گروه بازرگانی بازارنیوز : با وجود گذشت حدود دو سال، از ممنوعیت واردات لوازم خانگی، مشاهدات میدانی و صحبتهای مسئولین مربوطه، خبر از تعداد زیاد لوازم خانگی قاچاق، در بازار می دهد. هفته گذشته علی مویدی خرم آبادی ، رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، از برخورد قریب الوقوع این ستاد، با عرضه کنندگان لوازم خانگی قاچاق، خبر داد. در همین راستا، عصر روز شنبه، 18 آبان ماه، در گفتگویی تفصیلی با حمیدرضا دهقانی نیا، سخنگوی این ستاد، به بررسی موانع و مشکلات برخورد با لوازم خانگی قاچاق پرداختیم.

*لوازم خانگی رتبه دوم کشفیات قاچاق در شش ماهه اول سال 98

بازارنیوز : با توجه به ممنوعیت دوساله واردات لوازم خانگی، مشاهدات میدانی حاکی از تعداد بالای لوازم خانگی قاچاق در بازار است. آیا این موضوع را تایید می کنید؟

دهقانی نیا : اولا در مورد ممنوعیت واردات لوازم خانگی، لازم است ذکر کنم که  کولر گازی و ماشین ظرفشویی از بخشنامه فوق، مستثنی هستند. متاسفانه شاهد هستیم که اقلام لوازم خانگی حجیم، بصورت دسته دوم، از کشورهای همسایه خریداری و وارد کشور شده و پس از عملیات صافکاری و نقاشی و اعمال تغییرات، برچسب یک برند خاص، روی آن نصب می شود و تحت عنوان کالای تولید سال 2019 در بازار عرضه می شود. این قبیل موارد را نباید با کالای اصلی که قاچاق می شود، خلط کرد.

نکته حائز اهمیت دیگر این است که در حوزه مبارزه با قاچاق کالا و ارز، آنچه براساس آمار کشفیات دستگاه های کاشف مشاهده می کنیم، در شش ماهه اول سال 98، لوازم خانگی با کشفیات ظن به قاچاق بالغ بر 400 میلیارد تومان، رتبه دوم را از نظر ارزش به خود اختصاص داده است.

*  لوازم خانگی را هم مثل تلفن همراه و پوشاک به نقطه مطلوبی می رسانیم

بازارنیوز :  متولی نظارت و برخورد با عرضه کنندگان کالای قاچاق چه نهادی است؟

دهقانی نیا : در حوزه مبارزه با قاچاق لوازم خانگی، وظایف، بر عهده متولیان امر، از جمله سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، بازرسین تعزیرات و نهایتا دوستان نیروی انتظامی و وزارت اطلاعات است. ستاد مرکزی هم براساس برنامه ریزی و اقداماتی که صورت پذیرفته، مواردی را به دستگاههای مسئول، ابلاغ کرده و امیدواریم با جلساتی که با سایر دستگاهها، برگزار خواهد شد، بتوانیم این حوزه را هم مانند تلفن همراه و پوشاک، به نقطه مطلوبی برسانیم.

*پیگیر کم کاری دستگاهها هستیم

بازارنیوز : وظیفه ستاد، در مبارزه با قاچاق لوازم خانگی چیست؟

دهقانی نیا : براساس ماده 3 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وظیفه سیاستگذاری، برنامه ریزی، هماهنگی بین دستگاهها و نظارت بر حسن اجرای کار، بر عهده ستاد است. در نهایت این دستگاه ها هستند که برای مبارزه با قاچاق کالا و ارز باید اقدام کنند. به همین منظور عرض کردم که برنامه ها به دستگاه ها ابلاغ شده و ما هم پیگیر انجام آن هستیم.

*برخی دستگاهها قصور داشتند

بازارنیوز : این به معنی این است که دستگاهها وظایفشان را به خوبی انجام نداده اند؟

دهقانی نیا : بله، متاسفانه دستگاهها در این حوزه قصور داشتند.همین امروز، دوستان ما در حوزه مقابله، با دستگاهها جلسه داشتند، موضوع جلسه هم مشخصا برخورد با لوازم خانگی قاچاق بود. مجددا روز دوشنبه هم جلسه ای به منظور پیگیری مصوبات، برگزار خواهد شد. متاسفانه به واسطه کم کاری یا سهل انگاری دستگاه های مسئول در حوزه مبارزه با قاچاق، با یک پراکنشی از لوازم خانگی حجیم قاچاق مواجه هستیم.

*از سازمان حمایت و تعزیرات، انتظار همکاری داریم

بازارنیوز : کدام دستگاه، وظیفه خود را به خوبی انجام نداده است؟
دهقانی نیا : با وجود اینکه قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و جدول زمان بندی به دستگاه ها ارائه شده، دستورالعمل ثبت، اخذ و نصب شناسه کالای لوازم خانگی تهیه و ابلاغ شده است و در ماده 13 آن، برای شناسه دار کردن لوازم خانگی ، اقدامات مقتضی از سوی ستاد و برخی دستگاه ها صورت پذیرفته، همچنین اقدامات مقتضی با هماهنگی ستاد و وزارت صنعت معدن و تجارت درخصوص تهیه شناسنامه، دستورالعمل ابلاغ‌ها، برگزاری جلسات آموزشی و هماهنگی برای اجرا، در حوزه های خدمات پس از فروش ، واردات و تولید، صورت پذیرفته است. انتظار ما از دستگاه ها، از جمله سازمان حمایت، تعزیرات و سایرین، این بوده که اقدامات مقتضی را انجام دهند، که به هر دلیلی تکمیل نشده است. البته هفته گذشته، امروز و دوشنبه هفته جاری، با برگزاری جلسات در حال پیگیری موضوع هستیم.

*صفر و یکی به موضوع مبارزه با قاچاق نگاه نکنیم

بازارنیوز : شما پیش بینی می کنید تا یک ماه آینده شاهد برخورد خواهیم بود؟
دهقانی نیا : اینکه خیلی صفر و یکی به این موضوع نگاه کنیم و بگوییم هیچ اقدامی صورت نگرفته، که آمار و ارقام، این ادعا را تایید نمی کند. پرونده 400 میلیارد تومانی ظن به قاچاق حوزه لوازم خانگی داریم، و این بدان معناست که برخی عزیزان، کار خود را درست انجام داده اند. اما به این موضوع هم اکتفا نکردیم و از دوستان خواستیم که جدی تر از قبل، در این حوزه وارد شده و وظیفه خود را انجام دهند.

*تولیدکنندگان داخلی هم کوتاهی کرده اند

بازارنیوز : آیا ستاد از عملکرد کلی در حوزه مبارزه با لوازم خانگی قاچاق رضایت دارد؟

دهقانی نیا : خیر، راضی به وضع موجود نیستیم ولی این وضع موجود فقط ناشی از کم کاری برخی از دستگاه های اجرایی نیست. برای نمونه،  با همکاری وزارت صمت، دستورالعمل ثبت و شناسه دار کردن لوازم خانگی را تهیه کردیم و وزارت صمت، آن را ابلاغ کرد و بر اساس آن، برای ارائه دهندگان خدمات پس از فروش، تولیدکننده ها و واردکننده ها کلاسهای آموزشی، برگزار کرده است، به آنها گفته  شد اگر خود شما هم مدعی هستید که از بابت واردات و عرضه کالای قاچاق، متضرر هستید، مطابق آنچه که قانونگذار ابلاغ کرده، وظیفه خودتان را انجام بدهید. هنوز برخی از عزیزان در این حوزه، وظیفه خود را به خوبی انجام نداده اند.

*سازمان حمایت، در اجرای سامانه جامع گارانتی کوتاهی کرده است/تولیدکنندگان همکاری نمی کنند، توقع مبارزه با قاچاق را هم دارند

بازارنیوز : یعنی تولیدکنندگان هم در این حوزه کم کاری کرده اند؟

دهقانی نیا : بله. به تولیدکنندگان گفته شد در سامانه هایی که تعریف کردیم، مثل سامانه جامع گارانتی، سامانه جامع تجارت، سامانه شناسه کالا، شناسنامه خودتان را تکمیل کنید. اما متاسفانه برخی تولیدکنندگان این کار را انجام نداده اند. برای مثال، تولیدکننده داخلی، کالا را تولید کرده و به عرضه کننده نهایی می رساند. اما برای عرضه کننده نهایی، حالت ایده آل این است که برای کسب سود بیشتر، کالای تولید داخل را به عنوان کالای خارجی بفروشد. وقتی کالا شناسه دار نباشد، امکان تشخیص سهل این مورد نیز وجود ندارد. به همین دلیل، تولیدکنندگان و واردکنندگان، باید بر اساس آنچه به آنها ابلاغ شده، اطلاعات کالای خود را در سامانه ها وارد کرده  و کد یکتای کالا را اخذ کنند، که بر اساس آن، بتوانیم تمامی این موارد را در حلقه آخر زنجیره، در سامانه جامع گارانتی، عملیاتی کنیم. اجرای سامانه گارانتی  بر عهده سازمان حمایت بوده و بایستی به عنوان یک گلوگاه مهم در حوزه مبارزه با قاچاق لوازم خانگی حجیم به آن گریست و انتظار می رفت تا به حال  عملیاتی گردد. این حلقه ها از جمله حلقه سامانه گارانتیِ سازمان حمایت، وظایف تولیدکنندگان، وظایف واردکنندگان، کامل نشده است.

بخش عمده ای از این موارد کامل نشده، فارغ از حوزه دولتی و حاکمیتی است و مربوط به تولیدکنندگان و واردکنندگان می شود. بارها به تولیدکنندگان و واردکنندگان ابلاغ شده که نسبت به ورود اطلاعات، اقدام کنند. در شرایط کنونی، اگر بخواهیم قانونی عمل کنیم، صدای اعتراض تولیدکنندگان بلند می شود که : چرا کالای من را به عنوان کالای قاچاق، جمع آوری می کنید؟ شما وظیفه خود را انجام نمی دهید، بعد معترض هستید که چرا بازار، پر از کالای قاچاق است؟ عمل و گویش با یکدیگر همخوانی و مطابقت ندارد.

*در تشخیص کالای قاچاق با مشکل مواجهیم

بازارنیوز  : در تشخیص کالای قاچاق هم با مشکل مواجه هستید؟

دهقانی نیا : علاوه بر مسائلی که عرض کردم، برای مثال فرض کنید بخواهیم فقط با کالاهای خارجی موجود در بازار، برخورد کنیم. در این صورت با تعدادی کالای خارجی مواجه هستیم که با برند ایرانی عرضه می شود. در شرایط فعلی، بازرس با مشکلات زیادی در تشخیص کالای قاچاق مواجه است. برای حل این مشکل، باید چند گام برداشته شود.

*از برخورد نیروی انتظامی با کالای قاچاق حمایت می کنیم

بازارنیوز : این گامها چیست؟

دهقانی نیا : این گامها، حلقه های زنجیره و بستر مبارزه با قاچاق هستند که شامل سامانه جامع تجارت، سامانه شناسه کالا، سامانه گارانتی و ... می شود.  مثلا سامانه جامع گارانتی باید تا کنون توسط سازمان حمایت راه اندازی می شد، که متاسفانه اجرایی نشده است. البته به دوستان نیروی انتظامی اعلام کرده ایم که با همین وضعیت آشفته، هر کالایی که با معیارهای مشخص و متقن، قاچاق شناخته می شود، را جمع آوری کنند. ستاد هم از این برخورد، حمایت خواهد کرد.

بازارنیوز : در حال حاضر نیروی انتظامی به وظیفه خود عمل می کند؟
دهقانی نیا : بله، عزیزان نیروی انتظامی زحمت می کشند.

*هنوز به مرحله برخورد با مافیای لوازم خانگی نرسیدیم

بازارنیوز : در زمان برخورد ستاد با قاچاق پوشاک، هجمه های زیادی در فضای مجازی علیه ستاد شکل گرفت، که حاکی از وجود مافیا در آن حوزه بود. در حوزه لوازم خانگی، به چنین مورد برخورد کرده اید؟
دهقانی نیا : در حوزه لوازم خانگی هنوز به آن مرحله نرسیده ایم. علت این که در حوزه پوشاک به آن سطح رسیدیم، این بود که همه دستگاهها، به وظایف خود عمل کردند و همه زیرساختها برای برخورد فراهم بود. اما در حوزه لوازم خانگی، باید زیرساختها کاملا فراهم  و فضا شفاف شود. در حوزه پوشاک، این روند را از 1 سال و نیم قبل، طی کردیم تا به نقطه برخورد رسیدیم، تا بتوانیم این بستر را برای مبارزه تسهیل کنیم و پس از اجرای این اقدامات در حوزه پوشاک، که هیچ بهانه ای وجود نداشته باشد، لابی کردن مافیا،  و ایجاد حلقه های فشار، شروع شد. اما به لطف خدا، از همه این مسائل گذشتیم.