این روز‌ها خیلی از بانک‌ها با معوقات زیادی مواجه اند، پدیده‌ای که معمولا به دلیل فاصله عمیق بین نرخ تورم و سود بانکی بعضا وام گیرندگان را برآن داشته است تا از منابعی که از بانک دریافت می‌کنند با بکارگیری آن در بازار‌های سودآور منتفع شود. هر چند نباید چنین موضوعی را به همه وام و تسهیلات بگیران تعمیم داد، اما شلوغی سف وام گیرندگان در شرایطی که نرخ سود بانکی حدودا یک سوم نرخ تورم موجود در کشور است کاملا واضح بوده که دریافت کنندگان وام بانکی درصورت دستیابی به آن کسب سود می‌کنند. سودی که بدنبال کاهش ارزش پولی ملی بر کسی پوشیده نیست و از آنجایی که اگر وام‌های کلان به بازار‌های سودده و فعالیت‌های اقتصادی پربازده جذب شود پرداخت سود وام دریافتی به بانک رقم آنچنانی برای وام گیرنده نمی‌تواند باشد.

بانک‌ها به دلیل تعهدی که به سپرده گذاران دارند ارایه هرگونه وام و تسهیلاتی را با وسواس انجام می‌دهند آنگونه که در پرداخت وام‌های خرد و کلان بدون تضامین سفت و سخت اقدام به خروج پول از سیستم نمی‌کنند. از طرفی، چون خیلی از بانک‌ها دارای شرکت‌های زیر مجموعه خود هستند بخش عمده‌ای از منابع را در قالب تسهیلات صرف شرکت‌های خود می‌کنند

وسواس بانک‌ها در پرداخت وام و تسهیلات

البته بانک مرکزی بانک‌ها را ملزم کرده است که پرداخت وام‌های بالای یک میلیارد تومانی را با وسواس و توجیه پرداخت کند تا مشکلی در پرداخت ها، بانک‌ها را تهدید نکند. از طرفی با به روز کردن بدهکاران بانکی مشخص می‌کند که منابع خروجی از بانک صرف چه و به چه کسی و چطور داده شده است. البته بانک‌ها به دلیل تعهدی که به سپرده گذاران دارند ارایه هرگونه وام و تسهیلاتی را با وسواس انجام می‌دهند آنگونه که در پرداخت وام‌های خرد و کلان بدون تضامین سفت و سخت اقدام به خروج پول از سیستم نمی‌کنند.

از طرفی، چون خیلی از بانک‌ها دارای شرکت‌های زیر مجموعه خود هستند بخش عمده‌ای از منابع خود را در قالب تسهیلات صرف این شرکت کرده چرا که به خوبی می‌دانند که شرکت‌های زیر مجموعه خود منابع دریافتی از بانک را برای سرمایه درگردشی که بازده مناسب دارد بکار می‌گیرند.

طبق اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی تسهیلات اعطایی بانک‌ها و موسسات اعتباری تا اوائل ماه جاری، معادل ۳۷۶۲.۹هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به اسفند سال گذشته با رشد ۶.۳ درصدی همراه شده است. با این وجود مشخص می‌شود که بانک‌ها در پرداخت وام و تسهیلات عملکردی مثبت نسبت به سال گذشته داشته اند، اما توجه به این نکته مهم به نظر می‌رسد که نحوه ارایه وام و تسهیلات به چه صورت و چگونه بوده است تا بانک‌ها بدهکارآنچنانی نداشته باشند.

بانک‌ها نیازمند سامانه‌ای شفاف و گسترده هستند تا از بدو پرداخت وام، محل مصرف، نحوه بازپرداخت، چگونگی تضامین و... به وضوح مشخص شود و همه از چگونگی نحوه دریافت و پرداخت وام بانکی به درستی مطللع شوند، از طرفی خود بانک نیز بدون توجیه و جزئیات اقدام به پرداخت منابعی که در قالب سپرده مردمی در دست دارد بی ملاحظه دست به پرداخت آن نزند

سیستم بانکی نیازمند سامانه شفاف برای پرداخت وام

جواد معتمدی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با «بازار» درباره چگونگی نحوه پرداخت وام وتسهیلات آنگونه که منابع بانکی منجربه معوقات و بدهی برای بانک‌ها نشود، گفت: سیستم بانکی کشور نیازمند سامانه‌ای شفاف و گسترده است تا از بدو پرداخت وام، محل مصرف، نحوه بازپرداخت، چگونگی تضامین و... به وضوح مشخص شود و همه از چگونگی نحوه دریافت و پرداخت وام بانکی به درستی مطللع شوند، از طرفی نیز خود بانک نیز بدون توجیه و جزئیات اقدام به پرداخت منابعی که در قالب سپرده مردمی در دست دارد بی ملاحظه دست به پرداخت آن نکند.

وی با بیان اینکه سیستم بانکداری ایران با وضعیتی متفاوت با کشور‌های کاملا آزاد دنیا مواجه است، افزود: بانک‌های کشور بشدت درگیر منابع عمومی هستند، بنابراین انتشار اسامی بدهکاران بانکی فایده آنچنانی برای اصلاح سیستم بدون شفافیت در امورکارایی بانک‌ها را ندارد. البته هرچند اعلام فهرست بدهکاران بانکی برای آگاهی بانک‌ها از نحوه عملکرد خوشان همچنین توجه تسهیلات بگیران در پرداخت اقساط به موقع و بازگردان منابع اقدامی مثبت است که باید آن را به فال نیک گرفت، اما توجه به رویکرد شفافیت امور در راستای نحوه پرداخت وام و تسهیلات این موضوع باید عمومیت پیدا کند که چنین اقداماتی بایستی در قالب راه اندازی یک سامانه قوی، عموم مردم بتوانند از نحوه چگونگی دریافت وام و جزییات آن مطلع شوند.

سامانه شفاف پرداخت وام تسهیلات به درستی مشخص می‌کند که وامی که پرداخت شده است به چه کسی ارایه و با چه هدفی بوده است همچنین چه کسانی وام گرفته اند همچنین معوقات به چه دلیل بوده است و چرا برخی بدهکاران در بازپرداخت وام و تسهیلات بی توجه اند؛ بنابراین وقتی این سامانه همه چیز را مشخص کند حتی نیازی به انتشار اسامی بدهکاران بانکی نیست

ضرورت ایجاد سامانه شفافی که به بدهکاران کلان بانکی پایان می‌دهد

این کارشناس حقوق و تجارت خاطرنشان کرد: سامانه شفاف پرداخت وام تسهیلات به درستی مشخص می‌کند که وامی که پرداخت شده است به چه کسی ارایه و با چه هدفی بوده است همچنین چه کسانی وام گرفته اند همچنین معوقات به چه دلیل بوده است و چرا برخی بدهکاران در بازپرداخت وام و تسهیلات بی توجه اند؛ بنابراین وقتی این سامانه همه چیز را مشخص کند حتی نیازی به انتشار اسامی بدهکاران بانکی نیست چرا همه چیز در آن درج و در اختیار عموم قرارمی گیرد. مزایای راه اندازی چنین سامانه‌ای این است که از طرفی فرصت آنالیز را به تحلیلگران راجع به موضوعات مطرح شده می‌دهد.

معتمدی در پاسخ به اینکه خیلی از وام‌های سنگینن با تضامینی پرداخت می‌شود که بعضا بانک را با مشکل معوقه مواجه می‌کند از طرفی برای دریافت وام‌های خرد نیز خیلی از بانک‌ها در این زمینه مقاومت می‌کنند، گفت: به نظر می‌رسد در این زمینه چند بعد باید در نظر گرفته شود اول اینکه بانک‌ها در پرداخت وام سنگین به مراکز تولیدی و صنعتی برای توسعه وسرمایه درگردش آن‌ها کمک شایانی به اقتصاد و اشتغال کشور می‌کنند، اما پرداخت چنین وام‌ها نیز باید حتما با توجیه اقتصادی صورت گیرد و بانک مطمئن شود که با بازگشت سرمایه آن شرکت به اقساط خود که در قالب تسهیلات ارایه کرده است می‌رسد. در بحث پرداخت وام‌های خرد نیز همانطور که مشخص شده است با اعتبارسنجی صورت بگیرد بانک با ملاحظاتی که دارد باید متقاضیان واقعی را همراهی کند.

وی با بیان اینکه با ایجاد سامانه شفاف پرداخت وام و تسهیلات، شرایط طوری می‌شود که همه بتوانند در چار چوب مقررات از سیستم بانکی وام دریافت کنند، افزود: البته بانک نیز باید جوانب لازم را در پرداخت‌ها در نظر گیرد. به طور مثال اکنون برخی بانک‌های بزرگ وام‌های کلانی را به برخی مراکز صنعتی شاخص پرداخت کرده اند، اما به دلیل نبود سیستم جامع معلوم نیست که این وام توسط چه کسی تسهیل و چگونه پرداخت شده است در چنین شرایطی ایجاد سامانه شفاف به درستی همه چیز را مشخص می‌کند که درصورت ایجاد آن پرداخت هر نوع وام و تسهیلاتی با ملاحظه و حفظ قوانین و مقررات اریه شود.

انتشار اسامی بدهکاران بانکی گوشه‌ای از شفافیت است، اما کامل نیست چرا که بانک‌ها باید با برخورداری و اقدامات سیستماتیک منابعی را که از بانک خارج می‌شود مشخص کنند که این منابع صرف چه و یا به چه کسی داده می‌شود؛ بنابراین اگر بانک‌ها مجهز به سیستم‌های قوی اطلاعاتی باشند به راحتی می‌توانند به اموال خود که تسهیلات بگیران در پرداخت آن بی توجه اند برسند

انتشار اسامی بدهکاران کلان بانکی، پله‌ای از شفافیت است

مجید رضا حریری، کارشناس اقتصادی نیز در گفتگو با «بازار» درباره شفاف سازی سیستم بانکی در عملکرد خود گفت: تردیدی نیست که هر فعالیت و روابط و مسائل اقتصادی باید شفاف باشد، که البته انتشار اسامی بدهکاران بانکی گوشه‌ای از این شفافیت است، اما کامل و کافی نیست چرا که بانک‌ها باید با برخورداری و اقدامات سیستماتیک منابعی را که از بانک خارج می‌شود مشخص کنند که این منابع صرف چه و یا به چه کسی داده می‌شود؛ بنابراین اگر بانک‌ها مجهز به سیستم‌های قوی اطلاعاتی باشند به راحتی می‌توانند به اموال خود که تسهیلات بگیران در پرداخت به موقع آن بی توجه اند برسند و یا از وثایقی که تعهد کرده اند استفاده کنند.

این عضو اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: اینکه جامعه هم اکنون در مقابل انتشار لیست‌های بدهکاران کلان بانکی واکسینه شده اند و نسبت به این قضیه بی تفاوت بوده و واکنشی نشان نمی‌دهند به چگونگی عملکرد رسانه‌ها برمی گردد چرا که با انتشار اولین لیست بدهکاران کلان بانکی همه فکر می‌کردند که برخورد با متخلفانی که اقتصاد کشور را به چالش کشیده اند چگونه خواهد بود، اما تا کنون در ین زمینه هیچ اقدام خاصی انجام نشده است و رسانه‌ها نیز به دلیل وجود حواشی‌های جامعه خیلی پیگر چنین موضوع نیستند.

زمانی که عکس العملی از سوی مسئولان نسبت به انتشار لیست بدهکاران کلان بانکی دیده نمی‌شود، جامعه نیز خیلی به چنین پدیده‌ای توجه نمی‌کند در حالی که چنین مسئله‌ای باعث می‌شود اثر شفافیت در سیستم بانکی کم رنگ و انتشار فهرست بدهکاران کلان بازتاب آنچنانی در جامعه نداشته باشد

مسئولان نسبت به انتشار لیست بدهکاران بانکی عکس الملی نشان نمی‌دهند

حریری به حساسیت برانگیز بودن انتشار لیست بدهکاران کلان بانکی اشاره کرد و اظهار داشت: زمانی که عکس العملی از سوی مسئولان نسبت به این موضوع دیده نمی‌شود، جامعه نیز خیلی به چنین پدیده‌ای توجه نمی‌کند در حالی که چنین مسئله‌ای باعث می‌شود اثر شفافیت در سیستم بانکی کم رنگ و انتشار فهرست بدهکاران کلان بازتاب آنچنانی در جامعه نداشته باشد. البته خیلی‌ها با رانت و نفوذ طی ۲۰ سال اخیر توانسته اند هم از سیستم بانکی منابع کلان بگیرند و پس ندهند و هم اینکه از ارز ۴۲۰۰ تومانی ارزان استفاده و فوق میلیارد شوند؛ بنابراین درصوت بی توجهی در برخورد جدی با بدهکاران کلان بانکی، تردیدی نیست که این موضوع به عادی شدن ترویج رانت در جامعه تبدیل می‌شود.

بنا به این گزارش، اکنون فهرست اطلاعات تسهیلات و تعهدات کلان و اشخاص مرتبط بانک‌هایی که در پایان سه ماه اول سال جاری مورد بررسی نهایی قرار گرفته اند به همراه اطلاعات تسهیلات کلان غیرجاری به تفکیک هر بانک به روزرسانی و منتشر شد ه است. درچنین شرایطی هرچند بانک‌ها تامین کننده منابع مالی مراکز تولید و ... هستند و از طرفی نیز نیاز متقاضیان را با ارایه وام برآورده می‌کنند، اما هستند خیلی‌ها که با سوء استفاده از موقعیت کنونی، چون وجود فاصله عمیق بین نرخ سود بانکی و تورم نسبت به بازپرداخت اقساط خود در موقع مقرر سهل انگاری می‌کنند. این در حالی است که بانک بایستی ابتدا در پرداخت وام و تسهیلات تضامین سفت و سختی را از وام گیرنده بگیرد تا نه تنها دچار معوقه نشود بلکه به انتشار فهرست بدهکاران بانکی نیز پایان دهد.


/بازار