جنگ روسیه و اوکراین، نه تنها از جنبه های جنگ سخت حائز اهمیت بوده، از لحاظ جنگ نرم و قدرت سایبری نیز حائز اهمیت فراوان است. بررسی ها نشان می دهد بعد از حمله روسیه به اوکراین، این کشور مورد تحریم بی سابقه سایبری از جانب قدرت های سایبری غرب و غول های فناوری اطلاعات و ارتباطات قرار گرفت؛ به طوری که شرکت اپل در همان اوایل جنگ  اعلام کرد رسانه‌های روسی دولتی آر تی نیوز و اسپوتنیک نیوز را از اپ استور در سراسر جهان بجز روسیه حذف کرده است.

همزمان با این اقدام اپل شرکت آیکان (ICANN) اعلام کرد اوکراین از این سازمان خواسته است دامنه‌های روسی را از اینترنت حذف کند. این سازمان غیرانتفاعی که مسئولیت نظارت بر پروتکل‌های شناسایی و دامنه‌های اینترنتی عمومی را برعهده دارد، تایید کرد نامه‌ای از دولت اوکراین دریافت کرده که از این سازمان حذف دامنه‌های روسی از اینترنت جهانی را درخواست کرده است.

تحریم های سایبری غول های اطلاعاتی علیه روسیه

 تحریم های غرب به اینجا ختم نشد و شرکتمتامالک فیسبوک و اینستاگرام نمایش صفحات رسانه‌های دولتی روسی در فیسبوک و اینستاگرام در محدوده کشورهای اروپا را در گام اول متوقف کرد و در گام دوم فیسبوک و اینستاگرام به طور موقت محتوایی را که خواستار خشونت علیه سربازان روسی در برخی کشورها در چارچوب تهاجم به اوکراین است، بر خلاف قوانین داخلی فیس بوک مجاز اعلام کردند.

همچنین در تحریمی دیگر، توئیتر از نمایش اکانت‌های رسانه‌های دولتی روسی در داخل اروپا جلوگیری به عمل آورد و شرکت گوگل نیز علاوه بر توقف خدمات نمایش آگهی برای رسانه‌های دولتی روسی، حذف آنها از پلی‌استور، گوگل‌نیوز و نسخه اروپایی یوتیوب را در دستور قرار داد.  همچنین گوگل در ادامه فعالیت خود علیه روسیه سیستم هشداری را عرضه کرد که به مردم اوکراین کمک می‌کند تا از حملات موشکی روسیه خبردار شده و به پناهگاه بروند. تا پیش از این مردم اوکراین از طریق برنامه‌ای که برای این کار توسعه داده شده بود از این هشدارها باخبر می‌شدند ولی گوگل این قابلیت را از طریق گوگل پلی سرویس به اندروید اضافه کرد.

شرکت سامسونگ نیز اعلام کرد فروش به روسیه را به دلیل تحولات ژئوپلیتیکی جاری معلق کرده است. این شرکت در بیانیه‌ای اعلام کرد که ما فعالانه وضعیت جاری را برای مشخص کردن گام بعدی رصد می‌کنیم. طبق آمار، این شرکت با سهم 30 درصدی از بازار تلفن همراه روسیه در سه ماهه چهارم سال 2021، فروشنده شماره یک در این کشور است و پس از سامسونگ، شیائومی با 23 درصد و اپل با 13 درصد سهم قرار دارند.

در بعد اقتصاد سایبری کمیسیون تجارت آمریکا تهدید کرد که اگر سازندگان چیپ‌ستهایچینی مانند شرکت SMIC، تحریم‌های آمریکا علیه روسیه را نادیده بگیرند، عواقبی در انتظارشان خواهد بود که باعث تعطیلی کارشان خواهد شد. روسیه عمدهچیپ‌هاشرا ازشرکتهایچینی، عمدهحافظه‌هاشرا از شرکت سامسونگ و عمده چیپ‌هایآنالوگشرا از Infineon آلمان خریداری می‌کرد. علاوه بر این نیز شرکت Cogent Communications که حدود 25 درصد از ترافیک اینترنت کل جهان را فراهم می‌کند، در واکنش به حمله روسیه به اوکراین، قطع ارتباط با کسب و کارهای روسیه را آغاز کرد.

 از دیگر تحریم های سایبری غرب علیه روسیه می توان به توقف فروش محصولات و سرویس ها توسط مایکروسافت، ممانعت از ارسال محتوای جدید در داخل روسیه توسط تیک تاک، توقف خدمات و نمایش فیلم نت فلیکیس در روسیه، توقف ارسال کالاهای شرکت هایی مثل نوکیا، اریکسون به داخل کشور روسیه، حذف دامین دات RU  توسط بعضی از شرکت های نگهداری دامین آمریکایی و اروپایی و غیره اشاره کرد.

عکس العمل روسیه در برای تحریم های سایبری غرب

روسیه در پاسخ به این تحریم ها و  محدود شدن رسانه‌های این کشور در شبکه‌های اجتماعی، دسترسی به فیسبوک را به‌طور کامل مسدود کرد و در ادامه از فیلتر شدن توییتر و یوتیوب خبر داده است.رگولاتوری روسیه در گزارشی آورده است که شرکتفیسبوک از اکتبر سال 2020 در26 موردعلیه رسانه‌های این کشور عمل کرده است و دسترسی سرویس‌هایی مثل RT و RIA را محدود کرده است. این رگولاتوری هفته گذشته به‌صورت محدود فیسبوک را فیلتر کرد و مدعی شد که این شرکت قوانین و آزادی‌های شهروندان روسیه رانقضکرده است.

«نیک کلگ»، مدیر امور جهانی کمپانی متا، کمپانی مادر فیسبوک در پاسخ به این اتفاق ابراز کرده است کهفیلتر این شبکه اجتماعی دسترسی میلیون‌ها روسی به اطلاعات قابل اطمینان و بستر ارتباط با دوستان و خانواده را از بین می‌برد. وی اضافه کرد: «تمام تلاش خود را می‌کنیم تا دسترسی به سرویس‌هایمان آزاد شود و همه بتوانند به شکلی ایمن به ابراز عقاید و هماهنگی برای انجام اقدامات مختلف بپردازند.»

/تسنیم