گروه بین الملل بازارنیوز: کلمه جنگ و وجود آن در تمام فرهنگ‌های بین المللی نشان از وحشت، تخریب، آسیب مالی‌ و جانی و ضررهای اجتماعی می‌باشد. در طول تاریخ، بشر شاهد جنگ‌های متعدد بوده و هست چرا که وجود جنگ و علت پدید آمدن آن جز ضربه به طرف دوم و کسب نفع از وارد شدن ضربه به طرف اول نمی باشد. 

در میان جنگ‌های رخ داده، جدا از آمار تلفات جانی، آمار هزینه‌ها و آسیب‌های مالی‌ خیره کننده است، که این موضوع برای کشور‌های پیشرفته و در حال توسعه خوشایند نیست. چرا که این هزینه‌ها می تواند محرکی برای به چرخش در آمدن چرخ دنده‌های تجاری باشد که در نهایت منجر به رشد روند اقتصادی این کشور خواهد شد. لذا بحث رشد اقتصادی در صدر جدول اهمیت‌های یک کشور نیز هست.

موضوع جنگ تجاری آمریکا و چین ما را بر آن داشت تا نگاهی‌ دقیق تر به این مهم داشته باشیم که جنگ تجاری چیست و چه تاثیری بر روی اقتصاد یک دیگر داشته اند.

جنگ تجاری و تاریخ

برای حمایت از تولیدات داخلی از محدودیت هایی برای واردات کالا استفاده می‌شود. این محدودیت می‌تواند به صورت مالیات یا به صورت مشخص کردن حجم یا تعداد واردات یک کالا باشد تا به تولید کننده داخلی امکان فعالیت داده شود. در این میان بحث صادرات و واردات مورد توجه می باشد. لذا بیشتر بودن واردات از صادرات باعث می‌شود که جمع جبری آنها منفی شود. به عنوان مثال شما در کشوری کارخانه دارید، محصولی تولید می‌کنید و منابعی هم دارید که آن منابع را به کشورهای دیگر صادر می‌کنید و به منظور اینکه بتوانید یک تشنج در بازارهای کشورهای دیگر یا خریداران محصولات خودتان ایجاد بکنید، تعرفه های گمرکی قرار می‌دهید و یا موانع تجاری ایجاد می‌کنید که باعث کاهش تولید و فروش و در نتیجه باعث کاهش رشد اقتصادی آن کشور خواهد شد. برای شناخت بیشتر جنگ تجاری، نگاهی گذرا به تاریخ می اندازیم.

در قرن ۱۶ اولین جنگ تجاری به نام First Dutch War بین کشورهای انگلیس و هلند در دریا بر سر مهار کردن کشتی های بازرگانی شکل گرفت. که در نتیجه هلند موظف به ارسال مرسوله های بازرگانی خود فقط با کشتی های انگلیسی شد. جنگ تجاری بعدی با نام نخستین جنگ تریاک در قرن ۱۸ بین کشورهای انگلیس و چین رخ داد. چین در آن زمان جزو امپراطوری های پر قدرت و دارای اقتصاد قوی بود و از طرفی صادرکننده تریاک به چین و وارد کننده چای از چین بود. به علت افزایش آمار اعتیاد در چین دولت موظف به توقف واردات تریاک شد که این موضوع برای تجار انگلیسی‌ خوشایند نبود. که در نهایت چین موظف به وارد کردن تریاک از انگلیس و واگذاری ۵ بندر گاه اصلی‌ به انگلیس شد.

 سومین جنگ تجاری دنیا به نام  دومین جنگ تریاک یا جنگ پیکان با همان دلایل مشابه که یک طرف انگلیس و فرانسه بودند و طرف دیگر چین بود، و در پایان انگلیس و فرانسه به پیروزی رسیدند.

آمریکا و چین

زاویه‌های دیگری از جنگ‌ها قابل بررسی است که عمده توجه آن مساله بودجه و هزینه‌های گزاف آن می‌باشد. چه اتفاقی می افتد که در این جنگ ها حرفی از تفنگ و گلوله و اسلحه نیست؟ بودجه دفاعی آمریکا در سال ۲۰۱۴ تقریبا ۶۱۴ میلیارد دلار بوده است اما در سال ۲۰۱۵ تقریبا ۶۳۷ میلیارد دلار شده است. یعنی به طور متوسط ۳.۸٪ درصد به این عدد اضافه شده. بالاتر رفتن هزینه‌های بودجه به معنای بالا رفتن بدهی ملی‌ِ آمریکا، تلاش برای بالا بردن شاخص‌های اقتصادی که حاصل از فروش منابع است، که این امر کشور را مجبور به ایجاد ارتباط های بهتر با همتاهای بین الملل خود کرده که در امان جنگ این امر با چالش مواجه خواهد شد.

در نظر بگیرید هر گلوله ای که یک سرباز آمریکایی شلیک می‌کند ۳ دلار است و اگر بخواهیم اندازه بگیریم سر تا پای یک سرباز تقریبا ۱۰ هزار دلار ارزش دارد. جالب است بدانید آمریکا در بسیاری از جنگهای نظامی که در آن ها شرکت کرده، شکست خورده است. اما در مورد هزینه ها چگونه است؟ 

مجموع هزینه های جنگ با عراق و افغانستان و پاکستان ۴.۸ تریلیون دلار بوده است. آمریکا فقط دنبال پیروزی در جنگ ها نیست بلکه بیشتر از مواضع خودش دنبال منافع دیگری است . یعنی‌ در طول این دوران فقط از عربستان سعودی ۳ تریلیون دلار کسب کرده است. 

سازمانی با نام World Trade Organization یا همان WTO به معنی سازمان جهانی مبادله یا معامله، یک سازمان بین المللی است که قوانین تجارت و مبادله جهانی‌ را تنظیم و مقرر کرده و بر روی تمام مبادلات نظارت دارد. از این رو وظیفه حل اختلافات بین ۳۰ عضو به عهده این سازمان می‌باشد.

چین، کشوری که به تازگی در این سازمان عضو شده بعد از انتشار خبری که چیپ ست‌های تمام موبایل‌های هوشمند را مجهز به قابلیت هک کرده، باعث تشنجی در بازار در بخش تکنولوژی شد که منجر به ریزش و شروعِ مجدد اختلافات قدیمی‌ آمریکا و چین شد. دو کشوری که همیشه در تمام حوزه‌های اقتصادی و سیاسی در رقابت بوده ا‌ند. 

با بوجود آمدن این جّو اقتصادی و خبری، ترامپ ۳۰% سولار پنل‌های واردارتی تعرفه گمرکی را افزایش داد. این حرکت برای چین یک اقدام حساب شده بود. به طوری که در همان روز ۲۰% روی ماشین‌های لباس شویی تعرفه قرار گرفت. این اقدام برای آمریکا و دولت ترامپ یک پیروزی به حساب می امد به این معنا که میزان فروش چین به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده سولار پنل  پایین آمده و میزان تولید و فروش شرکت‌های آمریکایی مثل تسلا بالا می رود و این امر  باعث بالا رفتن تولید ماشین های لباس شویی آمریکایی شده و عرضه را بالا می برد.

در ۱ مارچ ۲۰۱۸ آمریکا تعرفه های استیل و آلومینیوم را۲۵٪ و۱۰٪ افزایش داد. در پاسخ به این موضوع، شرکت های تولید کننده محصولات اپل در چین میزان تولید را کاهش داده و در نتیجه اپل به میزان تولیدِ مورد نظر نرسیده و ترس از پایین آمدن سود‌های سالیانه این شرکت ۱ تریلیون دلاری باعث شد فروشندگان و عرضه کنندگان سهام‌های اپل، سهام‌های خود را روانه بازار کرده و در نتیجه قیمت هر سهم پایین آمده و در نتیجه آن، بخش تکنولوژی بازار نزول پیدا کرده و بازار‌های مالی‌ با تشنج همراه شد.

این جنگ اقتصادی بین چین و آمریکا بر اقتصاد دنیا تاثیر گذاشت. در ۲۲ مارچ آمریکا روی ۱۳۰۰ محصول چینی تعرفه گذاشت که ارزش آن حدود ۶۰ میلیارد دلار بود که عبارتند از (قطعات هواپیمایی،باتری،ماهواره و خدمات پزشکی)

طبق پیش بینی، اقتصاد چین سال به سال باید ۱۰ درصد رشد می‌کرد، اما امسال ۳ درصد رشد داشته و این نگرانی درباره رشد اقتصادی  به این کشور صدماتی وارد کرده چرا که باعث ترس و بیرون آمدن پول از چرخه پولی این کشور شده است. چین در ۲ آپریل ۱۲۸ محصول آمریکایی را تعرفه گذاری کرد که ۲۵ درصد این محصولات آلومینیوم، قطعات هواپیمایی، ماشین، گوشت خوک و سویا است. سویا یکی از مهمترین محصولات صادراتی آمریکا است. ۱۵درصد هم روی میوه، خشکبار و لوله های اتصال تعرفه می‌گذارد. این واقعا ضربه سختی به اقتصاد آمریکا بود، جالب است بدانید خیلی از ماشین هایی با برند آمریکایی که در سطح شهر آمریکا تردد می‌کنند در این کشور تولید نمی‌شوند. یکی از دلایل اعتراض ترامپ به اقتصاددانان آمریکا همین است، او می‌گوید چرا محصولاتی که آمریکایی هستند در آمریکا تولید نمی‌شود؟ جالب است بدانید که محصولات کمپانی مرسدس بنز با اینکه یک برند آلمانی است در آمریکا تولید می‌شود و چند وقت پیش شنیدیم که تسلا کارخانه خود را در چین افتتاح کرد.

وزیر خزانه داری آمریکا در ۲۹ می ۲۰۱۸ اعلام می‌کند که ما جنگ تجاری را  ادامه می‌دهیم از طرف دیگر وزیر اقتصاد آمریکا بیان می‌کند ما در جنگ تجاری خیلی وقت پیش باختیم. بازهم در همان زمان آمریکا روی محصولات چین ۵۰ میلیارد دلار تعرفه می‌گذارد که این تعرفه ای کاملا هدف دار بود و بخش های تکنولوژی و صنعتی چین را هدف قرار داد. این اتفاق باعث شد که سه کشور انگلیس، استرالیا و نیوزلند به این جنگ تجاری اضافه شوند و سمت آمریکا بیایند تا حامی آنها باشد. 

سه روز بعد از این اتفاق دوباره آمریکا ۲۰۰ میلیارد دلار روی محصولات چینی تعرفه اضافه کرد چین در ۱۹ ژون تصمیم می‌گیرد ورق را برگرداند و ۵۰ میلیارد دلار روی محصولات آمریکایی تعرفه می‌گذارد. اگر به تمامی این اتفاقات دقت کنیم، متوجه می‌شویم که چین ۱۰ درصد این تعرفه ها را اعمال کرده است و ۹۰ درصد مابقی آن مربوط به آمریکا بوده است. از طرفی متوجه می‌شویم اقتصاد چین چه قدر مقاوم است و این نشان از تولید و عرضه بسیار بالای چین است. آمریکا یک کشور کاملا مصرف کننده است. تاثیری که چین روی آمریکا داشته، آمریکا روی چین نداشته است چرا که وقتی چین روی آمریکا تعرفه می‌گذارد حدود 1 تریلیون دلار به سه کمپانی اپل، آمازون و آلفابت ضربه زده است.

تاریخ نشست دوباره این دو قطب بازار ۱ مارس می‌باشد، و توجه کل خریداران و فروشندگان به این روز می‌باشد. در طول زمان رسیدن به این روز این دو کشور تصمیم‌های اولیه خود را برای آرام کردن جوِ بازار انجام داده‌اند، چین توافق خوبی‌ را پیش بینی‌ کرده و از طرفی‌ ارزش یوان را پایین آورده تا بازار چین را آرام  کند و شرایط را برای مذاکره آماده نگاه داشته باشد. ترامپ هم در مقابل تعرفه ۲۰۰ میلیارد دلاری که بر روی محصولات چین گذاشته بود را به تعویق انداخته است. این توافق از جهاتی‌ به نفع دولت ترامپ و آمریکا و چین می‌باشد. ترامپ برای ثبت این موضوع در کارنامه خود که با وجود او بازار‌های مالی‌ رشد می‌کند، به توافق خوش بین است، از طرفی‌ باید رضایت کنگره را جلب کند که بتواند برای دیوار کشیدن مرز بین آمریکا و مکزیک اعتبار داشته باشد و همچنین بتواند جّو مردمی را به سمت خود هدایت کند. فعلا بازار‌های مالی‌ در نقطه حساسی می باشند، بعضی‌ از تحلیل گران صبر پیشه کرده اند و منتظر نشست و نتیجه توافق هستند و برخی دیگر به توافقخوش بین و خریدار سهام بازار هستند، اما توصیه برای کسانی‌ که می خواهند وارد معامله شوند این است که صبر را در صدر اقدامات خود قرار داده و از تکان‌های کوچک کسب درآمد کنید.

پژوهشکده خانه اقتصاد