خرده فروشیها در دنیا به دو دسته خردهفروشیهای مدرن و سنتی تقسیم میشوند. اما تفاوتهای اینها برای خریدار در کجا است؟ در خرده فروشیهای مدرن خریدار میتواند وارد فروشگاه شده و در یک شرایط رقابتی محصول خود را انتخاب کند. شرایط به این دلیل رقابتی است که خریدار قیمتهای مختلف کالایی که تمایل به خرید دارد را با یکدیگر مقایسه کرده و بعد از بررسی انواع مشخصههای کالا یکی را انتخاب میکند. اما در خرده فروشیهای سنتی خریدار غالبا حتی نمیتواند به قفسهها دسترسی داشته باشد و محصولی را از فروشنده درخواست میکند و بر اساس آن فروشنده همان محصول را به وی میدهد یا حتی در مواردی مشاهده میشود که فروشنده کالای مشابهی را وی میدهد و ادعا میکند که دقیقا همان کارایی را دارد. نکته مهم این است که در خرده فروشیهای سنتی قیمت کالا با حداکثر قیمت درج شده بر روی محصول داد و ستد میشود و شما امکان دارد در هر مغازه یا سوپرمارکت قیمت متفاوتی را از یک محصول دریافت کنید.
در سالهای گذشته و بعد از ورود شرکتهای بزرگی همچون والمارت و ایکهآ به بازار خرده فروشی جهانی بحثهای گوناگونی پیرامون مزایا و مضرات خرده فروشی مدرن در کشورها بیان شده است.
وقتی غولهای خرده فروشی وارد محلهای میشوند تمام خرده فروشهای سنتی که تا پیش از این رقیب بزرگی نداشتهاند به دلیل اینکه توان رقابت با فروشگاههای بزرگ را ندارند، مجبور به تعطیلی خواهند شد. زیرا از یک طرف فروشگاههای خرده فروشی با استفاده از صرفههای ناشی از مقیاس میتوانند محصولات را با قیمت کمتری به دست مشتری برسانند و طرف دیگر مشتری در انتخاب محصولات خود با تنوعهای بیشتری مواجه است.
نکته مثبت خردهفروشی مدرن در این است که به دلیل حذف واسطهها از چرخه زنجیره تامین خود، بهبود فرآیندهای لجستیکی، انتقال اطلاعات بین اعضای زنجیره تامین، میتوانند محصول را با قیمت کمتری به دست مشتری برسانند. به همین دلیل است که خرده فروشی مدرن نقش بسیار مهمی در کاهش تورم و فقر درون جامعه دارد. جدیش بقواتی اقتصاددان دانشگاه کلمبیا به بررسی بین فقر و رشد درون جامعه هند میپردازد و بعد از آن مجلس هند را مجبور میکند تا قانونی برای آزادسازی خرده فروشی در هند وضع نماید و جذب سرمایهگذاری خارجی را در این قسمت تسهیل نمایند.
خرده فروشی در ایران و هند
بنابر گفته فرشید گلزاده کرمانی مدیرعامل رفاه سهم خردهفروشی مدرن در اقتصاد ایران تنها 5 درصد است. وی یکی از مزایای خرد فروشی مدرن را این می داند که 10 تا 20 درصد قیمت کالا که شمال هزینههای توزیع است توسط فروشگاههای زنجیرهای و بزرگ به واسطه قراردادهای بلندمدتی که با تولید کنندگان منعقد میشود کاهش مییابد.
اگر بخواهیم وضعیت خرده فروشی در کشور را با کشوری همچون هند مقایسه کنیم باید بگوییم که خرده فروشی 10 درصد از تولید ناخالص داخلی را در این کشور تشکیل میدهند. این کشور تا سال 2011 اجازه سرمایهگذاری خارجی را به خردهفروشیهای چند برنده نمیداد و آنها تنها میتوانستند 51 درصد از سهام شرکتهای خرده فروشی را در اختیار داشته باشند اما بعد از سال 2012 که دولت اجازه سرمایهگذاری خارجی را به شرکتهای خارجی داد، خرده فروشی مدرن در این کشور از 5 درصد سال 2010 به 21 درصد سال 2015 افزایش یافته است و انتظار میرود این عدد در سال 2020 به 24 درصد برسد.