می‌توان سال ۱۳۹۸ را یکی از چهار سال سخت اقتصادی ایران در طول چند دهه گذشته به حساب آورد؛ یکی از عوامل اصلی این مساله هم محدودیت‌های سنگین ایجاد شده در مسیر صادرات نفت کشور است که باعث شده تا از حجم زیادی از درآمدهای ارزی محروم شویم.

در چنین فضایی دولت مجبور است برای بستن بودجه خود به درآمدهای مالیاتی روی بیاورد اما از آنجایی که مباحث مالیاتی بسیار حساس است نمی‌توان به راحتی درباره افزایش مالیات‌ها و مخصوصا ایجاد پایه‌های جدید مالیاتی تصمیم گرفت، آن هم در شرایط فعلی که اقتصاد کشور وارد دوره‌ای از شرایط رکودی جدی شده و نمی‌توان به واحدهای اقتصادی فشار مالیاتی بیشتری آورد.

فرارهای مالیاتی قابل پیگیری است

در چنین شرایطی یکی از بهترین گزینه‌ها برای کسب درآمدهای بیشتر از حوزه مالیاتی پیگیری مالیات‌هایی است که باید اخذ می‌شده اما در عمل پرداخت نشده است. این مالیات که عمدتا با عنوان فرارهای مالیاتی شناخته می‌شود بر اساس اظهارنظر رئیس سازمان امور مالیاتی حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان است.

اما علت این حجم عظیم از فرارهای مالیاتی چه می‌تواند باشد؟

بخشی از این فرارهای مالیاتی احتمالا فرارهای خردی است که به واسطه برخی تخلفات اداری یا احتمالا مقاومت برخی اصناف در پرداخت مالیات ایجاد می‌شود اما بخش عمده ایم گریز ۴۰ هزار میلیارد تومانی در سایه قوانین مالیاتی رخ می‌دهند.

زمانی که دولت معافیت‌های بی‌حساب‌کتاب و کلانی را برای بخش های مختلف اقتصادی در نظر می‌گیرد بسیاری از مؤدیان بزرگ مالیاتی سعی می‌کنند از طرق مختلف خود را به این خوان نعمت برسانند و به نحوی خود را ذیل یک تبصره تعریف کنند تا از معافیت مالیاتی بهره‌مند شوند.

معافیت‌هایی که فرار می‌آورند

جدای از بحث  ضرورت یا عدم ضرورت اعطای معافیت‌های مالیاتی، واقعیت این است که هرچقدر قوانین مبهم‌تر و قابل تفسیرتر باشند امکان سوءاستفاده از این قوانین هم بیشتر می‌شود.

درباره همین معافیت‌های کلان مالیاتی، اخیرا امیدعلی پارسا - رئیس کل سازمان امور مالیاتی - گفته که ۳۵ درصد از اقتصاد کشور همچون بخش کشاورزی، فرهنگ، صادرات، مناطق آزاد و ویژه و غیره از مالیات معاف است، آن هم یک معافیت کلی که مشخص نیست چگونه است.

رئیس کل سازمان امور مالیاتی همچنین با بیان اینکه ساماندهی معافیت‌های مالیاتی در دستور کار است، تاکید کرده که گسترده بودن میزان فرار و اجتناب‌های مالیاتی نیز مشکل دیگر ما است که گاهی افراد برخلاف قانون عمل می‌کنند و گاهی نیز از مفرهای قانون موجود استفاده می‌کنند.

اقتصادآنلاین