«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز شنبه ۱۴ اسفند ماه در تهران با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی برای سومین بار در دولت سیزدهم دیدار و گفتگو کرد.

متعاقب این دیدار بیانیه‌ای مشترک میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی بیانیه‌ای مشترک صادر کردند. سازمان و آژانس با هدف حل و فصل موضوعات توافق کردند، در ادامه همکاری خود همانطوری که در بیانیه مشترک مورخ ۵ شهریور ۱۳۹۹ (۲۶ اوت ۲۰۲۰) بیان شده است، همکاری‌ها و گفتگو‌های بین خود را سرعت بخشیده و تقویت کنند.

«رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از بازگشت از تهران گفت که نظارت بر سایت‌های هسته‌ای ایران ادامه خواهد یافت. وی گفت که مذاکرات خوبی در ایران داشته و منتظر بازگشت کامل ایران به توافق هسته‌ای است. چیزی که برای تکمیل مذاکرات هستة‌ای ایران در وین نیاز است، نشان دادن همکاری است.»

وی در پاسخ به سوالی درباره انتقال کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ از کرج به اصفهان گفت: «مکان جدید جایی است که ما به خوبی آن را می‌شناسیم و ما با موفقیت قادر به نصب دوربین‌های خود در آنجا بودیم. ما در حال ضبط تصاویر بوده و انتظار داریم که این اطلاعات را زمانی که برجام احیا شود، بدست آوریم».

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فضای همکاری میان ایران و این نهاد بین‌المللی گفت: «چیز‌ها در حال حرکت به سوی فضایی بهتر است».

خبرنگار بازار در گفتگو با «طارق رئوف» رئیس سابق بخش امنیت سیاسی و شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌آید.

«رئوف» مشاور پیشین هسته‌ای هیات کانادا و در حال حاضر رئیس برنامه خلع سلاح، کنترل سلاح و عدم اشاعه موسسه صلح استکهلم (سیپری) است.

* در جریان سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مقرر شد ایران حداکثر تا ۲۰ مارس ۲۰۲۲ اسنادی درباره سؤالات آژانس در مورد سه مکانی که ایران به آژانس اعلام نکرده است، ارائه کند. ارزیابی شما از این توافق چیست؟
بله، آژانس بین المللی انرژی اتمی و ایران بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط اسرائیل و یافتن ذرات اورانیوم توسط آژانس پس از نمونه برداری‌های محیطی، با طرح اقدام در مورد سه سایت مورد علاقه آژانس موافقت کرده اند. لجستیک این طرح مشابه طرحی است که در سال ۲۰۰۷ و ۲۰۱۵ توافق شد.

گروسی شامگاه شنبه در نشست خبری خود در فرودگاه وین در بازگشت از تهران بیانیه مشترک آژانس بین المللی انرژی اتمی/ایران را تشریح کرد و گفت۱-سازمان انرژی اتمی ایران، حداکثر تا ۲۰ مارس ۲۰۲۲ توضیحات کتبی شامل اسناد پشتیبان مربوط به سؤالات مطرح شده توسط آژانس را که توسط ایران در مورد موضوعات مربوط به سه مکان مورد توجه قرار نگرفته است، به آژانس ارائه خواهد کرد. (۲) ظرف دو هفته پس از دریافت توضیحات کتبی سازمان انرژی اتمی ایران و اسناد پشتیبان مربوطه، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این اطلاعات را بررسی می‌کند و هرگونه سؤال در مورد اطلاعات دریافتی را به سازمان انرژی اتمی ایران ارسال می‌کند. (۳) ظرف یک هفته پس از ارائه هرگونه سوالی از سوی آژانس به سازمان انرژی اتمی ایران، آژانس بین المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران برای رسیدگی به این سؤالات در تهران تشکیل جلسه خواهند داد. جلسات جداگانه برای هر مکان برگزار خواهد شد. (۴) پس از تکمیل فعالیت‌های مندرج در بند‌های ۱ تا ۳ بالا و پس از ارزیابی مربوطه توسط آژانس، «گروسی» تصمیم خواهد گرفت نتیجه‌گیری خود را توسط شورای حکام ژوئن ۲۰۲۲ گزارش کند.

گروسی گفت که اطلاعاتی که ایران ارائه می‌کند احتمالاً می‌تواند به سؤالات بیشتر و/یا جدید برای ایران منجر شود و اینکه او بدون در نظر گرفتن وضعیت مذاکرات برجام در وین، این سه پادمان باز را «از نظر سیاسی» نمی‌بندد. بنابراین، برخلاف آمانو در ژوئیه ۲۰۱۵ که تحت فشار ایالات متحده گزارش نهایی را در مورد PMD در دسامبر ۲۰۱۵ منتشر کرد و شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موضوع را بست. این بار آنچه گروسی گفت به این معنی است که او دستورالعمل‌های سیاسی از ایالات متحده و سه کشور اروپایی در مورد مسائل فنی را نخواهد گرفت.

بنابراین، به طور بالقوه به تعویق انداختن اجرای هر گونه برجام احیا شده، زیرا آمریکا و کشور‌های اروپایی اصرار دارند که مسائل پادمانی باید قبل از شروع احیای برجام بسته شود. نمی‌توان شیطنت بیشتر اسرائیل و انتشار بیشتر اطلاعات/ادعا‌ها از «آرشیو هسته ای» را رد کرد. اما اکنون با تحریم‌های شدید روسیه، قیمت نفت در حدود ۱۵۵ دلار در هر بشکه است و بالاتر خواهد رفت، و ایالات متحده و اتحادیه اروپا مشتاق هستند که اوپک نفت بیشتری تولید کند و نفت ایران نیز برای کاهش فشار بر قیمت نفت به بازار برسد.

این می‌تواند به نفع ایران باشد و اهرم مذاکره بیشتری را به ایران بدهد که ایران باید از آن برای کاهش بیشتر تحریم‌ها و آزادی سرمایه‌های ایران که در ایالات متحده، بریتانیا و جا‌های دیگر توقیف شده است استفاده کند.

*گروسی در نشست تهران اعلام کرد که اگر آژانس و ایران به توافق نرسند، توافقی در وین حاصل نمی‌شود. به نظر می‌رسد که سفر او به ایران به موضوعات هسته‌ای غیر مرتبط با چارچوب برجام، یعنی همان موارد مربوط به اسناد نتانیاهو، مرتبط بوده است. با این حال، چرا برجام به پرونده هسته‌ای غیر برجامی مرتبط شده است؟
ایالات متحده آمریکا و سه کشور اروپایی، ایران را به رضایت آژانس در مورد مسائل پادمانی باقی مانده، قبل از احیای برجام مرتبط کرده اند.

*در سفر گروسی، در صورت گزارش مثبت مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، قرار است پرونده سه مکان فاش نشده تا ژوئن و قبل از نشست شورای حکام آژانس بسته شود. دیوید آلبرایت، گفته است که تعداد اسناد نتانیاهو از آنچه تاکنون مطرح شده، بیشتر است. بر این اساس، ایران اصرار دارد که PMD به طور کامل بسته شود. آیا فکر می‌کنید حتی با بسته شدن پرونده فعلی، آژانس ممکن است مسائل دیگری را در مورد PMD مطرح کند؟
«دیوید آلبرایت» هرگز مقام آژانس بین المللی انرژی اتمی و بازرس آژانس نبوده است. کارکنان سیا در تیم اقدام UNSCOM/IAEA عراق او را در یک بازرسی به عراق بردند. این موضوع غیر معمول و غیر عادی و حتی شاید غیرقانونی بر اساس قوانین UN/IAEA بود!

همانطور که اشاره کردم، اسرائیل به جمع آوری اطلاعات از «آرشیو هسته ای» [که از ایران به دست آورده است]ادامه خواهد داد تا پرونده هسته‌ای ایران به طور نامحدود باز بماند.

*در حالی که قرار بود وزرای خارجه برای اعلام نهایی شدن توافق به وین سفر کنند، این سفر لغو شد. از سوی دیگر روسیه گفته است که تحریم‌های آمریکا نباید مانع تجارت روسیه با ایران پس از احیای برجام شود. این اظهارات روسیه تا چه اندازه بر مذاکرات تأثیر می‌گذارد و چرا روسیه در مرحله نهایی مذاکرات این شرط را مطرح می‌کند؟
روسیه اکنون بر تضمین‌ها اصرار دارد که تحریم‌های آمریکا/اتحادیه اروپا علیه روسیه برای اوکراین نباید بر روابط تجاری روسیه با ایران در موضوعات مرتبط با برجام تأثیر بگذارد. این موضوع جدیدی است که روسیه از آن بهره‌برداری خواهد کرد. آمریکا و کشور‌های اروپایی اعلام کردند که بدون روسیه مذاکرات پیش خواهد رفت. آیا این امکان پذیر خواهد بود یا خیر، باید دید.



/بازار