وحید شقاقی شهری، استاد دانشگاه و اقتصاددان در گفتوگو با خبرگزاری بازارنیوز با اشاره به اینکه متاسفانه اقتصاد ایران در چند دهه اخیر در شرایط بی نیازی از درآمدهای مالیاتی قرار داشته است، گفت: در طول این سالها، دولتها برای پوشش هزینههای کشور به درآمدهای نفتی تکیه کرده و دریافت مالیات حداقلی برای آنها رضایتبخش بوده است.
وی افزود: به دلیل همین احساس بینیازی به درآمدهای مالیاتی، هیچ تلاشی برای ایجاد بانکهای اطلاعاتی مودیان مالیاتی انجام نشد و در مقابل معافیتهای مالیاتی گسترش پیدا کرد و ایجاد پایههای مالیاتی جدید نیز به دست فراموشی سپرده شد.
وی در ادامه گفت: این مشکلات زیرساختی در زمینه مالیاتستانی، پاشنهآشیل نظام اقتصادی کشور شده چراکه با کاهش منابع ارزی حاصل از فروش نفت نیاز به درآمدهای جایگزین مانند درآمدهای مالیات ضروری است.
مشکلاتی که «نبود بانکهای اطلاعاتی مودیان مالیاتی» ایجاد کرده است
این استاد دانشگاه با اشاره به معضلات نبود بانکهای اطلاعاتی بیان کرد: فقدان سیستمهای یکپارچه اطلاعاتی نه تنها به «فرارهای مالیاتی» منجر میشود بلکه «عدم تصویب پایههای مالیاتی جدید» و «نبود شفافیت در نظام مالیاتی» را نیز به همراه خواهد داشت.
چگونه میتوان به عدالت مالیاتی نزدیک شد؟
این کارشناس اقتصاد با طرح این موضوع که اگر نظام مالیاتستانی کشور علاوه بر شناسایی درآمد افراد، هزینههای آنها را نیز مورد توجه قرار دهد به عدالت مالیاتی نزدیکتر خواهیم شد،گفت: به همین دلیل است که جلوگیری از فرار مالیاتی مشاغل پردرآمد با اجرای راهکارهایی مانند الزام استفاده از دستگاهکارتخوانها درمطب پزشکان و دفاتر وکلا حل نمیشود چراکه بدون توجه به شناسایی هزینههای افراد به راحتی امکان دور زدن قوانین وجود دارد.
*چرا باید شناسایی هزینه های افراد برای سازمان مالیاتی مهم باشد؟
این استاد دانشگاه معتقد است که برای اصلاح نظام مالیاتی می بایست مالیات پرداختی افراد را علاوه بر درآمدها به میزان هزینه آنها نیز گره بزنیم تا باعث شود مردم به حسابهای بانکی و املاک و داراییهای خودشان حساسیت پیدا کنند تا دیگرشاهد پدیدههایی مانند حسابهای اجارهای نباشیم چراکه آنوقت تمامی افراد میدانند در مقابل کلیه هزینهها و درآمدهای خود باید پاسخگو باشند.
شقاقی با بیان این نکته که رصد و بررسی حسابهای بانکی افراد در دنیا متداول است، گفت: اینکه عدهای میگویند نباید به حسابهای مردم سرک کشید، ادبیات مناسبی برای اجرای سیاستهای مالیاتی نیست چراکه هدف از رصد گردش مالی افراد ورود به حریمخصوصی شهروندان نیست بلکه راهکاری است تا دریافت مالیات به صورت عادلانه صورت گیرد.
وی با برشمردن دیگر مزایای رصد گردش مالی افراد اظهار داشت: براساس این اطلاعات دولتها میتواند «بازارها را کنترل کنند»، «از وقوع سفتهبازیها جلوگیری کنند» و در نهایت نیز «سیاستهای یارانهای را به صورت عادلانه تری اجرا کنند.»
شقاقی در پایان با اشاره به اهمیت در نظر گرفتن هزینههای افراد در نظام مالیاتی اذعان داشت: «مالیات تصاعدی بر مصرف » یکی از راهکارهای مهم برای جلوگیری از فرار مالیاتی مودیان است زیرا در این صورت افراد بر اساس هزینههای خود مالیات پرداخت میکنند.