در هفته‌های اخیر، تنش در خلیج‌فارس میان ایران و ایالات متحده و متحدانش بالا گرفته است. روز پنجشنبه یک پهپاد که گفته می‌شود متعلق به ایران است، از سوی یک ناو آمریکایی هدف قرار گرفت و قبل از آن نیز ایران یک پهپاد آمریکایی را سرنگون کرده بود. روز جمعه نیز ایران اعلام کرد نفت‌کش بریتانیایی را به دلیل آنچه «عدم رعایت مقررات» خواند، توقیف کرده است. در چنین شرایطی، اعزام نظامیان آمریکایی به عربستان می‌تواند تنش در منطقه را افزایش دهد.

بازگرداندن نظامیان آمریکایی به عربستان، تازه‌ترین گام ایالات متحده برای مقابله با ایران محسوب می‌شود. واشنگتن در ماه‌های اخیر تعداد ناوهای خود را در منطقه افزایش داده و بمب‌افکن‌های بی-52 را نیز روانه پایگاه‌های خود در خلیج‌فارس کرده است.

این نظامیان قرار است پس از 16 سال دوباره در پایگاه هوایی شاهزاده سلطان مستقر شوند.؛ این فرودگاه نظامی که در سال 1951 تأسیس شده، در شهر الخرج عربستان در 150کیلومتری جنوب غرب ریاض قرار دارد و در زمان حمله آمریکا به عراق و فروپاشی حکومت صدام‌حسین، از مهم‌ترین پایگاه‌های استفاده‌شده از سوی نظامیان آمریکایی بود.

تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، برای اعزام بیش از 500 نظامی آمریکایی به عربستان، نه‌تنها در شرایط بحرانی منطقه صورت می‌گیرد، بلکه در داخل ایالات متحده نیز سیاست ترامپ در خاورمیانه با چالش‌هایی در کنگره روبه‌رو شده است. به‌تازگی اکثریت نمایندگان کنگره به توقف فروش سلاح به عربستان سعودی رأی دادند تا از این طریق فشارها بر ریاض را برای پایان جنگ یمن افزایش دهند؛ اما ترامپ اعلام کرده درباره همکاری‌های نظامی با عربستان به‌عنوان مهم‌ترین متحد ایالات متحده در خاورمیانه، تابع نظر کنگره نیست و می‌تواند از حق وتوی خود استفاده کند.

رابطه واشنگتن و ریاض در 16 سالی که نظامیان آمریکایی در این کشور حضور نداشتند، فرازونشیب‌های بسیاری داشته است. از یک سو، ورود عربستان به جنگ داخلی یمن که باعث کشته‌شدن هزاران غیرنظامی شد و اعتراض افکار عمومی جهان را برانگیخت و از سوی دیگر قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد عربستانی، در کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه که طبق برآوردهای سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، محمد بن‌سلمان، شاهزاده جوان عربستان، آمر این قتل بود، باعث شد نمایندگان کنگره آمریکا خواستار تجدیدنظر در روابط نظامی واشنگتن با ریاض شوند؛ اما نه‌تنها ترامپ، بلکه ارتش آمریکا نیز همچنان عربستان را متحد استراتژیک واشنگتن در خاورمیانه می‌دانند و حفظ این اتحاد را مهم‌ترین شرط تأمین منافع ایالات متحده در منطقه عنوان کرده‌اند. اعلام خبر اعزام بیش از 500 نظامی آمریکایی به عربستان، در حالی منتشر می‌شود که بر اساس گزارش وال‌استریت‌ژورنال، این روند از روزهای قبل آغاز شده است؛ اما نه مقام‌های رسمی عربستان و نه فرماندهی مرکزی ایالات متحده، حاضر نشده‌اند درباره جزئیات این برنامه با خبرنگاران گفت‌وگو کنند. با‌این‌حال پنتاگون می‌گوید این نظامیان در ماه می سال 2020 به عربستان اعزام خواهند شد. وزارت دفاع ایالات متحده همچنین اعلام کرده در توافق با مقام‌های عربستان، قرار است سیستم دفاع هوایی پاتریوت و جنگنده‌های  «استیلت اف-22» را برای تقویت نیروهای بازدارنده علیه عربستان در برابر تهدیدهای منطقه‌ای ارسال می‌کند. پیش از این و در ماه ژوئن نیز دولت آمریکا تأیید کرد قصد دارد حدود هزار پرسنل نظامی به خاورمیانه اعزام کند؛ اما مشخص نکرد این نیروها در کدام کشورها مستقر خواهند شد.

استفاده ایالات متحده از پایگاه شاهزاده سلطان در سال‌های گذشته انتقادهایی را برانگیخته بود. از این پایگاه نه‌تنها در عملیات نظامی ایالات متحده علیه عراق در سال 2003 استفاده شده بود، بلکه در جنگ اول خلیج‌فارس  در سال 1991 نیز نظامیان آمریکایی از این پایگاه استفاده می‌کردند. بااین‌حال فرماندهان پنتاگون کمی بعد از آغاز عملیات علیه حکومت صدام و در پی اعتراض‌های سیاسی داخلی در عربستان، استفاده از این پایگاه را محدود کردند و فرماندهی نیروهای خود را از عربستان به قطر انتقال دادند. در زمان جنگ عراق حدود 200 هواپیمای نظامی آمریکا در پایگاه شاهزاده سلطان حضور داشتند و روزانه به‌طور میانگین دوهزار‌و 700 عملیات از این پایگاه هدایت و اجرا می‌شد.

با گذشت حدود 16 سال، شرایط تغییر کرد و در ماه آوریل ژنرال فرانک مک‌کنزی، فرماندهی مرکزی ایالات متحده، با اشاره به تهدید‌های ایران، خواستار آن شد تا تجهیزات و پرسنل نظامی آمریکا در خاورمیانه افزایش یابند که در نتیجه این درخواست، ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن روانه منطقه شد و بمب‌افکن‌های غول‌پیکر بی-52 نیز در پایگاه هوایی العدید قطر مستقر شدند. ایالات متحده درحال‌حاضر علاوه بر قطر و عربستان، در عمان و بحرین نیز پایگاه نظامی دارد. افزایش حضور نظامی ایالات متحده در خاورمیانه را باید چرخشی در استراتژی نظامی واشنگتن در  سال‌های اخیر دانست. در سال‌های پایانی ریاست‌جمهوری باراک اوباما، روسیه و چین به‌عنوان مهم‌ترین تهدیدها علیه امنیت ملی آمریکا تعیین شدند و بر همین اساس، استراتژی نظامی و سیاست خارجی ایالات متحده از خاورمیانه به شرق آسیا متمرکز شد. در این سال‌ها، اوباما و پس از آن ترامپ تمایلی به درگیرشدن در ناآرامی‌های خاورمیانه ازجمله در افغانستان، عراق و سوریه از خود نشان نمی‌دادند و به کاهش نظامیان آمریکایی در خاورمیانه اقدام کردند؛ اما در ماه‌های اخیر و در پی بالاگرفتن تنش میان تهران و واشنگتن پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران و اعمال مجدد تحریم‌های نفتی علیه ایران، واشنگتن برای تأمین منافع خود و متحدانش در خلیج‌فارس، دوباره توجه خود را معطوف به شاهراه خلیج‌فارس کرده است.

«تاد» در راه عربستان

وزارت دفاع آمریکا در اقدام دیگری در راستای تقویت حضور نظامی خود در خاورمیانه، اعلام کرد شرکت «لاکهید مارتین»، بزرگ‌ترین تولیدکننده تجهیزات نظامی آمریکا، امتیاز عقد قراردادی به ارزش ۱.۴۸ میلیارد دلار برای فروش سیستم‌های دفاع موشکی «تاد» به عربستان را به دست آورد. پنتاگون اعلام کرد این قرارداد جدید اصلاحیه توافق‌نامه سابق در زمینه تولید سیستم دفاعی برای عربستان است و ارزش اجمالی قرارداد فروش سامانه تاد را تا ۵.۳۶ میلیارد دلار افزایش می‌دهد. سیستم دفاع موشکی تاد تفاوت‌هایی با سیستم دفاع موشکی پاتریوت دارد که مهم‌ترین آن، توانایی تاد در رهگیری و هدف قراردادن موشک‌های بالستیک قاره‌پیما در ارتفاع بیش از 10 کیلومتر از سطح زمین است.

شرق