گروه بین الملل بازارنیوز:مهناز میرزاده؛ به گزارش العالم، گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد "فائو" حاکی از تشدید پدیده گرسنگی یا سوء تغذیه[1] در کشورهای عربی طی سال 2019/2020 است.

به گونه­ای که بر اساس نمودار (1) درصد شیوع سوء تغذیه و گرسنگی در برخی از کشورهای عربی چون سومالی، یمن، عراق و لبنان بالاتر از متوسط جهانی است. علاوه بر این 69 میلیون نفر در جهان عرب در سال 2020 از سوءتغذیه رنج می برند و یک سوم از جمعیت 420 میلیون نفری منطقه غذای کافی ندارند.

ین سال‌های 2019 تا 2020، 4.8 میلیون نفر در جهان عرب «در تمام طبقات اجتماعی و کشورهایی که تحت تأثیر درگیری قرار گرفته یا تحت تأثیر قرار نگرفته‌اند» دچار سوءتغذیه بوده‌اند. همان طور که ملاحظه می گردد، بیشترین آسیب دیده سومالی است که 59.5 درصد از جمعیت آن از گرسنگی رنج می برند، در حالی که دولت با عملکرد ضعیف از سال 2007 با شورش مسلحانه مخالفان مواجه شده است و یمن که شاهد یک جنگ هفت ساله بوده است، 45.4 درصد از جمعیت آن از گرسنگی رنج می برند. بر اساس برآوردهای سازمان خواربار و کشاورزی، گرسنگی در جهان عرب در بیست سال گذشته 91.1 درصد افزایش یافته است.

گزارش اخیر سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد "فائو" بسیاری از احزاب و کارشناسان جهان عرب را بر آن داشت تا با وجود منابع فراوان و ثروت طبیعی که این کشورها از آن برخوردارند، سؤالات زیادی در مورد علل گرسنگی و سوء تغذیه در جهان عرب مطرح کنند؟

در ابتدا، دکتر عبدالرحمن المشهدانی، اقتصاددان عراقی، می گوید که گزارش فائو در مورد میزان گرسنگی در جهان و به ویژه در جهان عرب، شاخص های بسیار خطرناکی را در مورد میزان سوء تغذیه و گرسنگی ارائه می دهد. این گزارش می افزاید که 4.5 میلیون عراقی در خطر گرسنگی هستند.

شکست سیاست های گذشته دولت ها

وی در سخنان خود افزود: دلیل اصلی گسترش گرسنگی در جهان عرب، شکست در سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها در گذشته و مهاجرت روستاییان به مناطق شهری و دگرگونی در مناطق روستایی است و این یکی از دلایل اصلی توقف یا عدم تولید محصولات کشاورزی، علاوه بر هزینه تولید بالا است.

این کارشناس اقتصادی افزود: صحبت از این تعداد و سطح از گرسنگی و سوء تغذیه در جهان عرب چیز جدیدی نیست، بلکه نتیجه انباشت اقدامات گذشته است که ممکن است در اثر دگرگونی سیاست های اقتصادی دو سه دهه گذشته رخ داده باشد. کشورهای عربی، همه در چگونگی گذار به اقتصاد بازار و چگونگی نقش فعال بخش خصوصی (کشورها از رویکرد سوسیالیستی به سوی اقتصاد سرمایه داری تغییر جهت سیاسی دادند) برای تبدیل شدن به یکی از عوامل مهم فرآیند ثبات اقتصادی شکست خوردند که این موضوع بسیار مهم است.

عدم توجه به هشدارهای کارشناسان

المشهدانی تاکید کرد که بحران سوء تغذیه که فائو و سایر سازمان های بین المللی نسبت به آن هشدار می دهند متأسفانه دهه هاست که مورد توجه دولت های عربی نبوده است. به یاد دارم که ما سمینارهای زیادی را در دانشگاه المستنصریه (در بغداد) به سفارش ریاست جمهوری برگزار کردیم. در یکی از این سمینارها در حوزه آب در سال 1992 و بعد از آن بیان شد که انتظار می رود بعد از سال 2000 بحران شدید آب در عراق رخ دهد که توجهی به این موضوع نشد و آن را نوعی اغراق تلقی کرد تا اینکه به این موضوع رسیدیم.

عدم سرمایه گذاری عربی

دکتر محمد النایر کارشناس اقتصادی سودانی نیز به نوبه خود علت پدیده گرسنگی در جهان عرب را که گزارش فائو به آن اشاره کرده است، علاوه بر عدم هدایت وجوه و سرمایه‌گذاری‌ها به سمت صندوق‌های عربی برای سرمایه‌گذاری در داخل جهان عرب برای تامین غذا، باید به عدم یکپارچگی منابع طبیعی اعراب با یکدیگر نیز اشاره نمود.

وی در سخنان خود افزود: به عنوان مثال، اعراب سالانه بیش از 60 میلیارد دلار مواد غذایی از خارج وارد می کنند، در حالی که سرمایه گذاری سالانه بین 20 تا 30 میلیارد دلار در سودان تنها برای یک بار می تواند شکاف غذایی اعراب را پر کند. این یک راه "پایدار" است. اگر به مشکلات پیش روی جهان عرب و جهان به طور کلی نگاه کنیم، متوجه می شویم که مشکل آب و جنگ جهانی مورد انتظار در ارتباط با آن و کمبود مواد غذایی و افزایش بی سابقه آن وجود دارد.

جنگ و درگیری

دکتر علی البحر، مدیر اجرایی بنیاد نجات برای توسعه پایدار در جنوب یمن نیز می گوید: «سیاست های دولت ها در کشورهای عربی دلیل اصلی پدیده گرسنگی ذکر شده در گزارش فائو است، زیرا منابع بزرگی که کشورها در اختیار دارند برای کاهش درد و رنج و تسهیل زندگی شهروندان مورد بهره برداری قرار نمی گیرند.

«جنگ‌های داخلی که برخی کشورهای عربی شاهد آن هستند، به دلیل ناتوانی در بهره‌برداری از منابع طبیعی در آن کشورها، به افزایش نرخ گرسنگی و سوء تغذیه نیز کمک کرده است که برای بهره برداری بهینه از این منابع و توسعه آن نیازمند نوعی ثبات است.»

مدیر اجرایی بنیاد نجات خاطرنشان کرد: یمن یکی از کشورهایی است که امروزه مردم آن زیر خط فقر زندگی می‌کنند، زیرا بسیاری از خانواده‌ها نمی‌توانند وسایل لازم برای بقای خود را به دست آورند و تعداد فقرا در یمن به مرور زمان بدون راهکار افزایش می‌یابد. علاوه بر جنگ جاری در این کشور سیاست های دولت است که به بخش کشاورزی و کشاورزان اهمیت نمی دهد.

[1] سوءتغذیه به این معناست که فرد قادر به دریافت غذای کافی برای تامین حداقل انرژی مورد نیاز روزانه در رژیم غذایی در طی یک دوره یک ساله نیست. فائو گرسنگی را مترادف با سوءتغذیه مزمن تعریف می کند.

[2] برای سایر کشورهای عربی آماری گزارش نشده است. از جمله این کشورها می توان به قطر اشاره کرد.