به دنبال گزارش روزنامه «اعتماد» که روز شنبه با عنوان «قربانی شماره صفر، قربانی شماره 100؛ معتاد خیابانخواب» منتشر شد و از اخراج معتادان خیابانی با نتیجه آزمایش مثبت ایدز از مرکز غربالگری «بهمنیار» وابسته به سازمان بهزیستی کشور خبر می‌داد، فرید براتی‌سده؛ مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور، طی روزهای پس از انتشار این گزارش در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها، ضمن تایید نامعلوم بودن وضعیت 1500 معتاد خیابانی دارای زخم باز که امکان نگهداری آنها تا زمان مداوای زخم‌ها و جراحات بدخیم‌شان، در اردوگاه‌های موضوع ماده 16 وجود ندارد، گفت: «پذیرش معتادان خیابانی منع پذیرش در آیین‌نامه‌ها، با سازمان بهزیستی نیست، البته ما این معتادان را نیز پذیرش می‌کنیم، اما براساس آیین‌نامه، معتادان منع پذیرش یعنی معتادانی که دارای زخم باز هستند به دلیل وضعیتی که دارند باید در مراکز وزارت بهداشت تحت درمان قرار گرفته و پس از درمان به بهزیستی تحویل داده شوند. قرار بود، وزارت بهداشت در این زمینه چند مرکز درمانی معرفی کند و این وزارتخانه به هرحال متعهد است که به آنها خدمت ارایه کند و نمی‌تواند تعهدش را نادیده بگیرد، اما این تعهد تاکنون انجام نشده است.

 این افراد در ۲۰ مرکز ماده ۱۶ در سراسر کشور و همچنین در ۴۸۰ مرکز اقامتی و کمپ‌هایی که از بهزیستی مجوز گرفته‌، نگهداری می‌شوند. بنابراین ما به حجم وسیعی از معتادان خیابانی خدمات ارایه می‌کنیم، اما باید برای معتادان خیابانی منع پذیرش که براساس آمار نیروی انتظامی در تهران 1500 نفر هستند، فکر اساسی شود.» براتی‌سده که پیش‌تر هم در گفت‌وگو با «اعتماد» و در پاسخ به شنیده‌ها درباره اخراج معتادان خیابانی آلوده به ویروس اچ‌آی‌وی از مرکز غربالگری تاکید کرده بود که بنا بر دستور رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، به مرکز غربالگری «بهمنیار» ابلاغ شده که تمام معتادانی که در ابتدای ورود و پس از دستگیری در طرح‌های ضربتی و پیش از انتقال به اردوگاه‌های درمان اجباری، تست ایدز آنها مثبت است، باید به اردوگاه‌های موضوع ماده 16 منتقل شوند و اخراج آنها تخلف است، در گفت‌وگوی خود با خبرگزاری‌ها یادآور شد: «معتادان مبتلا به ویروس ایدز در مراکز سازمان بهزیستی پذیرش می‌شوند اما سازمان بهزیستی امکان پذیرش معتادان دارای زخم باز را در این مراکز ندارد و وظیفه درمان این افراد به عهده وزارت بهداشت است.

البته از خردادماه تا الان هیچ آزمایش ایدز اجباری یا داوطلبانه از معتادان خیابانی منتقل شده به مرکز غربالگری گرفته نشده و یکی از دلایل عدم اجرای تست ایدز این است که وزارت بهداشت، امسال کیت آزمایش ایدز به مقدار کافی در اختیار بهزیستی قرار نداده است. بنابراین، اگر افرادی قبل از پذیرش ترخیص شده‌اند، احتمالا زخم باز داشته‌اند.» شنیده‌های «اعتماد» حاکی از آن است که ظرف 9 ماه گذشته، کیت آزمایش ایدز در کشور با مشکل جدی مواجه شده است. تحریم و مشکلات ترخیص کیت‌های ایدز وارداتی از گمرکات کشور، از دلایل اصلی این اتفاق است و در حالی که مراکز کاهش آسیب اعتیاد، کمپ‌های اقامتی معتادان داوطلب درمان، مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری و اردوگاه‌های درمان اجباری، به دلیل جمعیت هدف خود؛ معتادان خیابانی، سایر مصرف‌کنندگان مواد مخدر و افراد با رفتارهای پرخطر جنسی، اصلی‌ترین مراکز نیازمند کیت‌های آزمایش ایدز هستند، شنیده‌ها حاکی از آن است که ظرف 9 ماه گذشته، بیش از یک میلیون کیت آزمایش ایدز در گمرکات کشور معطل طی شدن فرآیند ترخیص بوده اما... این منابع آگاه به «اعتماد» گفته‌اند که به دلیل محدودیت‌های جدی برای تامین کیت‌های آزمایش ایدز، اولویت‌بندی برای مراکز نیازمند این کیت‌ها انجام شده که مراکز موضوع ماده 16 - اردوگاه‌های درمان اجباری - در صدر این اولویت‌بندی هستند که البته مخالفان این اولویت‌دهی معتقدند کمپ‌های اقامتی و مراکزی که معتادان، داوطلب درمان اعتیاد شده و در کانون خانواده هستند باید در اولویت قرار بگیرند چون معتاد خیابانی مقیم اردوگاه‌های درمان اجباری، در صورت آلودگی به ویروس اچ‌آی‌وی، صرفا در همان دوره سم‌زدایی و طی شدن فرآیند بهبودی از اعتیاد در این مراکز، زیر نظر پزشک و تحت درمان داروهای ضدرتروویروسی خواهد بود اما پس از ترخیص و بازگشت به خیابان، هیچ تعهدی درباره ادامه درمان دارویی ایدز ندارد و حتی دچار مقاومت دارویی هم خواهد شد.

با این حال از آنجا که طرح‌های ضربتی ساماندهی معتادان خیابانی، همچنان ادامه دارد، بسیاری از معتادان منتقل شده به اردوگاه‌های درمان اجباری، افراد تکراری هستند که سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر هم در اولین نشست خبری خود که 10 دی ماه برگزار شد، اعلام کرد با وجود آنکه تعداد معتادان خیابانی در کل کشور حدود 70 هزار نفر است اما ظرف 10 ماه امسال، 158 هزار معتاد خیابانی به اردوگاه‌های درمان اجباری منتقل شده‌اند . گردش بالای تعداد معتادان خیابانی که در هر نوبت از اجرای طرح‌های ضربتی، به مراکز غربالگری منتقل می‌شوند تا پس از معاینات بالینی، وضعیت انتقال آنها به اردوگاه‌های درمان اجباری معلوم شود، یکی از دلایل نیاز حیاتی این مراکز به کیت آزمایش ایدز است چرا که بنا بر شنیده‌های «اعتماد» در هر دوره غربالگری در شهر تهران، حداقل 30 هزار کیت آزمایش ایدز استفاده می‌شود که البته بنا به گفته براتی سده، از خرداد امسال، کمبود شدید کیت، باعث توقف انجام آزمایش ایدز از معتادان خیابانی پذیرش شده در مراکز غربالگری سازمان بهزیستی شده است.

سلامت نیوز/