گروه اقتصاد کلان بازارنیوز: هم زمان با برگزاری مجمع عمومی بانک مرکزی با حضور رئیس جمهور و مدیران بانکی، رئیس کل بانک مرکزی از آغاز اجرای عملیات بازار باز از شنبه 28 دی ماه خبر داد. مخالفت مستدل عده ای از کارشناسان با این مسئله، این طرح را به حاشیه برده است. هدف کلی بانک مرکزی از این اقدام، مدیریت نقدینگی سیستم بانکی است. البته در اجرای این برنامه، باید نرخ بهره حساب های کوتاه مدت با اهدافی که سیاست های پولی تبیین می کند، مطابقت داشته باشد.

بازار باز، بورس را زمین گیر می کند

بالاتر بودن نرخ سود سپرده‌های بانکی نسبت به تورم همواره سبب می‌شود، فعالیت مولد اقتصادی در معرض خطر قرار گیرد و اتفاقا بالا بودن این سود به بالا رفتن نرخ کارمزد تسهیلات بانکی نیز منجر می‌شود. بر این اساس هزینه تولید به صورت مستقیم و غیرمستقیم از آثار این سیاست متاثر شده و با بحران مواجه می‌شود.

بانک مرکزی به دنبال چیست؟

از مهم‌ترین روش‌های بانک‌های مرکزی جهت اجرای عملیات بازار باز می‌توان به دو مورد ذیل اشاره کرد:

قرارداد بازخرید  (جذب نقدینگی): توافق فروش و بازخرید اوراق در یک قیمت و سررسید مشخص است. این ابزار زمانی که بانک مرکزی قصد جذب نقدینگی را دارد به کار می‌رود و بانک مرکزی در ازای مبلغ دریافتی، اوراق دولتی را نزد بانک مربوطه توثیق می‌نماید. وثیقه‌گذاری توسط بانک مرکزی نزد بانک‌ها با هدف در دسترس بودن دارایی‌های نقد برای بانک‌ها جهت فعالیت در بازار بین بانکی و حفظ نسبت‌های نقدینگی آنها در محدوده مجاز می‌باشد.

قرارداد بازخرید معکوس  (تزریق نقدینگی): توافق خرید و فروش مجدد اوراق در یک قیمت و سررسید مشخص است. این ابزار زمانی که بانک مرکزی قصد تزریق نقدینگی را دارد به کار می رود و بانک مرکزی به ازای ذخایر تزریق شده اوراق دولتی را به عنوان وثیقه دریافت می‌کند.

نقش بانک ها در بازار باز چیست؟

بنابراین در این بازار، بانک‌ها به دنبال کنترل میزان نقدینگی خود در پایان هر روز بوده که در صورت داشتن کسری باید به دنبال تزریق پول باشند و در صورت داشتن مازاد ذخایر، باید آن را تعدیل کنند.

اما همانطور که گفته شد، این عملیات بر بازار سهام که سمت و سوئی به چرخ تولید می دهد، اثری منفی خواهد گذاشت. از طرفی دیگر عده ای معتقدند، این رویه دستوری از سوی دولت بوده که منجر به تامین کسری بودجه خواهد شد. فلذا در آینده برای تامین منابع مالی جایگزین اوراق، بانک مرکزی اجباراً روی به چاپ اسکناس و خلق نقدینگی می آورد.

دیدگاه منفی توئیتری ها در خصوص بازار باز

در این بین، عده ای در قامت مخالف با این مسئله مواجهه کرده اند و هرکدام از آنها ادله ای در این خصوص دارند. در توئیتر، بعضی از کاربران با اشاره به ضرر ده بودن این طرح در بلند مدت، نسبت به این طرح انتقادات خود را وارد کردند.

در این بین، غلامی مدیر مسئول پایگاه خبری تحلیلی بازارنیوز با انتشار توئیتی به این مسئله دامن زد:

همچنین کاربر حامد محمدی، به فرجام نا امید کننده عملیات بازار باز اشاره کرد و گفت: «از طریق بازار باز، کسری بودجه دولت تامین و تورم بیشتر خواهد شد.»

آیزاک سعیدیان نیز به زمان بد اجرای این عملیات انتقاد وارد کرد و مسئولین امر را از خلق نقدینگی برحذر داشت.