گروه بازار دیجیتال بازارنیوز: یکی از جدیدترین پدیده‌های دنیای دیجیتال رمزارزها هستند. رمزارزها، ابزارهای نوین مبادله بر بستر اینترنت هستند که توانسته‌اند توجه زیادی را به خود جلب کرده و کاربرد رو به گسترشی داشته باشند. بیت‌کوین اولین رمزارزی است که منتشر شد و پایه‌گذار این تحول نوین در مبادلات اینترنتی شد. مبادلات بیت‌کوین بر بستر زنجیره بلوک ثبت شده و در اختیار همگان قرار می‌گیرد و انتشار هر بیت‌کوین جدید نیز در فرایند استخراج اتفاق می‌افتد. بیت‌کوین به عنوان اولین و شناخته‌شده‌ترین رمزارز موقعیت کلیدی در میان رمزارزها دارد به طوری که بیشترین حجم مبادلات رمزارزی نیز متعلق به بیت‌کوین است.

امروزه خرید بیت‌کوین با سه هدف مبادله، سفته‌بازی و حفظ ارزش انجام می‌گیرد. در هدف اول، فرد با هدف مبادله و خرید کالا و خدمات از بیت‌کوین استفاده می‌کند؛ در هدف سفته‌بازی نیز فرد تلاش می‌کند تا با خرید و فروش بیت‌کوین در کوتاه‌مدت سود به دست آورد. در حالت سوم فرد با هدف حفظ دارایی خود و افزایش آن در بلندمدت بیت‌کوین خریداری کرده و نگهداری می‌کند. بدین ترتیب در دو حالت اول فرد تنها برای مدتی کوتاه بیت‌کوین نگهداری می‌کند، اما در حالت دوم نگهداری بیت‌کوین در طولانی مدت اتفاق می‌افتد. سؤال این است که حفظ ارزش دارایی یا انجام سفته‌بازی با خرید بیت کوین چه تبعاتی می­تواند داشته باشد؟ برای این منظور مناسب است قیمت بیت کوین و نوسانات آن را مورد بررسی قرار دهیم.

نظریه مدرن پرتفوی

براساس نظریه مدرن پرتفوی، در انتخاب یک دارایی با هدف حفظ ارزش و کسب سود در بلندمدت، علاوه بر قیمت و روند تغییرات آن، بایستی میزان ناپایداری[1] قیمت و ریسک نگهداری دارایی نیز در نظر گرفته شود. برای بررسی ریسک یک دارایی دو معیار می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد؛ معیار اول ناپایداری قیمت است و معیار دوم میزان بازدهی به ازای هر واحد ریسک[2] است. معیار اول بوسیله انحراف معیار بازدهی روزانه یک دارایی تعیین می‌شود. از آنجایی که صرف رقم بازده (تغییرات قیمت) نمی‌تواند مبنای تصمیم‌گیری باشد و باید نوسانات و تغییرات قیمت نیز مورد توجه قرار گیرند، معیار دوم معرفی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این چارچوب، هر چقدر بازدهی یک دارایی به ازای ریسک آن بیشتر باشد، به این معناست که هم‌زمان با افزایش بازدهی ریسک نگهداری آن دارایی نیز در بلندمدت افزایش یافته و در نتیجه نگهداری آن دارایی به منظور سفته‌بازی و یا ذخیره ارزش کمتر توصیه می شود.

بررسی رفتار قیمتی بیت کوین و ریسک آن نشان می‌دهد که با وجود افزایش شدید قیمت این پدیده در برخی از مقاطع زمانی، افت‌های شدید قیمت نیز بسیار زیاد بوده است. به عنوان مثال، در حالی که در کمتر از 6 ماه قیمت بیش از 6 برابر می‌شود، مجددا طی سه ماه قیمت تا 70 درصد کاهش می‌یابد. این رفتار قیمتی نشان می­دهد که میزان ریسک به ازای هر واحد ریسک در این سرمایه‌گذاری بسیار بالا است. نمودار زیر نوسانات قیمت بیت کوین را در مقابل طلا در پنجره‌های 60 روزه نشان می‌دهد.

نمودار 1- ناپایداری قیمت بیت‌کوین (نمودار مشکی) و قیمت طلا (نمودار قرمز)

(منبع: وب‌سایت بای بیت‌کوین[3])

نمودار 1 ناپایداری قیمت بیت‌کوین (نمودار مشکی رنگ) را با استفاده از انحراف معیار قیمت بیت‌کوین در شصت روز قبل از آن در کنار ناپایداری قیمت طلا (نمودار قرمز رنگ) از سال 2011 تا 2019 مقایسه می‌کند. با بررسی این نمودار مشخص می‌شود که قیمت بیت‌کوین همواره ناپایداری بیشتری نسبت به قیمت طلا داشته است. این موضوع نشان می‌دهد که نگهداری بیت‌کوین به عنوان یک دارایی با ریسک بالاتری نسبت به نگهداری طلا مواجه است.

علی‌رغم وجود ریسک بالا در قیمت بیت کوین، بازهم افراد زیادی به سرمایه‌گذاری در این دارایی اقدام می‌کنند که علت اصلی این موضوع را می‌توان بازدهی بالای بیت کوین دانست که موجب می‌شود افراد با پذیرش ریسک بالا اقدام به خرید و نگهداری بیت کوین کنند. بر این اساس معیار دوم که بازدهی به ازای ریسک را تعیین می‌کند بررسی می‌شود.

نمودار 2 نسبت بازدهی به ریسک بیت کوین و طلا

نمودار 2 نسبت بازدهی به ریسک را برای دو دارایی طلا و بیت کوین نشان می‌دهد. تا اواسط سال 2017 بیت‌کوین بازدهی بالاتری نسبت به طلا دارد. از اواسط سال 2018 و با سقوط قیمت بیت کوین بازدهی آن به شدت کاهش یافت. این موضوع موجب شد که بازدهی به ازای ریسک بیت کوین کمتر از طلا شود. نکته قابل توجه این است که در طول دوره مورد بررسی بازدهی به ازای ریسک برای طلا نوسانات کمتری را نسبت به بیت کوین دارد.

جمع بندی

با گسترش بیت‌کوین و پذیرش آن به عنوان یک دارایی بسیاری از افراد برای حفظ ثروت خود و کسب درآمد اقدام به خرید و نگهداری بیت‌کوین می‌کنند. قیمت بیت‌کوین در ماه‌های اخیر به شدت افزایش یافته است، به طوری که طی مدت چهار ماه از کمتر از 4.000 دلار به بیش از 11.000 دلار رسیده است که این موضوع جذابیت خرید و نگهداری بیت‌کوین را به عنوان یک دارایی با هدف کسب سود در بلندمدت افزایش داده است. این در حالی است که بسیاری از افراد تنها با توجه به قیمت اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند در حالی که بایستی ریسک نگهداری دارایی و ناپایداری قیمت آن نیز مورد توجه قرار گیرد. ناپایداری بالای بیت‌کوین به معنای احتمال وقوع نوسانات شدید در قیمت بیت‌کوین است و این امکان وجود دارد که با همان سرعتی که قیمت بیت‌کوین افزایش یافت، با همان سرعت هم کاهش یابد، پدیده‌ای که دوره‌های زمانی مختلف در طول عمر بیت‌کوین از ابتدای شکل‌گیری تا به امروز چندین بار اتفاق افتاده است. در نتیجه این سرمایه گذاری در این پدیده تنها برای افراد ریسک‌پذیر دارای جذابیت خواهد بود. لذا مناسب است مردم عادی از سرمایه گذاری در رمزارزها و بطور خاص بیت کوین پرهیز نمایند.

[1] Volatility

[2] risk adjusted return

[3] https://www.buybitcoinworldwide.com/volatility-index/