بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از اقلام کالاهای اساسی مانند لبنیات، گوشت، گوشت مرغ، تخم‌مرغ و روغن نباتی در هفته سوم آذرماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل، بین  40 تا 97 درصد رشد قیمت داشتند و کسی نمی‌داند که با تکانه‌های اقتصادی پس از آذرماه، نرخ تورم این اقلام چگونه تغییر کرده است. این یعنی ارزی که دولت به واردات کالا تخصیص داد، به اهداف تعیین‌شده از سوی دولت دست نیافته و نرخ تورم با روند سرسام‌آوری در حال افزایش است. متأسفانه نظام توزیع نامناسب کالاهای اساسی، هر روز سفره مردم را کوچک‌تر می‌کند و گویا تدبیر دولت برای ساماندهی این وضعیت، هنوز خام و در مرحله بررسی است. کوپن‌های الکترونیکی که گزینه پیشنهادی دولت برای ساماندهی سفره فقرا است، هنوز طرحی است که ابعاد آن مشخص نشده و در صورت برنامه‌ریزی نادرست، ممکن است تبعات بدی برای معیشت خانوار داشته باشد.نظام یارانه‌ای و تخصیص ارز به کالاهای اساسی مشکل معیشت مردم را حل نکرده است، به‌همین‌دلیل نمایندگان مجلس در صحن علنی خانه ملت به عدد پیشنهادی دولت یعنی  14 میلیارد‌دلاری که قرار است صرف ارز چهارهزارو 200 تومانی شود تا کالاهای اساسی وارد کنیم، رأی ندادند و کار بررسی این بند از لایحه بودجه، بار دیگر به کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی ارجاع شد. براساس نظر نمایندگان مجلس، این پول به‌جای اینکه صرف تأمین نیازهای معیشتی مردم شود، به جیب رانت‌خواران سرازیر شده، به‌همین‌دلیل نرخ تورم در بسیاری از اقلام اساسی روندی صعودی به خود گرفته است.بانک مرکزی از آذرماه سال جاری انتشار نرخ بازار خرده‌فروشی در تهران را متوقف کرد و همین اقدام نشان می‌دهد نرخ تورم به‌شدت رو به افزایش است. بررسی قیمت‌های بازار خرده‌فروشی در هفته سوم آذرماه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد که کالاهای اساسی با رشد قابل توجهی روبه‌رو بوده است. قیمت هر کیلوگرم ماست پاستوریزه در این مدت 97 درصد رشد یافت. بسته 450 گرمی پنیر پاستوریزه با رشد بیش از 75 درصدی و هر کیلوگرم گوشت گاو با رشد بیش از 64 درصدی رتبه‌های بعدی تورم مواد غذایی را به خود اختصاص می‌دهند؛ اما آیا صرف 60 هزار میلیاردتومان یارانه از سوی دولت برای تأمین نیازهای مردم توانسته است مشکلات معیشتی جامعه را حل کند و در وضعیت زندگی مردم بهبود ایجاد کند؟

سیاستی شکست‌خورده

پاسخ فرهاد دژپسند به این پرسش منفی است. وزیر اقتصاد تأکید کرده است که سیاست توزیع ارز یارانه‌ای یا همان دلار چهارهزارو 200 تومانی نتوانسته است منجر به کنترل وضعیت بازار شود و نظام توزیع نامناسب، زندگی مردم ایران را با مشکل مواجه کرده است.

بنابراین ضروری است که کمیسیون تلفیق خانه ملت، در بررسی و تصویب قوانین به این مسئله توجه جدی داشته باشد. عزت‌الله یوسفیان‌ملا، عضو کمیسیون تلفیق و برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی عنوان می‌کند: دولت نمی‌تواند یارانه کالاهای اساسی را قطع کند. نظر ما این است که قوت غالب مردم مثل گندم و کالاهای اساسی ارز چهارهزارو 200 تومانی دریافت کنند؛ اما جزئیات توزیع و تخصیص این ارز مسئله بسیار مهمی است.او ادامه می‌دهد: گندم کالایی است که علاوه بر نانوایی‌ها در شیرینی‌پزی و صنایع ماکارونی هم کاربرد دارد. همکاران ما در مجلس شورای اسلامی بر این باورند که آرد شیرینی‌پزی و ماکارونی نباید از ارز یارانه‌ای برخوردار باشند. البته من بشخصه معتقدم ماکارونی غذای مردم کم‌درآمد است اما در هر صورت دولت باید تفکیک‌هایی انجام دهد و تا تدوین‌نشدن آیین‌نامه‌های دولت در زمینه تخصیص ارز، نمی‌توان فهمید که ارز کالاهای اساسی چگونه توزیع خواهد شد. ما در مجلس معتقد هستیم که به کالاهای لوکس نباید ارز دولتی تعلق بگیرد.یوسفیان‌ملا تأکید می‌کند: باید کالاهای مورد نیاز اقشار آسیب‌پذیر در اختیار آنها قرار بگیرد. مثلا برنج، گوشت مرغ و گوشت قرمز با قیمت مناسب  میان نیازمندان توزیع شود تا این روند بر قیمت بازار هم تأثیر بگذارد. همچنین مثلا دولت برای خانوارهای نیازمندی که محصل دارند، سبد روپوش و لوازم‌التحریر در نظر بگیرد. به گفته او، با توزیع پنج میلیون سبد غذایی در جامعه راه به جایی نمی‌بریم.

حقوق زیر 7 میلیون تومان نیازمند یارانه

به اعتقاد این عضو کمیسیون تلفیق، افرادی که در تهران زندگی می‌کنند اگر مستأجر باشند و حقوق آنها زیر هفت میلیون تومان باشد، باید یارانه دریافت کنند. در روستاها حقوق زیر سه میلیون تومان کفاف نیازهای خانوار را نمی‌دهد و باید یارانه دریافت کنند.او اضافه می‌کند: بر اساس اعلام آقای کوچکی‌نژاد، شش میلیون نفر خارج از کشور زندگی می‌کنند اما یارانه نقدی دریافت می‌کنند. یارانه نقدی، کمکی برای پرداخت پول حامل‌های انرژی بود. خارج‌نشین‌ها که در ایران انرژی مصرف نمی‌کنند که یارانه بگیرند. اگر یارانه این افراد قطع شود، سهم فعلی یارانه اقشار آسیب‌پذیر دو تا سه برابر می‌شود.یوسفیان‌ملا همچنین درباره تجربه استفاده از کوپن در زمان جنگ نیز بیان می‌کند: این تجربه مثبت بود. قطعا نظام کوپنی جدید پیشنهادی دولت، ساختاری مشابه کوپن‌های زمان جنگ نخواهد داشت و احتمالا دولت کارت ملی افراد یا سرپرست خانوار را به نحوی شارژ خواهد کرد تا راه برای دریافت نقدی هم باز باشد.

شأن مردم باید حفظ شود

محسن بیگلری، عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی، نیز تأمین کالاهای اساسی را دغدغه اصلی نمایندگان مجلس اعلام می‌کند.او ادامه می‌دهد: همان‌طور که رئیس بانک مرکزی در یک مصاحبه اعلام کرده است، بخش عمده ارز دولتی نصیب اخلالگران شده و کمتر از 10 درصد آن به مردم رسیده است. باید روشی اتخاذ شود که یارانه‌ها مستقیم به مردم برسد.او با تأکید بر اینکه در سیستم کوپنی تعریف‌شده از سوی دولت، نباید مردم در صف‌ها منتظر بمانند، بر لزوم تأمین کالاهای اساسی با قیمت مناسب برای افرادی که زیر سه میلیون تومان حقوق دریافت می‌کنند، تأکید می‌کند.بیگلری همچنین افزایش سقف یارانه برای اقشار کم‌درآمد را ضروری دانسته و می‌گوید: باید یارانه به نحوی به مردم پرداخت شود که اگر نخواهند با آن کالای اساسی بخرند، امکان دریافت وجه نقد و پرداخت اجاره‌خانه خود را داشته باشند.

اقتصادآنلاین