دونالد ترامپ یک شعار خیلی مهم دارد که میتواند نقش آمریکا را در مناسبت جهانی تغییر دهد و آنهم "اول آمریکا" است. ایجاد تعرفههای سنگین بر روی کالاها، عقبنشینی از دخالت در امور کشورهای دیگر سبب خواهد شد این سؤال به ذهن همگان برسد. چه کسی جایگزین آمریکا خواهد شد؟
به گزارش خبرنگار بازار نیوز، دونالد ترامپ به دنبال این است که آمریکا را در اولویت اول سیاستگذاریهای خارجی خود قرار دهد. تغییر سیاست خارجی توسط ترامپ این سؤال را ایجاد میکند که اگر آمریکا بخواهد نقش رهبری خود در جهان را تغییر شکل بدهد چه کشوری جای آن را پر خواهد کرد. چین و روسیه به دلیل بزرگی اقتصادی و قدرت نظامی ممکن است بتوانند این کار را انجام دهند. در این میان آلمان دمدمیمزاج، امکان دارد پرچم اخلاقی کشورهای دنیا را در دست بگیرد.
طی سالهای گذشته در هرزمانی که اتفاقی ازلحاظ امنیتی و یا بیماریهایی همچون ابولا در دنیا میافتاد کشور آمریکا خود را مسئول میدانست که عکسالعمل سریع به آن نشان دهد و سعی کند به کشورهای دیگر کمک کند. اما بعد از در دست گرفتن سکان هدایت آمریکا، ترامپ در پیامی که آغشته از انزوا و جدایی از کشورهای دیگر بود گفت از کشورهای جهان میخواهد خودشان مشکلاتشان را حل کنند.
ترامپ در تحلیف خود اشاره میکند آمریکا برای سالیان سال در صنعت، مرزها، زیرساختها و ارتش کشورهای دیگر سرمایهگذاری کرده است و این سبب شده که آنها به سمت "خرابی و پوسیدگی" بروند. و بعد آن میگوید " این مربوط به گذشته است".
دریکی از اولین اقدامات خود ترامپ در روز دوشنبه بهطور رسمی قطع همکاری پیمان ترنس پاسیفیک را امضا کرد. این پروژه توسط جرج بوش شروع شد و اوباما درباره آن مذاکره کرد تا قرارداد تجاری با کشورهای آسیایی برای مقابله با نفوذ اقتصادی چین در دنیا ببندد.
ترامپ گفته بود با پاره کردن آن لطف بزرگی به کارگران آمریکایی خواهد کرد. اما سناتور مککین جمهوریخواه میگوید کنار کشیدن آمریکا از این پیمان سبب میشود " نقش رهبری آمریکا در آسیا به چین واگذار شود".
چین تنها کشوری نیست که ممکن است از اصلاحات آمریکا بهره ببرد. آلمان و روسیه نیز ممکن است بخواهند که نقش بیشتری در اتفاقات جهانی به عهده بگیرند. اما هیچکدام از این کشورها نمیتوانند ترکیبی از اقتصاد، نیروی نظامی و انگیزه اخلاقی که آمریکا دارد را داشته باشند.
جان الترمن، وزیر امور خارجه سابق آمریکا میگوید: هیچ کشوری یا مجموعهای از کشورها نیستند که بتوانند نقشی که آمریکا در نیمقرن پیش در دنیا داشت را به عهده بگیرند. یک قسمت از آن به دلیل منابع و توانایی است و قسمت دیگر به موضوع جاهطلبی برمیگردد.
بااینکه چین و روسیه ممکن است از فرصت بر عهده گرفتن نقش آمریکا در جهان لذت ببرند و از آن استفاده کنند اما بسیاری دیگر از اینکه کشور آمریکا میخواهد از نقش خود در جهان عقبنشینی کند ناراحت خواهند شد.
چین که سرمایهگذاریهای میلیاردی در آفریقا و آمریکای لاتین کرده است تا نفوذ خود در کشورهای درحالتوسعه را افزایش دهد میتواند قدرت خود را افزایش دهد. آنها همینالان هم به دنبال این هستند که پیمان مشابه پاسیفیک که ترامپ آن را قطع کرده ببندند و این موضوع میتواند حتی تأثیر بیشتری بر شغل و محیط اقتصادی آمریکا بگذارد.
پکن از سخنرانی تحلیف ترامپ استفاده کرد تا دموکراسی آمریکایی را مسخره کند و نظام کمونیستی خود را برتر اعلام نماید. خیلی از همسایگان چین نیز میترسند که با برقرار ساختن تعرفههای تجاری سنگین بر کالاهای چینی "جنگ تجاری" در جهان راه بیافتد.
رئیسجمهور چین، در سخنرانی هفته پیش مجمع جهانی اقتصاد خود گفته است: بههرحال، اقتصادی جهانی همانند اقیانوس است و شما نمیتوانید از آن فرار کنید.
در مورد بعدهای نظامی نیز ترامپ نظرات جالبی دارد. وی خواستار تجدیدنظر گسترده است و میگوید ناتو دیگر منسوخ شده. آنها در سالهای گذشته به متحدان آمریکا هزینههای بسیاری را تحمیل کرده و تنها سبب شدهاند، قدرت نظامی روسیه در اروپای شرقی افزایش یابد.
اما این تنها قسمتی نیست که کرملین میتواند قدرت خود را افزایش دهد. طی یک سال گذشته کشور روسیه اقدامات موفقی درزمینهٔ حمایت از دولت سوریه در این کشور داشته است و توانسته بین دو طرف صلح برقرار کند. در این میان آمریکا تنها تماشاچی بوده است. ترامپ در مراسم تحلیف خود گفت که امکان دارد همکاری دوطرفه با روسیه برای مبارزه با داعش داشته باشد. این موضوع میتواند محبوبیت روسیه را در منطقه خاورمیانه افزایش دهد.
رئیسجمهور فیلیپین که یکبار به اوباما به دلیل انتقاد وی از مبارزه این کشور با مواد مخدر توهین کرده بود، حال علاقه زیاده به رویکرد "اول آمریکا" ترامپ دارد و اظهار امیدواری میکند که دیگر آمریکا درباره اینکه دیگران چگونه رفتار کنند سخنرانی انجام ندهد. ویکتور اوردلو، نخستوزیر مجارستان که بسیار متهم به انجام رویکردهای غیر دموکراتیک است دوران ترامپ را "پایان چندجانبه گرایی میداند".
اقتصاد رشد کرده چین و نیروی نظامی قدرتمند روسیه خواهان نقشهای بسیاری در جهان خواهند بود. اما در این میان تنها کشور آلمان است که امکان دارد پرچم اخلاقی دنیا را در اختیار بگیرد. این کشور بعد از گذشت هفتادسال از جنگ جهانی دوم که در آن مقصر شناختهشدهاند، پناهندگان بسیاری را در خود جایی داده است.
اما آلمان، موتور اقتصادی اروپا یک ضعف آشکار دارد و آنهم عدم برابری قدرت با کشوهای چین و روسیه است.نباید فراموش کنم که آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در سال 2017 یک انتخاب مهم را پیش رو دارد و باید در مقابل افزایش محبوبیت پوپولیسم در این کشور بجنگد.