پیش‌ازاین نیز تحلیلگران احتمال وقوع اصلاح قیمتی و زمانی در بازار را پیش‌بینی کرده و معتقد بودند به‌تدریج با جدا شدن مسیر سهام بنیادی، بازار سرمایه در فضایی حرفه‌ای‌تر به رشد خود ادامه می‌دهد و فعالیت در این بازار سخت‌تر و مستلزم تحلیل خواهد شد؛ اما تقریباً هیچ‌کدام از این تحلیلگران ریزش بازار در موقع زمانی و قیمتی فعلی را پیش‌بینی نمی‌کردند و تقریباً هیچ‌کدام از آنها سیگنال خروج از بازار را صادر نکردند.

بررسی تحولات بازار سرمایه در ۱۱ جلسه معاملاتی اخیر نشان می‌دهد، فشار فروش کدهای حقوقی از چند روز مانده به ریزش شاخص تا همین امروز، یکی از متهمان اصلی هیجان‌زدگی بازار بوده و باعث عقب‌نشینی خریداران شده است. در این میان برخی کدهای حقوقی با قرار گرفتن در سرخط فروش سهام بیش‌ازپیش به هیجان بازار دامن زدند و برخی نیز با جلوگیری از برگشت سهام باعرضه‌های آبشاری، هر تلاشی از سوی فعالان بازار سرمایه برای عادی‌سازی فضا را نابود کردند.

به نظر می‌رسد بخشنامه اخیر بانک مرکزی به بانک‌ها مبنی بر تعیین نرخ تسعیر ارز برای شبکه بانکی یکی از دلایل اصلی فروش کدهای حقوقی در نمادهای بانکی باشد که به دلیل لیدری تعدادی از نمادهای بانکی در روزهای اخیر باعث شد فشار فروش به سایر سهام نیز سرایت کند.

در این میان، اختلاف دیدگاه و تعارض پنهان میان جناح‌های سیاسی نیز یکی از دلایل ریزش بورس عنوان شده است خصوصاً که ریزش اخیر، بلافاصله پس از حمایت حسن روحانی، رئیس‌جمهور از بازار سرمایه و تأکید او بر لزوم هدایت نقدینگی به سمت درست اتفاق افتاد.

البته هم‌زمانی ریزش بازار سرمایه با حمایت روحانی از این بازار، مدیران سازمان بورس را بر آن داشت تا با فشار آوردن به صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حقوقی‌های بزرگ بازار، شاخص سازی کنند و به هر قیمتی از سقوط شاخص کل جلوگیری کنند. در این میان، بدون اینکه فضای کلی بازار تغییر خاصی را شاهد باشد، یک‌بار شاخص کل طی سه روز از حوالی ۳۱۰ هزار واحد تا ۳۳۰ هزار واحد پیشروی کرد؛ اما نهایتاً به‌واسطه فشار فروش سنگین در بازار قادر به عبور از سقف ۳۳۰ هزار واحد نشد و دوباره با شدتی بیشتر نزول را در پیش گرفت.

در این وضعیت، یکی از سناریوهای موردنظر فعالان بازار سرمایه، یعنی تشکیل سقف دوقلوی شاخص کل در محدوده ۳۳۰ هزار واحد و افت سنگین آن در روزهای بعدی اتفاق افتاد و تا حدود تکلیف تحلیلگران با روند آتی بازار را روشن کرد اما در این میان تلاش دوباره سازمان بورس برای شاخص سازی باعث شد در شرایطی که اغلب سهام بازار در صف فروش قفل بودند، شاخص کل به مد معاملات دستوری در شرکت‌های بزرگ و شاخص ساز، در سه روز به‌صورت دستوری مثبت ماند و به زیان سهامداران دامن زد.

در ادامه این وضعیت، حتی در جلسه معاملاتی امروز نیز معاملات دستوری در نمادهای شاخص ساز در دستور کار قرار گرفت اما از همان ساعت اول معاملات، به‌واسطه افزایش فشار فروش در بازار حقوقی‌ها از ادامه حمایت منصرف شدند و شاخص کل که تا حوالی ۷۰۰ واحد نیز رشد کرده بود به‌سرعت سقوط کرد.

تا لحظه تنظیم این گزارش، شاخص کل بورس تهران با حدود ۷ هزار و ۳۰۰ واحد افت به حوالی ۳۰۲ هزار واحد رسیده و به نظر می‌رسد تا پایان جلسه معاملاتی تا ۳۰۰ هزار واحد نیز افت کند. در این صورت می‌توان سه سناریو برای ادامه روند بازار متصور بود.

۳ سناریو پیش روی بورس

سناریوی اول برگشت شاخص کل از حمایت ۳۰۰ هزار واحد و آماده شدن آن برای صعود دوباره به هدف شکست سقف ۳۳۰ هزار واحد است که با توجه به جو هیجانی بازار چندان محتمل به نظر نمی‌رسد.

سناریوی دوم، توقف ریزش شاخص کل در حمایت ۳۰۰ هزار واحدی و خنثی شدن روند معاملات در این بازار است که به‌واسطه آن شاخص کل می‌تواند حتی تا چند ماه به‌صورت ساید در این محدوده باقی بماند. در این وضعیت احتمال اصلاح شاخص تا محدوده ۲۹۰ هزار واحد نیز وجود دارد اما در این اصلاح، برخلاف ریزش اخیر لزوماً همه نمادها با افت قیمت مواجه نخواهند شد. در پایان این سناریو دوباره بازار وارد روند صعودی خواهد شد و حتی شاخص کل توان رسیدن به اهداف بالای ۴۰۰ هزار واحدی را نیز خواهد داشت.

سناریوی سوم، بدترین سناریوی ممکن برای بازار است که به معنای نواخته شدن زنگ پایان بازی در این بازار است و مانند دی‌ماه ۹۲، بازار را پس از ریزش قابل‌توجه قیمت، به سمت استراحت طولانی‌مدت سوق می‌دهد. البته در این مورد میان تحلیلگران اختلاف عقیده قابل‌توجهی وجود دارد اما به‌هرحال یکی از اتفاقاتی است می‌توان برای این بازار متصور بود.