گروه اقتصاد کلان بازارنیوز- سعید ترکاشوند؛ «حمیدرضا مومنی» دبیر سابق شورایعالی مناطق آزاد در گفتگو با بازارنیوز پیرامون علل ناکامی این نواحی در تحقق اهداف اقتصادی خود اظهار کرد: در طول ادوار گذشته و در دولت‌های مختلف، برخی مسئولین از مناطق آزاد صرفا به عنوان ابزاری برای رزومه‌سازی خود استفاده استفاده‌کرده‌اند، لذا این مورد را می‌توان به عنوان اولین علت شکست بیان کرد.

دبیر پیشین شورایعالی مناطق آزاد، انحراف بودجه این نواحی را به عنوان یکی دیگر از عوامل عدم تحقق ماموریت‌های اقتصادی آن عنوان کرد و توضیح داد: در طول سه دهه گذشته بخش قابل توجهی از بودجه مورد نیاز این نواحی وصول نشده و به دلایلی در میانه راه منحرف و به سمت دیگر بخش‌ها هدایت شده است.

وی افزود: سال‌های زیادی از زمان تاسیس مناطق آزاد در ایران می‌گذرد، اما تاکنون شرایطی محقق نشده تا فعالان بخش خصوصی بتوانند فعالیت اقتصادی صحیح، منسجم و مداومی را در این مناطق داشته باشند.

این کارشناس مناطق آزاد خاطرنشان کرد: این نواحی در موارد مهمی مثل تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری و همچنین حوزه‌های بانکی و حمل و نقل نیاز به ساختاری مجزا و مستقل دارد.

مناطق آزاد، حیات خلوت عده‌ای خاص!

مومنی ضعف در حوزه‌های فیزیکی و زیرساخت‌های عمرانی مناطق آزاد را به عنوتان نمونه‌ای عینی از عدم حضور موثر بخش خصوصی در این نواحی را بیان کرد و گفت: در طول ۳۰ سال گذشته به دلیل مهیا نبودن نیاز‌های ابتدایی فعالیت‌های اقتصادی و در غیاب بخش خصوصی، فقط عده‌ای خاص از مناطق آزاد به نفع اهداف خود بهره‌برداری کرد‌ه‌اند.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: در حال حاضر مناطق آزاد با شرایط فعلی، صرفا به حیات خلوتی برای افرادی خاص تبدیل شده است. عملکرد آن‌ها طی این مدت را می‌توان گواهی واضح بر صحت این گزاره دانست.

افزایش تعداد مناطق آزاد به نفع کشور نیست

مومنی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر این که افزایش تعداد مناطق آزاد با شرایط فعلی را به صلاح اقتصاد کشور می‌دانید یا خیر، گفت: افزایش تعداد این نواحی ر بدون در نظر گرفتن نیازمندی‌ها و توجهات اقتصادی آثار خوبی را برای کشور به همراه نخواهد داشت، بلکه همانگونه که مطرح شد، مناطق تازه تاسیس صرفا به حیات خلوتی جدید برای افراد خاص تبدیل خواهد شد.

دبیر پیشین شورایعالی مناطق آزاد تاکید کرد: در حال حاضر برای اداره بهتر این نواحی به قوانینی مدون، تعریف و مفاهیم منطقی و در نهایت سازوکاری منسجم نیازمندیم؛ لذ، ا با توجه به وضعیت فعلی مناطق آزاد، دولتمردان مکلفند با در نظر گرفتن برخی مولفه‌ها به واکاوی دقیق عملکرد این نواحی بپردازند.

۴ پرسش از دستاورد‌های مناطق آزاد

مومنی در تشریح مولفه‌های موثر در ارزیابی عملکرد مناطق آزاد، گفت: شرط تاسیس منطقه آزاد، بررسی همه جانبه و دقیق دستاورد‌های مناطق آزاد قبلی است؛ لذا، در مرحله نخست باید بررسی شود که سهم این نواحی در بهبود شاخص‌هایی مهمی مانند تولید ناخالص داخلی، بهبود خطوط تولیدی و همچنین توسعه بازار‌های صادراتی ایران چقدر بوده است.

دبیر پیشین شورایعالی مناطق آزاد تاکید کرد: در مرحله بعدی باید بررسی شود که عملکرد یک منطقه آزاد در محدوده جغرافیایی مجاور خود و یا استان‌های همجوار تا چه حد مثمرثمر واقع شده است.

این کارشناس منطقه آزاد افزود: علاوه بر میزان اثرگذاری، نکته دیگری که باید بررسی شود آن است که این نواحی در طول عمر ۳۰ ساله خود چند درصد از اهداف اقتصادی خود را محقق و یا به صورت کامل انجام داده است؟

وی خاطرنشان کرد: در ادامه این ارزیابی، این نواحی باید مشخص شود شود که آیا هدف گذاری و چشم انداز‌های ترسیم شده از ایجاد منطقه آزاد در یک ناحیه جغرافیایی، سراسری بوده یا اینکه صرفا محدود به قلمرو جغرافیایی آن منطقه استوار بوده است.

مومنی در پایان متذکر شد: در حال حاضر با در نظر گرفتن این مولفه‌ها، معتقدم که مناطق آزاد کشور در طول سه دهه گذشته، صرفا سربار سرزمین‌های اصلی بوده است.

پایان پیام//