گروه نفت و انرژی بازارنیوز: سرزعیم با اشاره به وجود تفکر غلط درباره نفت و گاز اظهار داشت: تفکر غلطی سالهاست در ایران  رواج دارد که گفته می‌شود چون ما نفت و گاز داریم، پس مزیتمان در حوزه انرژی است و بعد از آن، نتیجه می‌گیرند که خوب است صنایع انرژی‌بَر قدیمی را وارد کنیم، قیمت انرژی را پایین‌تر نگه داریم و  قدرت رقابتمان را در حوزه انرژی، ارزان تعریف کنیم.

وی افزود: این تفکر یک بار در نقش بنزین، یک بار در نقش صنایع و در نقش‌های مختلف دیگر به نحوی خودش را بروز می‌دهد. 

*بین راحتی و سختی باید یکی را انتخاب کنیم

سرزعیم گفت: درست است که کشور ما نفت ،گاز و انرژی دارد، ولی ما همیشه در معرض یک انتخاب هستیم که این انرژی را خودمان مصرف کنیم (برای مصرف و رفاه خانوار یا برای تولیدات داخلیمان)، بفروشیم و پولش را بدست بیاوریم؛ یا اینکه پولش را صرف رفاه خانوار و رونق تولید کنیم.

*تصور غلطی بین مردم و مسئولین وجود دارد

او افزود: کشور ما یک کشور نفتی است که منابع نفت و گاز دارد. داشتن این سرمایه باعث ایجاد تصور غلط فراگیری بین توده مردم و حتی بسیاری از مدیران بخش خصوصی و دولتی شده است که می‌گویند، چون ما نفت و گاز داریم پس مزیتمان انرژی است.

*برداشت غلط از جمله درست «مزیتمان در انرژی است»

سرزعیم درباره برداشت غلط از جمله درست« مزیت ما انرژی است»،گفت: این جمله، مصداق "کلمه الحق، یراد بها الباطل" است. یعنی از یک حرف درست، یک نتیجه غلط گرفته می‌شود و این نتیجه غلط در اقتصاد ما، در بلندمدت اثرات وخیمی می‌گذارد.  

وی اظهار داشت: ما نفت و گاز داریم؟ بله! می‌توانیم نفت و گاز را صرف مصرف خانوار و رفاهشان کنیم یا اینکه برای تولیدات داخل مصرف کنیم. این یک انتخاب است. یک انتخاب دیگر این است که صادر کنیم و درآمدش را در بخش رفاه خانوار یا برای رونق تولید و ساخت کارخانه‌های جدید هزینه کنیم.

وی افزود: این دو انتخاب، انتخاب‌های خیلی مهمی هستند. ما لزوما نمی‌توانیم بگوییم %۱۰۰ این انتخاب یا آن انتخاب درست است. باید ببینیم کدام برای ما به لحاظ اقتصادی بهتر و مطلوبتر است و کدام در بلند مدت رفاه بیشتری برای ما ایجاد می‌کند.

صادرات صنایع ظاهرا صادرات ارزش افزوده، ولی باطنا صادرات نفت و گاز خام است

این کارشناس اقتصادی گفت: آن چیزی که به کشور ما آسیب زده این است که می‌گویند نفت و گاز را صادر نکنید، تبدیلش می‌کنیم به مواد دیگری که از آن‌ها استفاده کنیم.نفت و گاز را به قیمت پایین به تولیدکننده داخلی مثل فولاد و سیمان بدهیم که محصولش را در بازار جهانی بفروشد و پولش را به داخل برگرداند.  بعد از آنجا که نفت و گاز برای خودمان است با قیمت پایین‌تر در اختیار آن‌ها بگذاریم که بتوانند اوضاع بهتری در رقابت بازار جهانی داشته باشند.

وی ادامه داد: اما پایان این داستان چیست؟ درست است که چون ما خوراکشان را ارزان کردیم و قیمت نهاییشان احتمالا ارزان می‌شود و در بازار جهانی هم اصطلاحا می‌فروشد، ولی در اصل ما نفت و گازمان را ارزان در اختیار مصرف کننده خارجی گذاشتیم. ظاهرش باید از میزان صادرات سیمان و فولاد خوشحال باشیم، ولی وقتی واقع بینانه نگاه کنیم می‌بینیم که ما چقدر نفت و گازمان را ارزان‌تر به مصرف کننده‌ای که خارج کشور بوده دادیم. پس این یک خسارت است که خسارت بزرگی هم محسوب می‌شود. اگر از مردم ما نظرسنجی می‌کردند که حاضرین رایگان نفت و گازتان را به کشور‌های دیگر بدهید احتمالا جواب همه نه می‌بود.

*از تکنولوژی عقب می‌مانیم

سرزعیم گفت: خسارت دوم چیست؟ وقتی شما شروع می‌کنی به صنایع داخلی سوخت ارزان‌تر می‌دهی، کسی که می‌خواهد کارخانه راه اندازی کند، سراغ نوعی تکنولوژی می‌رود که ارزان‌تر است و این جنس ارزان‌تر احتمالا سوخت بیشتری مصرف می‌کند و آلاینده‌تر است. ولی اگر سوخت ارزان نباشد، به سراغ تکنولوژی که جدید است و سوخت کمتری مصرف می‌کند، ولی قیمتش بالا‌تر است می‌رود. بعد چه اتفاقی می‌افتد؟ در طولانی مدت می‌بینیم که محیط زیست را آلوده می‌کند.

وی افزود: خسارت سوم چیست؟ فضایی در صنعت ما ایجاد می‌شود که می‌گویند مبادا این قیمت‌ها را زیاد کنید، زیرا ما در رقابت همین الان مشکل داریم. چون تکنولوژی‌ها به روز و کارآمد‌تر و قیمت‌های انرژی هم بالا می‌رود.

او ادامه داد: سیاست گذار هم می‌بیند که فاصله قیمت جهانی با قیمتی که خود عرضه می‌کند، مداوم زیاد شده است، بالاخره تصمیم می‌گیرد این فاصله را مقداری جبران کند، یعنی قیمت را بالا ببرد. اینجا باعث می‌شود که صنعتگر داخلی دچار دردسر شود. در نتیجه شروع به فشار آوردن به دولت می‌کند که من قدرت رقابت ندارم و بجای اینکه از من حمایت کنی من را نابود می کنی. در نتیجه هزینه فرصتی که به اقتصاد ما تحمیل می‌شود خیلی بالاست.

 سرزعیم گفت: صنایع ما رغبت ندارند برای اینکه تکنولوژیشان بهبود بدهند، زیرا می‌گویند گاز ارزان است، برای چه ارتقا دهیم و کمتر مصرف کنیم. از آن طرف در طی زمان در رقابت جا می‌مانند، چون خیلی اتکای شدید به قیمت پایین انرژی دارند.اگر یک مقدار دولت قیمت را بالا ببرد، این‌ها دچار مشکل می‌شوند.

*اشتغال ایجاد کنیم یا زیرساخت؟

سرزعیم اظهار داشت: من این حرف را برای صنعت زدم که مفهوم‌تر است. عینا همین داستان برای بنزین، گاز خانگی، برق خانگی، آب خانگی و غیره وجود دارد. یعنی اینکه شما از دو محل می‌توانی رفاه داشته باشی؛ یکی اینکه می‌گویی خودمان نفت و گاز داریم و تولید کننده بنزین هم هستیم پس راحت مصرف می‌کنیم، یک رفاه هم این است که این‌ها را بفروشیم، پولش را به یک زخمی بزنیم؛ اشتغال ایجاد کنیم یا زیرساخت ایجاد کنیم.

وی افزود: بالاخره باید یکی از انبوه مسائلمان را حل کنیم. یک کشور در حال توسعه هستیم و انبوهی از مسائل حل نشده داریم. خیلی مواقع شرم آور است. مثلا هنوز در ایران مدارس کاهگلی داریم. ما این شرم را کجا باید ببریم که این همه سال گذشته ودرآمد‌های خیره کننده دهه ۸۰ را داشتیم و در پسا برجام هم پول وارد کشور شد.