مافیای بازار بورس قابل رصد است

فعال و کارشناس خبره بازار سرمایه به واکاوی ابعاد کلی و نکات مهم و کلیدی در نزول اخیر بازار بورس پرداخت و آینده بازار را بررسی کرد.

به گزارش بازار نیوز فراز و فرود روزهای اخیر بازار بورس تمامی ندارد و از دید بسیاری از کارشناسان این حوزه، عوامل زیادی در این نوسانات دخیل هستند، هر چند که نوسان ذات و طبیعت بازار سرمایه است. روند نزولی بازار بورس به لحاظ مقدار شاخص و حجم گردش معاملات طی 3 سال اخیر ناشی از دلایل زیادی از جمله تحریم، رکود جهانی و سیاست های ضد تورمی دولت در بازار بوده است.

دور بعدی صعود بازار آغاز شده است/ جو مقطعی انتخابات آمریکا بر بازار بورس/ ترس بازار سرمایه از انتخاب ترامپ/ مافیای بازار بورس قابل رصد است

علی ابتهاج فعال و کارشناس خبره بازار سرمایه در گفتگویی تفصیلی با خبرنگار بازار نیوز به واکاوی ابعاد کلی و نکات مهم و کلیدی سیاسی در نزول اخیر بازار بورس پرداخت و گفت: بازار سرمایه در دو سال اخیر عملا شرایط بد تاریخی داشته است به طوری که ما هیچ وقت به این شدت افت قیمت را حس نکرده بودیم.

شاید به دلیل تغییر فرمول شاخص کل، نسبت افت در شاخص دیده نشود ولی در واقعیت اگر متوسط قیمت ها را در نظر بگیریم در بازده زمانی افت بسیار بالایی داشت هر چند که بعد از توافقات برجام و ثبات شرایط سیاسی وضعیت موجود مقداری احیا شد اما احیای آن هم بیشتر مربوط به گروه خاصی مثل خودرو بود.

وی در این باره افزود: با قراردادها و شایعات جدیدی که در گروه خودرو ایجاد شد این گروه توانست رونق بازار را بیشتر کند و تحرکی در بقیه گروهها هم ایجاد کند اما در مجموع باید گفت که با وجود قیمت های پایین باز هم صنایع می توانند شرایط جدیدی را پیدا و رشد کنند.

تاثیر اجرای برجام بر بورس

از نظر تقسیم بندی سیاسی و اقتصادی، برجام به عنوان مهمترین موضوع در بازار سرمایه، تاثیرگذار بود که پس از نهایی شدن و ایجاد تحرک لازم، یک امیدواری و روند رو به رشد هم دیده می شود هر چند که هنوز برای رسیدن به نقطه نهایی زمان لازم است.

این فعال بازار سرمایه تصریح کرد: نکته دیگری که می تواند تاثیرگذار باشد، ورود سرمایه گذارهای خارجی است که به دنبال تکمیل سیگنال های نهایی سیاسی و بین المللی بازار داخلی ایران هستند، از جمله اجرایی شدن مبادلات مالی و بانکی و از همه مهمتر اطمینان خاطر از امنیت سرمایه در بازار ایران.

یکی از موارد دیگری که ذهن ها را درگیر کرد انعقاد قراردادهای بزرگ اقتصادی مثل قرارداد خرید هواپیما از شرکت بوئینگ امریکا بود که در حال حاضر نهایی شد.

جو مقطعی انتخابات آمریکا بر بازار بورس

اما معضل سیاسی بازار که در بازار سرمایه تاثیر دارد انتخابات آمریکاست که اظهار نظرهای متفاوتی هم در خصوص تاثیر آن در بازار بورس و سرمایه وجود دارد اما برخلاف بسیاری از نظرات کارشناسان که تاکید دارند این انتخابات تاثیر شدید و دراز مدتی دارد، بنده معتقدم که جو انتخابات آمریکا تاثیر مقطعی روی بازار دارد و همین وقفه 10 روزه در بازار بورس به دلیل انتخابات آمریکا است که امروز برگزار می شود.

ترس بازار سرمایه از انتخاب ترامپ

وی در این خصوص تصریح کرد: شاید بازار از انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور امریکا به واسطه اظهارات اخیرش مبنی بر مخالفت با برجام و پاره کردن آن! ترس دارد، اما به اعتقاد من این موضوعات سیاسی بسیار گسترده است و نمی توان در این باره نظر داد چرا که پشت پرده ممکن است اتفاقات بسیاری رخ دهد. اما آنچه پرواضح است این جو چند روز ادامه دارد و باز هم بازار سرمایه به شرایط قبل باز خواهد گشت.

انتخابات ایران چالشی در بازار بورس ایجاد نمی کند

کارشناس بازار سرمایه اتفاق مهم سیاسی دیگری که در بورس تاثیرگذار است را انتخابات ایران قلمداد کرد و گفت: در مقطع بعدی باز هم اتفاق مهم سیاسی رقم می خورد و آن هم انتخابات ایران است که به اعتقاد من به دلیل ثبات شرایط در این موضوع هم نگرانی و چالشی ایجاد نخواهد شد.

برخی از افراد پر چالش که احتمال می رفت در انتخابات حضور داشته باشند با توصیه بزرگان کشور کنار رفتند و همین مهم عملا ثباتی در انتخابات داخلی ایجاد کرده است پس با این شرایط جای نگرانی در بازار وجود ندارد و هر روز که به انتخابات ایران نزدیک تر می شویم بازار حالت منفعلی خواهد داشت. در مجموع به اعتقاد من در فاصله انتخابات ایران تا آمریکا بازار شرایط مطلوب تری پیدا می کند و شرایط مساعدتر می شود.

رئیس جمهور آینده آمریکا موافق برجام است؟

این کارشناس بازار سرمایه و بورس بعد از تفسیر ابعاد کلی و نکات مهم سیاسی بحث برجام و مبادلات تجاری را در این امر مهم دانست و تصریح کرد: در حال حاضر بسیاری از سرمایه گذاران خارجی در بخش بورس منتظر هستند تا نتیجه انتخابات آمریکا را ببیند تا مشخص شود چه کسی و با چه سیاستی بر مسند قدرت تکیه می زند و آیا موافق روند توافقات برجام است یا خیر؟!

ابتهاج در ادامه، بحث بورس ارز را وابسته به این موضوع دانست و گفت: بسیاری از سرمایه گذاران پیگیر این مسئله هستند و ظاهرا توافقاتی بین بانک مرکزی و سازمان بورس اتفاق افتاده است و به اعتقاد من تا زمانی که بورس ارز راه اندازی نشود سرمایه گذاران خارجی حتی در شرایط مطلوب هم وارد بازار مالی ایران نمی شوند تا بدون نگرانی از نوسانات تغییر ارز در امان باشند و بتوانند ارز خود را هج کنند. قطعا اگر بورس ارز راه اندازی شود، می تواند راهگشای ورود سرمایه های جدید باشد چرا که بازار ما شدیدا تشنه نقدینگی است و اگر این شرایط بهبود پیدا کند تقاضا می تواند در بازار تحرک ایجاد کند.

شرکت های سرمایه گذاری وابسته به سازمان های بازنشستگی نظیر تامین اجتماعی، نیروی مسلح و صندوق بازنشستگی، سهام دار بخش بزرگی از بازار ما هستند و نکته دیگری که در طول چند سال گذشته باعث بحران بازار شده است خارج کردن سرمایه و دارایی این نهاد ها به دلیل نیاز به نقدینگی بوده است و عملا با این شرایط نمی توانند حامی بازار باشند.

البته در این چند سال اخیر صندوق های درآمد ثابت، فعال شدند و سرمایه خوبی جذب کردند هر چند که درصد کمی از این دارایی ها را منطقا می توانند ریسک کرده و وارد بازار سهام شوند اما طی ماه های اخیر شاهد بودیم که برخی از این صندوقها که بخش کوچکی از دارایی خود را وارد بازار سهام کردند و با توجه به کوچک بودن بازار ما، همین مقدار هم تاثیر بسزایی بر این بازار داشت و با توجه به مجموع دارایی این صندوق ها که بالغ بر 90 هزار میلیارد تومان می شود، در صورتی که هر کدام درصد بسیار کمی از دارایی خود را وارد بازار سهام کنند می تواند اثر بخشی خوبی در تقویت بازار سهام داشته باشد.

با این شرایط همین پول می تواند تحرکی در بازار کوچک ما ایجاد کند و نقطه امیدی باشد برای نقدینگی سرگردان مردم باشد.

بعد از اینکه بازار آلارم های مثبتی ایجاد کند، شاخص ها و شرایط به صورت واضح و چشم گیر رشد می‌کنند، ضمن اینکه بحث ورود سرمایه گذارهای خارجی، در صورت حصول نتایج مطلوب در این زمینه، در بازار کوچک ما تاثیر گذار است و تحرک بسیار خوبی ایجاد میکند.

کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: نکته مهم در بحث اقتصادی و یا بنیادی بازار سرمایه، گزارش های جدید مالی یک ماهه شرکت ها است. در مجموع اطلاعات موثر اقتصادی ومالی هر ماه ارائه می شود و همین موضوع بازار را به سمت تحلیلی تر شدن پیش خواهد برد. طی چند سال اخیر اغلب این گزارشات که هر 3 ماه یک بار ارائه می شد، دوره به دوره از بدتر شدن وضعیت سودآوری شرکتها حکایت داشت در حالی که برای اولین بار در گزارشات چند وقت اخیر روز به روز شاهد گزارشات بهتری بودیم و در این شرایط گروههایی که در بازار به فراموشی سپرده شده بودند وضعیت بهتری پیدا کردند و حتی می توانند در آینده جزو شرکت ها و صنایع برتر هم باشند.

وی با اشاره به اینکه بازارها و قیمت های جهانی توانسته به بازار داخلی کمک کنند گفت: بازارهای ما ضمن وابستگی به کالاها، در بخش معدنی، فلزی، پالایشی و پتروشیمی وابسته به قیمت جهانی هستند پس هرچه قیمت های جهانی رشد کند بازارهای ما هم سود آوری بیشتری دارند.

بعد از مدت ها ما شاهد قیمت جهانی 2400 دلاری فلز روی هستیم و قیمت مس در هر تن به 5 هزار دلار رسیده است ضمن اینکه قیمت نفت رو به احیا شدن است و امیدوار بودیم تا هفته گذشته قیمت از 52 دلار به 60 دلار برسد که به دلیل اختلافات اعضای اوپک در بحث فریز نفتی این اتفاق هنوز رخ نداده است.

این موضوع باعث شد تا قیمت نفت افت کند ولی امیدواریم که در راند حرکتی جدید، قیمت نفت به سطوح مقاومت کلیدی مجددا حمله کند و با شکستن مقاومت فوق شرایط را بهبود بخشد.

در واقع اتفاقات منفی همچون رکود اقتصادی، ابهام در برجام، بودجه ریاضتی و افزایش نرخ خوراک پتروشیمی، بهره مالکانه سنگ آهنی ها، افت شدید قیمت های جهانی از جمله نفت و سنگ آهن و... که از دلایل عمده افت بازار سهام بودند، اکنون یکی پس از دیگری در حال مرتفع شدن و بهبود هستند که می تواند پتانسیل های صعودی خوبی را برای بازار به ارمغان آورد.

به هر حال این ها صنایع بزرگ ما در بورس هستند و می توانند در رشد تاثیر داشته باشند هر چند که قدرت پول باید به این صنایع اضافه شود.

راند بعدی صعود بازار شروع می شود

بازار ما از کف رکودی خود جدا شده است و به سمت رشد خیر برداشته است و اگر این موضوع را شاخصی نگاه کنیم خیز اول را پایان سال گذشته و اوایل سال جاری برداشته است. ما منتظر هستیم شاید بعد از انتخابات آمریکا خیز دیگری از همان جنس و مقدار داشته باشیم در واقع راند بعدی صعود بازار شروع می شود.

وی در خصوص موانع سرمایه گذاری خارجی در بازار سهام گفت: سرمایه گذاران ریسک پذیری هستند که در بازارهای کشورهای در حال رشد سرمایه گذاری می کنند. اکنون بخشی از این سرمایه گذاران علاقه مند برای حضور در بازار ما هستند اما مشکلاتی نظیر تبادلات بانکی و روند کند رفع تحریم ها ورود آنها را با وقفه مواجه کرده است. هر چند که اگر شرایط بانکی اصلاح شود، سرمایه گذار خارجی نگران ریسک خرید سهام در بازار ما نیست و آنچه باعث نگرانی سرمایه گذاران می شود تضمین و بیمه پول در ساختار و سیستم بورس است.

سیگنال های مثبت شرکت های اروپایی و آمریکایی عامل دلگرمی سرمایه گذاران

وی سیگنال های مثبت از سوی شرکت های اروپایی و آمریکایی را عاملی برای ایجاد دلگرمی سرمایه گذاران خارجی خواند و گفت: کندی در رفع تحریم ها و موانع بانکی از سوی امریکا باعث شده بود تا فعالان بین المللی در برنامه های خود برای بازار داخلی ایران مردد باشند و منتظر تایید قراردادهای بزرگی چون قرارداد ایرباس و بوئینگ به عنوان شرکت های بزرگ اروپایی و آمریکایی باشند آن هم به عنوان کشورهایی که ما را مورد تحریم قرار داده بودند که تایید و نهایی شدن این قراردادها سیگنال های مثبتی برای ورود سرمایه گذاران خارجی به بازار سهام ایران محسوب می شود.

گزارشات خلاف واقع دغدغه بازار سرمایه!

عده ای سودجو از فرصت ها استفاده می کنند و گزارشاتی غیر شفاف و خلاف واقع را منتشر می کنند که این مورد هم تبدیل به دغدغه ای برای بازار سرمایه شده است. گزارش چند وقت اخیر مربوط به افزایش سود 400 درصدی یکی از شرکتهای بورسی طی چند وقت گذشته منتشر شد و سهم فوق به سرعت و با قیمتی چند برابری بازگشایی شد و اکنون تردیدهای جدی در صحت اطلاعات آن شرکت سازمان بورس را به شکایت از آن شرکت واداشته است. اما سوال اینجاست مسئولیت تایید اطلاعات فوق و یا بازگشایی این نماد آن هم با قیمت های بسیار بالا در بورس، به عهده چه کسانی است و مسئولیت و جایگاه نهاد ناظر در اینگونه مسائل چیست؟

سازمان بورس یک نهاد ناظر است و مسئولیت نظارت را بر عهده دارد چرا که اگر قرار باشد هر کسی بدون پشتوانه حرفی بزند و اطلاعاتی غیر واقع را به صورت رسمی عنوان کند که دیگر سنگ روی سنگ بند نمی شود! و می توان گفت این یک فرار رو به جلو است. مثلا نماد سهمی که بسته بود و اطلاعات غیر شفافی را ارائه داده بود به سرعت باز شد! در حالی که سهامی را در بازار بورس داشته ایم که مدت های مدیدی بسته بودند.

امیدواریم مدیریت جدید سازمان با پیگیری جدی و دقیق، اینگونه مشکلات را یک بار برای همیشه مرتفع کند. باید مشخص شود که چه نهادی چه وظایفی بر عهده دارد و کسانی که مسئول این اتفاق ها هستند حتی اگر به اشتباه یا عمد اتفاقی رخ داده اطلاع رسانی شود تا شفافیت در بازار افزایش یابد و اعتماد از دست رفته به بازار بازگردانده شود.

مافیای بازار بورس برای سازمان قابل رصد است

مباحث مافیایی در بازار وجود دارد که برای مسئولین سازمان هم قابل رصد است. با وجود اینکه ما به سیستم های کنترلی و ریز معاملات دسترسی نداریم اما باز هم متوجه می شویم که چه گروههای چه می کنند برای مثال سهمی که چندان ارزنده نبوده بعضا با تبلیغات خاص رشد کرده و در قیمت های بالا به سایرین فروخته می شود و موجب زیان افراد می شود.

به این صورت که عده ای سودجو قیمت سهامی که معمولا شناوری پایینی دارند و لزوما از ارزندگی خاصی برخوردار نیستند را با هماهنگی و قدرت پول به شدت افزایش می دهند. در واقع در خرید سهم مشکلی وجود ندارد بلکه مشکل آنجاست که بعضا با انتشار اطلاعات غیر واقع و سوء استفاده از برخی منابع شرکتها و با کمک برخی تریبون های مجازی که ایجاد می کنند از ناآگاهی و اعتماد مردم نسبت به بورس سوء استفاده می کنند و سهم ها را با تبلیغات نادرست و عجیب و غریب به فروش می رسانند.

نهاد ناظر با زد و بندها مبارزه کنند

به اعتقاد من نهاد ناظر باید روی این موضوع تمرکز ویژه ای داشته باشد و با زد و بندها، رانت اطلاعاتی و سوء استفاده هایی که اکثرا هم قابل رصد هستند مبارزه کند.

بی اعتنایی به موضوع مافیا در بورس، باعث دلخوری است

ابتهاج تاکید کرد: متاسفانه تا کنون عزم راسخی در مبارزه اساسی با رانت اطلاعاتی و سوء استفاده هایی که بلای جان بازار سهام شده وجود نداشته است .هر چند ممکن است در برخی موارد اینگونه مسائل پیگیری شده باشد اما به صورت کلی و جدی این اتفاق رخ نداده است به طوری که رانت اطلاعاتی در بازار که عملا در همه جا جرم تلقی می شود ، در بازار سرمایه ما نقل محافل است و این امر خود بستری برای سوء استفاده فرصت طلبان از سرمایه گذاران بازار سهام شده است و ابعاد تخصصی و تحلیلی را در بازار ما کمرنگ کرده است!!!

قطعا در سازمان بورس این موضوع قابل پیگیری است. حتی امثال بنده به عنوان فعال بازار در بسیاری از مواقع از این وضعیت دلزده شده ایم. متاسفانه این وضعیت در خیلی موارد منجر به ایجاد پدیده تحلیل سازی بجای تحلیل واقعی در بازار شده است!

اینها از جمله مسائلی است که نیاز است سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر، به عنوان مسائل شبهه انگیز در بازار بررسی کند و امیدوارم مدیریت جدید سازمان در این زمینه بیشتر فعالیت کند و با شناسایی عوامل خاطی در سیستم این مشکلات را ریشه کن کند. در واقع اگر موضوعی هست باید با آن برخورد شود و در این زمینه حساسیت ها هم بیشتر شود.

گزارش یک ماهه شرکت‌ها اتفاق مثبت در دوران مدیریت جدید

کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: قضاوت در خصوص عملکرد مدیریت جدید زود است، نکات مثبتی در صحبت های مدیریت جدید در خصوص توسعه بازارها و ابزارهای معاملاتی وجود دارد ضمن اینکه ارائه گزارش یک ماهه شرکت ها نیز کار مثبت دیگری در دوره جدید است که توانسته به افزایش اطلاعات بازار در مقاطع زمانی کوتاه تر و دیدی تحلیلی بهتر کمک شایانی کند و خود از عواملی است که می تواند عرصه را برای سوء استفاده برخی تنگ تر کند.

نکته مثبت دیگر در خصوص مدیریت جدید این است که این مدیریت از بدنه دولت هستند و این موضوع قطعا می تواند موجب هماهنگی و پیگیری های بهتری برای رفع مشکلات صنایع و فعالین حاضر در بورس با وزارت دارایی و دولت شود.