و از کسانی که حقوق های بالاتر دریافت می کنند مالیات را با نرخ های بالاتری دریافت می کند.

فصل اقتصاد/