پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ١٣۵٧ تحرکات گروه‌های مخالف داخلی به اوج خود رسیده بود، به طوری که انقلاب نیاز به پاسداری داشت؛ بدین ترتیب سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فرمان حضرت امام خمینی (ره) شکل گرفت و بلافاصله جنگ تحمیلی آغاز شد. محمدباقر قالیباف نوجوان در سال ۵٨ و در سن ١٨ سالگی وارد جبهه شد و مانند بسیاری دیگر از فرماندهان جنگ به سرعت ترقی کرد و در سال ١٣۶١ به عنوان فرمانده تیپ امام رضا (ع) و یک سال بعد در جایگاه فرمانده لشکر پنج نصر خراسان انتخاب شد. قالیباف به همراه لشکر پنج نصر در اغلب عملیات دوران دفاع مقدس در کنار فرماندهانی همچون شهیدان باکری، همت، خرازی، کاظمی، صیاد شیرازی به صیانت از انقلاب و تمامیت ارضی کشور پرداخت و برادر وی شهید حسن قالیباف نیز در عملیات کربلای چهار به فیض شهادت نائل شد.

فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء

قالیباف بین سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۳ مدرک کارشناسی خود را در رشته جغرافیای انسانی از دانشگاه تهران گرفت و در سال ۱۳۷۳ به فرماندهی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) منصوب شد. قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) که در دوران دفاع مقدس با ساخت زیرساخت‌های مورد نیاز مثل پل‌های متحرک و ثابت، جاده، سنگر و … تجربیات زیادی در زمینه مهندسی به دست آورده بود پس از پایان دوران دفاع مقدس با انتقال تجهیزات و نیروهای خود به سمت فعالیت‌های اقتصادی در دوران سازندگی به یکی از زیرمجموعه‌های مهم سپاه تبدیل شده بود که در دوران سه ساله فرماندهی قالیباف پروژه‌هایی مانند راه‌آهن ١۶۵ کیلومتری مشهد-سرخس که ایران افغانستان، آذربایجان، قرقیزستان، قزاقستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان، پاکستان و ترکیه را به هم وصل می‌کند، گازرسانی به پنج استان مرکزی و غربی، ساخت سازه عظیم دریایی خلیج فارس و سد بزرگ کرخه را انجام داد. در همین دوران فرماندهی، قالیباف توانست کارشناسی ارشد رشته جغرافیای سیاسی خود را از دانشگاه تهران (۱۳۷۴ تا ۱۳۷۵) دریافت کند.

فرماندهی نیروی هوایی سپاه

قالیباف در سال ۱۳۷۶ به دستور مقام معظم رهبری عهده دار فرماندهی نیروی هوایی سپاه شد و با گذراندن دوره‌های فشرده خلبانی، مجوز پرواز با ایرباس را به دست آورد. وی در سال ۱۳۸۰ از تز دکترای خود با عنوان «بررسی سیر تکوین نهادهای محلی ایران در دوره معاصر» دفاع کرد و بعد از آن نیز به عنوان عضو هیئت علمی رشته جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران و استادیار دانشگاه تربیت مدرس به کار تدریس مشغول شد.

فرماندهی نیروی انتظامی

وی در سال ۱۳۷۹ مجدداً با حکم آیت‌الله خامنه‌ای، فرمانده نیروی انتظامی ایران شد و در چهار سالی که فرمانده نیروی انتظامی بود تلاش کرد پلیس ایران را مدرن کند. از راه‌اندازی سامانه تلفنی ۱۱۰ تا تجهیز نیروی انتظامی به خودروها و تجهیزات روز دنیا، ایجاد دفاتر خدمات دولت الکترونیک (پلیس ۱۰+) و مرکز نظارت همگانی مردمی ١٩٧، در دوران فرماندهی وی صورت گرفت تا به نوعی معمار پلیس نوین ایران لقب بگیرد. قالیباف در سال ۱۳۸۳ از سوی سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور وقت به عنوان رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز منصوب شد.

اولین ناکامی کاپیتان در انتخابات ریاست جمهوری

قالیباف در سال ۱۳۸۴ قالیباف برای اولین بار وارد رقابت‌های انتخاباتی شد. وی با درآوردن یونیفرم سبز نظامی با شمایلی متفاوت به عنوان یکی از چهار کاندیدای تأیید صلاحیت شده اصولگرا وارد کارزار انتخابات ۸۴ شد. علی لاریجانی، محسن رضایی و محمود احمدی‌نژاد سه کاندیدای دیگر جناح راست بودند. هاشمی‌رفسنجانی، مهدی کروبی، مصطفی معین و محسن مهرعلیزاده هم از جناح مقابل حضور داشتند. تعداد بالای کاندیداها نشان می‌داد که آرا شکننده خواهد بود؛ بنابراین هر دو جناح برای رسیدن به وحدت و کاندیدای واحد دست به کار شدند. اصولگرایان تلاش کردند از شیخوخیت اکبر ناطق‌نوری استفاده کنند و شورای هماهنگی اصولگرایان را شکل دادند. قرار بود پس از مدتی سه کاندیدای اصولگرا به نفع یک نفر کنار بکشند. اما با گذشت مدتی از تبلیغات انتخاباتی، هر کدام احساس کردند که می‌توانند پیروز انتخابات باشند.

قالیباف با شعار "زندگی خوب برازنده ایرانی" و پوسترهایی با لباس خلبانی تلاش کرد جوان‌ترها را به سمت خود بکشاند. با پخش فیلم‌های انتخاباتی، بازی به هم خورد و هیچ‌کدام از کاندیداهای اصولگرا به نفع دیگری کنار نکشیدند تا محمود احمدی‌نژاد با پخش فیلم تبلیغاتی‌اش و ایجاد دوگانه ساده‌زیستی-اشرافی‌گری گوی سبقت را از دیگر رقبا ربود.

سرانجام در ۲۷ خرداد ۸۴ انتخابات نهمین دوره ریاست جمهوری با ۷ کاندیدا برگزار شد و قالیباف با کسب ۴ میلیون و ۹۵ هزار و ۸۲۷ رأی (۱۳.۹۳ درصد) بعد از هاشمی‌رفسنجانی، احمدی‌نژاد و کروبی نفر چهارم شد و نتوانست به مرحله دوم انتخابات راه یابد.

شهردار پایتخت

پس از شکست قالیباف در انتخابات ریاست جمهوری، صندلی خالی شده احمدی‌نژاد در شهرداری تهران به قالیباف رسید. شهردار مشهدی تهران از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ تلاش کرد مدیریت نوینی را در شهرداری تهران از خود نشان دهد و به هر طریقی بود انواع و اقسام پروژه‌ها را به سرانجام رساند. قالیباف در سال ۱۳۸۷ در سایت شهرداری‌های جهان به عنوان هشتمین شهردار برتر دنیا معرفی شد. در سال ۱۳۸۹، تهران برای اولین بار در حوزه حمل و نقل به عنوان یکی از پنج شهر برتر دنیا از نظر حمل و نقل معرفی شد. همچنین در سال ۱۳۹۰ در دهمین اجلاس مترو پلیس (اتحادیه کلانشهرها و پایتخت‌های جهان)، تهران از بین ١۶٢ کلان شهر دنیا به عنوان شهر برتر جهان در زمینه ارتقای کیفیت زندگی شهروندان مورد تقدیر قرار گرفت.

توسعه حمل و نقل عمومی از جمله ایجاد سامانه اتوبوس‌های تندرو (BRT)، دوچرخه‌های عمومی، ساخت تونل‌ها، پل‌ها و زیرگذرهای متعدد در تهران از جمله اقداماتی بود که قالیباف در کارنامه خود به عنوان شهردار پایتخت ثبت کرد. در این سال‌های شهرداری اما وسوسه ریاست جمهوری دست از سر سردار برنداشت.

دومین ناکامی قالیباف در انتخابات ریاست جمهوری

انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۲ فرصتی بود که قالیباف دوباره و این بار با پشتوانه کارنامه‌اش در شهرداری تهران خود را به محک رأی مردم بگذارد. این بار هم تعدد کاندیداها مانند سال ۸۴ به معضل اصولگرایان بدل شد. علاوه بر قالیباف، سعید جلیلی، محسن رضایی و علی‌اکبر ولایتی از جناح راست می‌خواستند با حسن روحانی و محمد غرضی رقابت کنند. بازهم وحدت اصولگرایان به سرانجام نرسید و قالیباف که تا روزهای آخر خود را پیروز انتخابات تصور می‌کرد شکستی دیگر را این بار در مقابل حسن روحانی تجربه کرد و حتی برخلاف سال ۸۴، انتخابات به مرحله دوم هم کشیده نشد و قالیباف با شش میلیون و ۷۷ هزار و ۲۹۲ رأی (۱۶.۵۶ درصد)، بعد از حسن روحانی که نزدیک به ۱۹ میلیون رأی به دست آورده بود دوم شد و از راهیابی به ساختمان ریاست جمهوری بازماند.

نکته جالب اینجاست که کارنامه هشت ساله شهرداری قالیباف در تهران تنها دو میلیون رأی بیشتر نسبت به سال ۸۴ برایش به ارمغان آورد که برای پیروزی در انتخابات کافی نبود. در مناظره‌های انتخاباتی سال ۹۲ و زمانی که شهردار تهران قصد داشت با یک حمله سیاسی، اتفاقات سال ۸۲ و برگزاری مراسم سالگرد حمله به کوی دانشگاه را یادآوری و روحانی را در زمینه سیاست داخلی و برخوردهای امنیتی زمین‌گیر کند، ضدحمله روحانی نه تنها تمام رشته‌های قالیباف را پنبه کرد بلکه دوگانه حقوقدان-سرهنگ را به نفع روحانی رقم زد. از طرفی اظهارات ضد و نقیض قالیباف در محافل مختلف به نقطه ضعفی برای او بدل شد و نهایتاً باز هم سردار خلبان که حالا شهردار تهران بود در رسیدن به کرسی ریاست جمهوری ناکام ماند.

قالیباف و اتهام املاک نجومی

پس از انتخابات ۹۲ و تغییرات در شورای شهر تهران، عده‌ای طرح شهردار شدن محسن هاشمی‌رفسنجانی را مطرح کردند، اما تغییر رأی یکی از نمایندگان شورای شهر تهران به نفع قالیباف که با لیست اصلاح‌طلبان وارد این شورا شده بود، باعث شد تا دوران شهرداری وی باز هم ادامه پیدا کند. در سال ۹۳ نیز وی بازهم شهردار تهران شد ما همچنان سودای ریاست جمهوری را در سر داشت. دوران ۱۲ ساله شهرداری قالیباف در تهران با حاشیه‌ها و اتفاقات متفاوتی همراه بود. از طرفی چهره پایتخت در این مدت عوض شده و اقدامات و سازندگی‌های زیادی صورت گرفته بود، اما برخی منتقدان ایراداتی را مانند بلند مرتبه‌سازی در منطقه ۲۲ و خفگی تهران، تشدید آلودگی هوا، فروش تراکم و … بر مدیریت شهری قالیباف وارد می‌کردند. همچنین با پایان شهرداری وی در سال ۱۳۹۶ و حضور شهرداران اصلاح‌طلب، پرونده‌های تخلف دوران شهرداری قالیباف به مراجع ذی صلاح ارجاع داده شد.

افشای موضوع املاک نجومی به نوع مدیریت قالیباف صدمه جدی وارد کرد و با دستگیری عیسی شریفی به عنوان قائم‌مقام شهردار تهران، ضربه هولناکی به قالیباف وارد کرد، هر چند که به گفته غلامحسین اسماعیلی سخنگوی وقت قوه قضائیه در نشست خبری ۱۵ بهمن ۹۸، "در پرونده شریفی، اتهامی متوجه قالیباف نیست"، اما به هر حال حضور چنین شخصی در جمع معاونان اصلی قالیباف انتقادات زیادی را به نحوه مدیریت وی وارد کرد؛ به خصوص که دلیل ترک کار شریفی در دوران شهرداری قالیباف، بیماری دخترش اعلام و حتی مراسم تقدیر و تشکر و خداحافظی نیز برای وی برگزار شد.

سومین ناکامی سردار در انتخابات ریاست جمهوری

اما نه حاشیه‌های املاک نجومی و نه دستگیری شریفی باعث نشد قالیباف از کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم در سال ۱۳۹۶ صرف نظر کند و به همین ترتیب برای انتقام شکست ۹۲ از روحانی وارد رقابت‌های انتخاباتی شد. این بار از تعدد کاندیداها در جناح راست خبری نبود و تنها سید ابراهیم رئیسی و محمدباقر قالیباف و البته مصطفی میرسلیم که مشخص بود رقیبی جدی برای دیگران نیست در مقابل حسن روحانی، اسحاق جهانگیری و مصطفی هاشمی‌طبا قرار داشتند.

اصولگرایان این بار با درس گرفتن از گذشته، تلاش کردند با ایجاد ساز و کاری تحت عنوان جبهه متحد نیروهای انقلاب (جمنا) به وحدت برسند. قالیباف که با تجربه دو انتخابات قبلی و پشتوانه مالی زیاد ستادهای انتخاباتی خود را دایر کرده بود، گمان می‌کرد این بار دیگر بر سر کاندیداتوری وی در جناح راست توافق شود، اما باز هم آرزوهایش بر باد رفت و اصولگرایان وی را مجبور به کناره‌گیری به نفع رئیسی کردند. موضوعی که قالیباف دلخوری خود را بارها پس از آن نشان داد و با انتشار مانیفست نئو اصولگرایی پس از انتخابات ۹۶، به نوعی به رفتار اصولگرایان در انتخابات اعتراض کرد. با همه این پیچ و تاب‌ها و حتی کناره‌گیری قالیباف به نفع رئیسی، باز هم در راه رسیدن به پاستور شکست خورد.

ناکامی قالیباف در شهرداری تهران

تیم دو نفره نفع روحانی- جهانگیری بر رئیسی- قالیباف غلبه کرد تا شهردار سابق تهران علاوه بر نرسیدن‌های همیشگی‌اش به پاستور، کلید شهرداری تهران را هم از دست بدهد و پس از ۱۲ سال از سوی شورای شهر اصلاح‌طلب‌شده تهران از شهرداری پایتخت کنار گذاشته شده و جای خود را به محمدعلی نجفی بدهد.

قالیباف درست دو ماه پس از انتخابات ۹۶ در نامه‌ای خطاب به "جوانان انقلابی و دلسوز ایران عزیز"، موضوع "نئو اصولگرایی" را مطرح کرد. وی با برشمردن ناکارآمدی‌ها در حوزه‌های مختلف، به تکرار اظهاراتش در مناظره‌های انتخاباتی و انتقاد از رئیس‌جمهور پرداخت و با نتیجه گرفتن از گفت‌وگوهایش با جوانان، دلیل شکست‌های جریان اصولگرایی را در جلب نظر مردم در انتخابات، نتیجه اشکالات ساختاری، رویکردی و عملکردی در سطوح کلان و خرد دانست و نخستین گام در انجام این رسالت و به سر منزل مقصود رساندن آن را، ترسیم ویژگی‌ها و مبانی "نئو اصولگرایی" برشمرد.

وی پس از انتشار این نامه و به بهانه آن در یک برنامه تلویزیونی حاضر شد و علاوه بر تبیین مبانی مورد نظر خود درباره "نئو اصولگرایی"، به نوعی گلایه‌های خود را از جریان اصولگرا به خصوص در ایام انتخابات مطرح و تلاش کرد تا نقاط ضعف ساز و کارهای انتخاباتی جناح راست را مطرح کند.

با تغییر مدیریت شهری در تهران، محمد علی نجفی، شهردار وقت در روز ۲۴ دی ۹۶ با ارائه گزارشی از وضعیت شهرداری پایتخت، شهردار و مدیران سابق این نهاد را به مواردی چون "هزینه کردن بودجه شهرداری در انتخابات ریاست‌جمهوری"، "استخدام ناگهانی ۱۳ هزار نفر در آستانه انتخابات"، "خیانت در صندوق ذخیره کارکنان شهرداری" و "واگذاری سلیقه‌ای ۶۷۴ ملک" متهم کرد و از ارجاع ۱۲ پرونده تخلف شهرداری قالیباف به دادستانی خبر داد. همچنین نجفی در گزارش خود به شورای شهر تهران، با اشاره به بدهی کلانی که قالیباف بر جای گذاشته، گفت: "بدهی مجموع ثبت شده، ثبت نشده قطعی و احتمالی، ۵۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان است یعنی سه برابر بودجه سال ۹۶، این در حالی است که بودجه سال ۹۶ هم ۱۰۰ درصد محقق نشده است. "

البته قالیباف در ۲۶ بهمن ۹۷ در یک برنامه تلویزیونی با تکذیب اظهارات نجفی، عنوان کرد که "اینکه می‌گویند شهرداری ۵۴ هزار میلیارد بدهی دارد یک دروغ بزرگ است."

ریاست مجلس یازدهم

محمدباقر قالیباف نهایتاً در انتخابات مجلس یازدهم کاندیدا شد و البته چندان هم به مانیفست نئو اصولگرایی خود پایبند نماند و برای آنکه اصولگرایان به پیروزی مطلق برسند با سایر گروه‌های جناح راست از جمله جبهه پایداری ائتلاف کرد و به عنوان سرلیست اصولگرایان در تهران راهی بهارستان شد. وی با پایان حضور علی لاریجانی که ۱۲ سال رئیس مجلس بوده و با پشتوانه رأی اول تهران شدن، خود را یکی از مدعیان اصلی ریاست مجلس آینده می‌دانست. اما این بار پس از ناکامی‌های بسیار به آرزوی ریاست دست یافت. محمد باقر قالیباف به عنوان نفر نخست حوزه انتخابیه «تهران، ری، شمیران، اسلامشهر و پردیس» صبح امروز در جریان دومین جلسه علنی مجلس یازدهم، با کسب ۲۳۰ رأی از مجموع ۲۶۷ رأی، رئیس مجلس یازدهم شد.

ایمنا /