گروه صنعت، معدن و تجارت بازارنیوز«رضا غلامی»، مدیر مسئول بازارنیوز در یادداشتی نوشت: چهارم دی‌ماه حدود دو هزار دستگاه خودروی پژو ۲۰۷ دستی در بورس کالا با قیمت پایه ۱۸۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان عرضه شد. قیمت پایه، قیمتی است که  قیمتی که فروشنده حاضر است کالای خود را به  آن قیمت بفروشد و سیستم حسابرسی بورس نیز محاسبات فروشنده را تأیید کرده است. معمولا در این قیمت، سود متعارفی مثلا ۱۰ تا ۱۵ و یا ۲۵ درصد لحاظ شده است. یعنی در عدد 185 میلیون تومان، حدود ۳۰ میلیون تومان سود متعارف نیز برای عرضه کننده (خودروسازی) در نظر گرفته شده است.

نکته قابل تأمل این است که خودرو‌های مزبور در بورس کالا عرضه شدند ولی با افزایش شدید قیمت مواجه شدند و نهایتا با قیمت ۴۹۰ میلیون تومان به ازای هر خودرو به فروش رسیدند. نکته دیگر این است که کل پول این خودروها نقدا دریافت شده ولی تحویل آن ۲۰ اسفند سال جاری، بعنی 2 ماه بعد است.

حالا ببینیم خودرویی که با قیمت پایه ۱۸۵ میلیون تومان، حدود 300 میلیون تومان افزایش قیمت داشته و به قیمت ۴۹۰ میلیون تومان معامله شده، چه کسانی را منتفع کرده است؟ در واقع، سوال این است که چه کسانی از این فرآیند فروش خودرو در بازار بورس سود سرشار برده و چه افرادی این سود را پرداخته و متضرر شده اند؟

اولین کسی که از این سود سرشار برخوردار شده، خودروساز است. بررسی ارقام نشان می دهد که ایران ‌خودرو به ازای هر دستگاه خودروی عرضه شده در بورس کالا، مبلغ ۲۴۰ میلیون تومان علاوه بر سود متعارف خود، سود برده است.

دومین کسی که سود خوبی از این محل کسب کرده، دولت است. دولت مبلغ ۶۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به ازای هر خودرو مالیات گرفته است که با افزایش شدید قیمت خودرو در بورس کالا، سود دولت نیز بیش از 1.5 برابر شده است.

سومین شخصی که سود قابل ملاحظه ای در قالب کارمزد دریافت کرده است، سه شخص حقوقی شامل «سازمان بورس، بورس کالا و کارگزاری‌» است. سازمان بورس اگر همه‌ی سهم خود را دریافت کند ۷۸۴ میلیون تومان از فروش کل خودروها کارمزد دریافت کرده است. براساس حق الزحمه های مصوب سازمان بورس، بورس کالا ۹۸۰ میلیون تومان و کارگزار نیز مبلغ ۳ میلیارد و ۵۲۸ میلیون تومان از محل فروش این خودروها حق الزحمه دریافت کرده اند. البته اگر سقف های مصوب سازمان بورس رعایت شده باشد، مجموع دریافتی این سه شخص حقوقی حدود یک میلیارد تومان است که مابقی آن به درآمد خودروساز اضافه می شود.

چهارمین شخص که سود قابل توجهی کسب کرده است، شرکت بیمه است. شرکت بیمه ای که این خودروها را بیمه کرده است به ازای هر خودرو ۴ میلیون تومان بصورت نقد دریافت کرده است.

به بیان دیگر و در قالب آمار کلی می توان گفت که هزینه تمام شده (بعلاوه سود متعارف خودروسازی) برای این ۲ هزار خودرو مجموعا ۳۷۱ میلیارد تومان بوده است ولی۹۸۰ میلیارد تومان به فروش رسیده است. این بدان معناست که خودروساز ۴۸۱ میلیارد تومان یعنی تقریبا ۲ برابر قیمت پایه پول دریافت کرده است. دریافتی دولت از مجموع خودروها حدود ۱۲۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بوده که حدود 80 میلیارد تومان بیش از فروش خودرو در قالب غیربورس بوده است. کارگزار، سازمان بورس و شرکت بورس کالا و بیمه نیز سودهای معتنابهی از سیاست عرضه خودرو در بورس کسب کرده اند.

اما محل تأمین سودهای خودروساز، دولت، شرکت­های مرتبط با سازمان بورس و بیمه از کجاست؟ بله، از جیب مردم و در قالب تورم آتی. توضیح این که مردمی که می توانستند خودرو را به قیمت ۱۸۵ میلیون تومان بخرند، ۴۹۰ میلیون تومان هزینه کنند که نتیجه این تغییر قیمت بزودی در هزینه حمل و نقل نمود خواهد یافت.

بنظر می رسد عرضه خودرو در بورس با هدف افزایش درآمد و کمک به خودروسازان انجام شده است. یکی از دلایل افزایش قیمت سهام و شاخص بورس طی روزهای گذشته را نیز می توان همین اتفاقات اخیر دانست. به بیان ساده تر، دولت قیمت کالا‌ها را بالا برد تا مردم گران بخرند تا زیان شرکت های خودروساز کاهش یابد و ابزاری برای تأمین مالی دولت و کمکی برای سازمان بورس و اشخاص وابسته باشد. به بیان دیگر، بورس کالا ابزاری است تا انحصارگران، کالاهایشان را به قیمت دلخواه خود به مصرف کننده بفروشند و دولت هم حمایت می‌کند، چون ذینفع است و هر چه فروش بیشتری داشته باشند، مالیات (ارزش افزوده) بیشتری دریافت می‌کند.

پایان پیام//