گروه اقتصاد کلان بازارنیوز : محمود صادقی متولد ۲ فروردین ۱۳۴۱ در شهرستان الیگودرز، سیاستمدار،  حقوق‌دان و مدرس دانشگاه ایرانی است که به‌عنوان نماینده تهران دردهمین دوره مجلس شورای اسلامی انتخاب شد. صادقی همچنین دانشیار رشته حقوق در دانشگاه تربیت مدرس و نیز عضو کانون وکلای دادگستری ایران، فعالیت می‌کند. صادقی فرزند محمدحسین صادقی است، که در انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی در تیرماه ۱۳۶۰ شهید شد. صادقی که ریاست فراکسیون شفافیت مجلس را بر عهده دارد در گفتگو با اقتصادنگار به بیان نقطه نظرات خود در زمینه شفافیت پرداخته است.

بحث کشف و گزارش بارها در رسانه‌ها مطرح می‌شود که کشف فساد یا گزارش آن تشویق نمی‌شود. تشویق دو جنبه دارد یکی این که آن فرد مصونیت داشته باشد.چون ممکن است به اشتباه چیزی گزارش دهند بعد متوجه شده باشد و گفته باشد که نباید مجازات سنگین شود، دوم این که به آن آدم چه می‌رسد؟ 

ما در قوانینمان چیزهایی را پیش‌بینی کردیم، از جمله قانون ارتقا سلامت نظام اداری و مبارزه با فساد، در ماده 17 این قانون دولت مکلف به حمایت قانونی و تامین امنیت و جبران خسارت اشخاصی است که تحت عنوان مخبر یا گزارش دهنده اطلاعات خود را برای پیشگیری کشف یا اثبات جرم و همچنین شناسایی مرتکب در اختیار مراجع ذی صلاح قرار می‌دهند و به این دلیل در معرض تهدید و اقدامات انتقام جویانه قرار می‌گیرند، بعد می گوید اینها عبارت اند از:

الف) عدم افشای اطلاعات مربوط به هویت و مشخصات خانوادگی و محل سکونت یا فعالیت اشخاص مذکور(مگر این که دادگاه به لحاظ ضرورت محاکمه لازم بداند)

ب) فراهم آوردن موجبات انتقال افراد مذکور به درخواست آنها به محل مناسب دیگر در صورتی که دستگاه‌های الف و ب و ج این قانون را شامل باشد و آن دستگاه مکلف است این کار را انجام دهد و این انتقال نباید موجب تقلیل حقوق و مزایا گروه شغلی و منتصبه شود.

ج) جبران صدمات جسمی یا مالی در موردی که امکان جبران فوری آن از ناحیه واردکننده صدمه یا خسارت ممکن نباشد.

بعد هرگونه رفتار تبعیض آمیز از جمله اخراج،  بازخرید کردن، بازنشسته نمودن پیش از موعد تغییر وضعیت، جابه جایی، ارزشیابی غیر منصفانه، لغو قرارداد، قطع یا کاهش حقوق مزایای مخبر گزارش دهنده و منبعی که اطلاعات صحیح را به مقامات ذی صلاح قانون منعکس می‌نماید، ممنوع است.در جای دیگری هم بحث تشویق مادی و معنوی در همین قانون و همچنین در قانون‌های دیگری که قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات است پیش بینی شده، این‌ها عمل نمی‌شود.

صحبتم این است که ما تقریبا در قانون آوردیم ولی قوانین متاسفانه اجرا نمی‌شود و ما می بینم به جای این که با فاسد مبارزه شود حتی در مواردی با گزارش دهندگان فساد مبارزه می‌شود.کاری که ما در مجلس در فراکسیون شفاف سازی انجام می‌دهیم، تهیه گزارش های نظارتی برای اجرای این قوانین است. ما به این که قانون جدید وضع کنیم گرایشی نداریم، الان تقاضا کردیم گزارش نظارتی برای اجرای این قانون و همان قانون انتشار و دسترسی آزاد با همکاری مرکز پژوهش‌ها تهیه شود و ارزیابی کنیم که دستگاه ها چه میزان به تکالیفشان عمل کردند، چون یک متدولوژی خاصی دارد و ماده به ماده قانون در می‌آید و جدول‌بندی می‌شود. حالا این‌ها با یک روشی در می‌آید و به نظرم می‌تواند نقش موثری داشته باشد.

فراکسیون شفاف‌سازی که بحث سیاسی ندارد و همه باید عضو باشند الان چند عضو دارید؟

ما یک ثبت نام دم دستی کردیم و 87 نفر از طیف‌های مختلف عضو شدند که برای یک فراکسیون غیر سیاسی این تعداد حد نصاب خوبی است، البته تلاش زیادی هم برای عضو گیری نکردیم فقط یکی دو روز اعلام ثبت نام کرده بودیم و به افراد مراجعه کرده بودیم، ثبت نام کردند هر چند عدد کمّی خیلی اهمیت ندارد. می‌گویند یکی مرد جنگی به از صدهزار، ممکن است شما 5 عضو داشته باشید ولی 5 عضو فعال داشته باشید و بتواند از فراکسیونی که 50 عضو دارد هم مفیدتر باشید.

شستا پدیده مفسده آمیزی است/هربار بحث استیضاح مطرح می شد، ربیعی با نماینده استیضاح کننده وارد مذاکره می شد

قبول دارید نمایندگان مجلس آن طور که باید و شاید در موضوع فساد ورود پیدا نمی‌کنند، مثلا مصداق بگویم در جلسه رای اعتماد مجدد به آقای ربیعی در جلسه استیضاح بحث‌های عجیبی مطرح شد.معلوم بود اتفاقی افتاده حالا روی ابعادش کار کرده بودند که اصلا در شان یک نظام حکمرانی نبود.اما جالب بود که من به عنوان شهروند انتظار داشتم دادستان کل کشور که حافظ منافع عموم است، نسبت به آن آدم هایی که اسم همدیگر را آوردند حداقل اعلام جرم و بررسی می‌کرد و بعد تبرئه شان می کرد، یعنی هم در مجلس آن اتفاق می‌افتد و هم قوه قضاییه ساکت است و کاری ندارد. به نظر شما چگونه باید به این موضوع نگاه کرد ؟

این به همان مباحث اولی که من گفتم بر می‌گردد، یعنی مجلس حاصل یک فرایندی است، آن فرآیندهایی که منحرف شدند. من یک شوخی کردم و گفتم عصاره فضائل کی هستیم ما، عصاره فضائل ملتیم یا عصاره یک فرآیند معیوب که امکان انتخاب آزاد نمایندگان خیلی محدود شده و این نمایندگان (نمی‌خواهم به کسی اهانت بکنم سیستم را مورد انتقاد قرار می‌دهم) چه مقدار به انتخاب واقعی مردم نزدیکند، به نظرم هرچه نزدیک‌تر باشند فساد کمتر است.

بخش قابل توجهی از فشل بودن و درگیر بودن این فساد ساختاری سیستماتیک که بخشی از مجلس هم درگیر آن است، به خاطر آن زیر ساخت است، یعنی اگر آن هم شفاف، قانونی و مطابق موازین قانون اساسی انتخاب شود صفر نمی‌شود ولی به حداقل می‌رسد. شما همان مورد استیضاح وزیر کار را به عنوان مطالعه موردی نگاه کنید (حالا دیدم آقای ربیعی گفته من مشغول تدوین یک گزارش یا کتابی هستم به نام زنده باد استیضاح، چون قبلا ایشان یک کتاب نوشته بود به نام زنده باد فساد) آقای ربیعی بارها در معرض استیضاح قرار گرفت طی این دو مجلس، همین مجلس شاید سه بار در معرض استیضاح قرار گرفت، یک بار صحبت‌ها شد و کلید نخورد، یک بار دیگر کلید خورد و رای گیری شد و بار سوم هم که ایشان رد شد. این که اساسا چرا یک وزارت خانه این مقدار در معرض استیضاح قرار می‌گیرد جای تامل و سوال دارد.

همه‌اش به نگاهی که نمایندگان مجلس به یک فساد دارند برنمی‌گردد. ذات این وزارت‌خانه یکی از وزارت خانه‌هایی است که حجم گسترده‌ای از عملیات را دارد. می‌دانید که شستا شرکت مربوط به تامین اجتماعی یک پدیده مفسده آمیزی است، منشا شکل گیری‌اش این بوده که تامین اجتماعی از دولت مطالبه داشته دولت هم به جای پرداخت بدهی‌ها اگر بخواهیم عوامانه بگوییم هی به آن شرکت قالب کرده، این شرکت‌ها اغلب شرکت‌های سوددهی نبودند و ضررده بودند، البته بعضی ها هم بودند.حجم زیادی از عملیات آنجا است. همان بحث تمرکز که گفتم، در واقع دولت باید عمل حاکمیت کند نه عمل تصدی چون در عمل تصدی آن هم در انواع و اقسام شرکت ها خودش یک دولت است، شستا و مجموع سازمان هایی که درگیرش هستند خودش یک دولت گسترده است بنابراین فسادزا است، برای آدم هایی که دنبال موقعیت هستند خیلی هم جذاب است.

حالا هم از سمت خود دولت، وزیر، مجموعه ای که هستند، خود مجلس، من می‌خواهم یک بار از آقای ربیعی آمار بگیرم و بپرسم شما چندتا از وابستگان نمایندگان مجلس را در طی دوره وزارتت منصوب کردی، این که می‌گوید زنده باد استیضاح  بخشی به خاطر عملکرد خود شماست، به نظرم ایشان نحوه عملکردش به گونه‌ای بود که به محض این که صدایی از مخالفت، انتقاد، سوال یا زمزمه ای از استیضاح می‌شنید فوری با آن فرد وارد مذاکره می‌شد. چه نیازی است یک وزیر با آحاد نمایندگان تماس بگیرد و ارتباط مستقیم برقرار کند، در قالب امتیازهایی که مواردش هست، تعدادی از وابستگان نمایندگان مجلس در هیئت مدیره شستا حضور دارند. اتفاقا برخی نمایندگان نامه ای به آقای بندپی تنظیم می‌کردند که مطابق همین قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات و مطابق قانون ارتقا سلامت نظام اداری و مبارزه بافساد، لیست اعضای هیئت مدیره را در کل شرکت شستا منتشر کن، اگر منتشر کنی و نسبت‌های اعضای هیئت مدیره در بیاید، می‌شود این استیضاح را تحلیل کرد.

بعضا تحقیق و تفحص ها در خلاف فلسفه خودش مورد استفاده قرار می گیرد/نماینده برای امتیازگیری از وزیر، طرح سوال می کند

شما یک ابزار نظارتی در مجلس دارید که تحقیق و تفحص است. برخی رای می‌آورند، برخی نه، نتیجه بعضی از آن‌هایی که رای آورده‌اند می‌آید و می‌بینیم اوضاع خیلی خوب نیست ولی به اتفاق خاصی منجر نمی‌شود و عمدتا هم رنگ و بوی سیاسی دارد. قبول دارید این ابزار خیلی نتوانسته کار کند؟

تحقیق و تفحص و بقیه ابزارها اگر در جهت خلاف فلسفه خودش مورد استفاده قرار بگیرد به ضد خودش تبدیل می‌شود.ما بیاییم از وزیر سوال مطرح کنیم برای این که وزیر را تحت فشار قرار دهیم برای این که فلان مشکل نمی‌گوییم شخصی، مشکل حوزه انتخابی من را حل بکند، به فرض من برای این که حوزه انتخابیه‌ام روستا است و می‌خواهم به شهر یا تقسیمات کشوری تبدیل کنم روی او اثر بگذارم، بعد می‌آیم مثلا از وزیر کشور یک سوال می‌پرسم، بعد هم به تعامل (نگوییم معامله) می‌رسیم و یک قول و قرارهایی می‌گذارد و این سوال پس گرفته می‌شود.

یا ممکن است این اتفاقات در تحقیق و تفحص بیفتد، من الان نسبت را نمی دانم که تیتر شود و تعمیم داده شود، ولی این موارد هست که از این اهرم‌های فشار استفاده می‌کنند. ولی عملا به آن هدفی که قانون گذار از این امکان در نظر داشت نمی‌رسیم و به نظرم می‌آید که این اتفاق در مجلس هم امکان وقوعش هست. حداقل در برخی موارد ما احتمال دادیم و سعی کردیم که تعدیلش کنیم، از جمله صندوق ذخیره فرهنگیان را، تلاش کردیم به سمت و سوی درست خودش جهت‌دهی کنیم.

همین صندوق ذخیره فرهنگیان و بانک سرمایه بحثی شد که اتفاقا از خود شما هم خیلی نقد شد.شما در شبکه‌های اجتماعی معروف هستید و فعالید، به نوعی اینفلوئنسر هم محسوب می‌شوید و درباره فساد هم توییت می‌‌کنید و موضع می‌گیرید.ولی یک توییت داشتید که آقای فتوره چی را دستگیر کرده بودند و گفته بودید اگر ایشان آزاد نشود من در خصوص بانک سرمایه اطلاعاتی می‌دهم. انتقادی که به شما وارد شد این بود که اگر آقای صادقی اطلاعاتی دارد چرا افشا نمی‌کند، چرا بازی سیاسی می‌کند، چرا آن را ابزاری قرار می‌دهد تا یک شخص را با آن آزاد کند یا نکند. این انتقاد را به خودتان قبول دارید ؟

من اسم آقای فتوره چی را اشتباه می‌گفتم، اینقدر نمی‌شناختمش. اصلا نمیشناختم و تا الان هم او را ندیده‌ام. یعنی اصلا برایم اهمیت نداشت که این آدم چه کسی است و به چه جناحی تعلق دارد، ممکن است از لحاظ خط فکری سیاسی یا اعتقادی با شخص من خیلی هم تناسب نداشته باشد، این برای من اصلا مهم نبود. آن چیزی که برایم مهم بود و گفتم وقتی شنیدم خواب از سرم پریده، آدمی آمده و چیزی گفته توییت یا حرفی در فضای مجازی زده و شکوه‌ای از یک فساد کرده، بعد او را جلب کنند و برایش قرار سنگین وثیقه ببرند و نتواند پرداخت کند، به علت عدم توانایی برای تامین وثیقه به زندان برود و آن آدمی که فاسد بوده قلدری بکند و بیرون باشد. این صحنه برای من خیلی سنگین بود و من گفتم که اگر تا فردا ظهر این آدم آزاد نشود من اطلاعاتی افشا میکنم و فکر می‌کنم تا فردا شبش آزاد شد و ظاهرا تامین وثیقه شد و از بعد آن خبر ندارم.

 نکته ای در مورد بانک سرمایه وجود دارد، ما قبلا تحقیق و تفحص را انجام داده بودیم و بنده عضو آن تیم تحقیق و تفحص بودم، حدود یک سال طول کشیده بود که گزارش آن درآمد و در صحن علنی مجلس قرائت شد، من در نوبت دیگری بخشی از آن بدهکاران بزرگ بانک سرمایه را افشا کرده بودم، از جمله همین آقایی که در این پرونده معرفی شده بود، قرار بازداشت هم برایش صادر شده بود، ما کارمان را انجام دادیم نه اینکه بخواهیم گروکشی بکنیم.

کار انجام شده بود و گزارش هم برای قرائت در صحن مجلس در حد نیم ساعت حاضر شده بود. گزارش‌هایی که پشتیبان آن گزارش نهایی بود منتشر نشده، از جمله مربوط به همین گروه معروف به امامی هاشمی، در آن گزارش هم از این‌ها اسم برده شده، اتفاقا من می‌خواهم نکته‌ای بگویم، یکی از کارهایی که تحقیق وتفحص نمی‌شود همین است، با این همه صرف وقت نمایندگان مجلس بودجه واعتباری هم برای خود این تحقیق و تفحص صرف می‌شود و جایی گرفته می‌شود و چند کارشناس دعوت به کار می‌شوند، پرداخت‌هایی صورت می‌گیرد و به طبع اگر اسمش را اشتغال زایی بگذاریم . یک گزارش در می آید و حاصلش همان گزارش مختصر میشود و بعد به قوه قضاییه اعلام شده، روی این‌ها درست کار نمی‌شود، اگر روی این گزارش های تحقیق و تفحص کارهای کارشناسی دقیقی صورت بگیرد که ما در فراکسیون هم می‌خواهیم همین کار را انجام بدهیم، خیلی چیزها می‌توان ازآن درآورد. به عنوان مثال در همین گزارش مربوط به بانک سرمایه اگر درست عارضه یابی و آسیب شناسی شود، می‌تواند عیوب کل سیستم بانکی بخش غیر دولتی را نشان دهد. ما اگر همان را به موقع مطالعه می‌کردیم، بخش قابل توجهی از موضوع موسسه مالی و اعتباری یک نمونه بود که داشت اتفاق می‌افتاد.

یعنی شما می‌گویید نیازی نیست روی نمونه متمرکز شویم و از آن درس بگیریم...

باید با افرادی که در آن فساد حضور داشتند، برخورد شود. همین گروه که من یک اطلاعات شماتیک در حد پاورپوینت از آن‌ها منتشر کردم، رسانه‌ها خوب رمز گشایی کردند و دیگر نیازی نبود که من اطلاعات بیشتری بدهم. برای من هم خیلی جالب بود که رسانه ها چطور رمز گشایی کردند چون قبلا هم اطلاعات دیگری منتشر شده بود آن‌ها را به هم ارتباط دادند و گزارش خوبی درآوردند، اما این مهم این است که بدانیم این مکانیزم، ساختار و سیستم چگونه است که منجر به این حجم از فساد گسترده می‌شود که صحبت هزار میلیارد و دو هزار و سه هزار میلیارد است، بدهی های این‌ها در این حد است بعد هم خیلی قلدر منشانه در برنامه نور می‌آید و علیه نمایندگان مجلس گرد و خاک راه می‌اندازد و فعال رسانه‌ای را اینطور تحت فشار قرار می‌دهد.

چرا باید گزارش های مربوط به فساد، محرمانه باشد؟

یکی از کارهایی که شما می‌توانید در همین فراکسیون شفاف‌سازی انجام دهید، قرار است یک سری گزارشات داشته باشید و این‌ها را به اطلاع عموم برسانید و آیا این تعهد فراکسیون هست؟

بله مثلا یکی از کارهایی که ما با همکاری مرکز پژوهش‌ها انجام دادیم و من با خودم در این فراکسیون آوردم، تهیه برنامه راهبردی برای پیشگیری از فساد است، در خود قوه مققنه ما 9 راهبرد طراحی کردیم که زیر هر راهبرد تعدادی سیاست و اکشن پلن درآوردیم، در مجموع حدود 130 مورد می‌شود، در حوزه تقنینی 23 سیاست واقدام، در حوزه نظارتی 35 سیاست و اقدام، در حوزه اجرایی 40 سیاست و اقدام ، در حوزه ترویجی 32 سیاست و اقدام داریم که بخش قابل توجهی از آن، در حوزه ترویجی به نوعی نهادینه سازی فرهنگ شفاف‌سازی است.

ما باید سلامت و عدالت است را که به نوعی عدالت را از خروجی‌های مبارزه با فساد می‌دانیم و با نهادهای مردمی و انجمنی و NGO تعامل و همکاری داشته باشیم و نقش آنها را ارتقا ببخشیم. بحث شفافیت را به یک هنجار تبدیل بکنیم. چرا باید این همه از گزارشاتی که تهیه می‌شود و بابت آن هزینه صرف می‌شود، محرمانه بماند؟ اساسا دلیلی برای محرمانه ماندن خیلی از این گزارشات وجود ندارد. اگر هم منتشر شود هشداری است برای کسانی که آلوده به فساد هستند و نشان می دهد مجلس چه خدماتی می‌کند و به مردم اگاهی می‌دهد.

همه فعالیتهای یک نماینده محلس باید شفاف شود

این شفافیت خیلی خوب است اما طرحی مثل آرای شفاف نمایندگان می‌رود و فوریت آن رای نمی‌آورد، برای من خیلی جالب است که استیضاح فلان وزیر با 90 امضا اعلام وصول می‌شود؛ ولی تا روزی که وزیر بخواهد برود 40 تای آن را پس گرفتند، ما می‌خواهیم بدانیم که چه کسی امضا کرد و چه کسی پس گرفت، خیلی بحث دارد مگر می‌شود در 15 روز نظر یک نماینده عوض شود؟

بحث شما مربوط به شفافیت عملکرد خود مجلس است، یکی از فصول و عناوین مهم کار فراکسیون این است که در واقع در بخش‌های مختلف و در بخش نمایندگان برنامه ما این است که کلیه مسائل مربوط به یک نماینده شفاف اعلام شود. اعلام حقوق و مزایای نمایندگی، اعلام سفرها و مزایای مسافرتی، اعلام هزینه های دفتری فعالیت شاخص نمایندگان، اعلام هدایای دریافتی و اعلام جلسات مهم کاری نمایندگان در خارج از مجلس که این در بخش مربوط به خودش است، در بخش کمیسیون اعلام دستور جلسه و حضور غیاب لیست اسامی مدعوین و مهمانان جلسات معلوم است، بخش صحن عمومی، اعلام دستور جلسه، اعلام حضور و غیاب، اعلام آرای تفکیکی نمایندگان، بعلاوه اعلام مذاکرات شفاهی نمایندگان که گفتیم در گام نخست به صورت آزمایشی پرتال داده باز مجلس را راه اندازی کنیم و موردی جلو برویم. میخواهم بگویم که یک برنامه جامع تدارک دیده شده است.

یعنی من می‌توانم ببینم که آقای صادقی به یک لایحه خاص رای مثبت داده است یا رای منفی ؟

ما این را پیش بینی کرده‌ایم، این کاری نیست که یک دفعه کمپین راه بیاندازی و به نتیجه‌ای برسی، کمپین راه انداختن مثل این است که سطح کار را تنزل بدهیم.

زمان تصویب لوایح چهارگانه، فشار زیادی به نمایندگان وارد شد/نمایندگان از اعلام آرای خود می ترسند
یعنی شما خودتان به آن یک فوریت رای منفی داده‌اید؟
نه حالا می‌گویم آن فوریت چه بود، میخواهم بگویم سطح کار را تنزل دادند و آن را به یک اهرم فشار تبدیل کردند. اهرم فشار علیه نمایندگان و از آن یک استفاده تبلیغاتی جناحی کردند. به خصوص همزمان با برخی از لوایح حساس، مثلا لوایح مبارزه با پولشویی، چون برای این لوایح مبارزه با پولشویی خصوصا الحاق به  کنوانسیون CFT یا پالرمو فشار زیادی به نمایندگان وارد شده بود.

در واقع کارهایی هستند که استعمار و تبلیغاتی علیه این‌ها شده بود، جوری نمایندگان را تحت فشار گذاشته بودند که نمایندگانی می‌خواستند به این لوایح رای مثبت دهند تا این‌ها به عنوان خائن معرفی بشوند؛ یعنی چنین فضاسازی قبلا در مجلس صورت گرفته و حساسیتی ایجاد شده بود و ترسی حاکم بود از اینکه نماینده‌ای بخواهد رای خود را شفاف اعلام بکند و اگر اعلام کرد تحت فشار نهادهای امنیتی و بیرونی قرار بگیرد. این تقارن با آن کمپین بود و این طور کارها آسیب بسیاری به این حرکات زد.

من هم دو سه روز پیش توئیتی زدم که آن را یک سال پیش درآوردیم، جزو برنامه‌های ما بوده و خود من بسیار با آن موافق هستم، شفافیت پارلمان به طور کلی و شفافیت نمایندگان به طور خاص را یکی از کارهایی میدانم که در بهبود عملکرد مجلس بسیار موثر است و خیلی از پارلمان های‌دنیا این کار را کردند. من می‌خواهم خیلی از لینک‌ها را در توییتر منتشر کنم، مثلا کنگره آمریکا، اگر در سایت آن بروید دقیقا برای هر طرحی یا لایحه‌ای جدولی دارد و مشخص است که آرای آن چیست.

می‌خواهم بگویم برای این مورد بد عمل شد، یک فشاری گذاشتند که تعداد زیادی از نمایندگان تحت فشار مجبور شدند آن را امضا کنند و حالا چهارشنبه هفته گذشته اتفاقی افتاد، بحث و شتاب زدگی در این مورد صورت گرفت و آن دو فوریتی کردن طرح بود، نیازی نیست ما این طرح‌ها را دو فوریتی کنیم، ما اگر به طور عادی هم این را جلو ببریم هیچ اتفاقی نمی‌افتد. همین‌ها باعث شد که روز چهارشنبه در مجلس به فوریت آن رای نداند نه اینکه به اصل آن رای ندادند، بلکه به فوریت آن رای ندادند؛ من آن روز همراه با کمیسیون آموزش به ماموریتی به استان گلستان رفته بودیم که من هم عضو آن گروه بودم، البته به خاطر مشکلی که پیش آمد به آن سفر هم نرسیدم ولی آن روز در مجلس حضور نداشتم؛ اگر حضور داشتم حتما برای اینکه کمک کنم به فوریت آن رای می‌دادم، ولو اینکه با اغراضی آغشته شده باشد؛ ولی این کار انجام بشود.

حالا در گروه‌های تلگرامی که ما بین نمایندگان داریم، خیلی‌ها ابراز نگرانی می‌کنند از اینکه اگر رای من دیده شود در نظارت استصوابی شورای نگهبان تحت فشار قرار می‌گیرم،  مثلا معلوم می‌شود که در بحث انتخاب رئیس من به چه کسی رای دادم، در همین دوره اخیر خیلی‌ها به آقای عارف رای دادند، بعضی‌ها کارتشان را به من می‌دادند و می‌گفتند رای من آقای عارف است، من هم می‌گفتم من کارت نمی‌گیرم، خودت رای بده ولی می‌دیدم که این آدم از اینکه معلوم شود به آقای عارف رای داده است؛ می‌ترسد. از نهادهای خاص می‌ترسد و نمی‌خواهد رای او اشکار شود . در واقع ما باید لوازم انجام یک اصلاح را کنار آن فراهم کنیم، البته من به دوستان می‌گویم نماینده‌ای که از اعلام رای خود می‌ترسد اصلا به درد نمایندگی نمی‌خورد، یعنی کسی که بترسد رای خود را اعلام کند چون فردا او را رد می‌کنند، اصلا نباید نماینده بشود .