چراغهای بحران مالی روشن شده است اما این بار به دلیل بازار سهام و یا بدهیهای سرسامآور نیست ،بلکه بحران مالی بعدی ساختاریتر و موذیتر است و میتوان گفت قطعا اتفاق خواهد افتاد.
به گزارش بازار نیوز، مجمع جهانی اقتصاد پیشبینی کرده است که تا سال 2050 جهان کمبود 400 هزار میلیارد دلاری در پسانداز بازنشستگی خواهد داشت. کشور آمریکا به تنهایی با بیشترین شکاف مواجه است. آنها 137 میلیارد دلار کسری در مقداری که لازم است به بازنشستگان بدهند رو به رو خواهند شد. کشور چین با 119 میلیارد دلار در جایگاه دوم قرار دارد.
بازدهی سهام به نسبت گذشته کاهش یافته است و مردم عمر طولانی مدتتری دارند بنابراین مقداری از این کسری قابل پیشبینی است. مجمع جهانی اقتصاد فرض کرده است که بیشتر مردمی که در حال حاضر متولد میشوند فراتر از 100 سال عمر خواهند کرد که مقداری دور از ذهن است (سازمان تامین اجتماعی آمریکا پیشبینی میکند متولدین حال حاضر بین 80 تا 90 سال عمر کنند). اما بیشتر این کسری به سیستم بازنشستگی بر میگردد؛ شرایطی که طی آن نه دولت نه افراد به اندازه کافی پسانداز نمیکنند. در حدود سه چهارم این پرداختها توسط دولت تضمین میشود، باقی آن را هر فرد به واسطه پسانداز طولعمرش پرداخت خواهد کرد.
میشل درکسلر رئیس بخش مالی و زیرساختی مجمع جهانی اقتصاد که این گزارش را آماده کرده است شرایط را مشابه تغییرات آب و هوایی میداند. وی میگوید: مانند تغییرات آب و هوایی و اقلیمی، اثرات آن را در حال حاضر نمیبینیم اما اگر درباره آن فکر نکنیم در در آینده هیچ راه حلی وجود ندارد. هنوز میتوان تغییراتی انجام داد اما اگر دست روی دست بگذاریم با مشکلی مواجه خواهیم شد که بین سه تا چهار بار بزرگتر از کل اقتصاد جهان است.
پیشبینی هر چیزی در سال 2050 مشکل است. ممکن است خوششانس باشیم و مردم در سنهای پایینتر فوت کنند یا اینکه در حالت خیلی خوش بینانه بازدهی سهام افزایش یابد. برخی میگویند نگرانیها بیدلیل است زیرا در حال حاضر دولتها میتوانند حقوق بازنشستگی را پرداخت کنند و در آینده هم اگر مشکلی به وجود آید راه حلی پیدا خواهیم کرد. اما همه چیز میتواند بدتر شود و اگر بین سناریوی خوب و بد، بد اتفاق بیافتد هزینههای آن بیش از تصور ما خواهد بود.
درد صندوقهای بازنشستگی اما تنها برای همسایه نیست. ایران نیز به دلیل سیاستهایی از جمله کاهش سن بازنشستگی با بحران بازنشستگی مواجه است. بدهیهای دولت به این صندوقها در حدی است که بارها کارشناسان اقتصادی گفتهاند اگر راهحلی برای خروج از آن اندیشیده نشود تمام اقتصاد را تحتالشعاع قرار خواهد داد. حجت الله میرزایی معاون اقتصادی و برنامهریزی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بهمن ماه سال گذشته گفته بود دولت 165 هزار میلیارد تومان به صندوقهای بازنشستگی بدهکار است. این رقم تقریبا معادل 43 میلیارد دلار است.
هرچه عکسالعمل سریعتری نسبت به بحران صندوقهای بازنشستگی نشان دهیم هزینههای آن را در آینده کاهش خواهد یافت. کنار گذاشتن درآمدها در حال حاضر میتواند سبب سود ترکیبی شود و اطمینان را به بازار سهامی که همواره از بدهیهای دولتی میترسد برگرداند. برای مثال سازمان تامین اجتماعی آمریکا پیشبینی کرد که کسری میتواند با افزایش 2.58 درصدی مالیات و یا کاهش 16 درصدی خدمات صندوقها از بین برود. اگر دولت آمریکا تا سال 2034 صبر کند آنگاه باید 3.58 درصد مالیاتها را افزایش دهد.
این گزارش پیشنهادهایی برای کنترل کسری ارائه کرده است که بیشتر آنها شامل افزایش انگیزه پسانداز فردی و وسعت دادن آزادی مالی است. اما همچنان بیشتر این کسری میتواند به وسیله دولت حل شود. دولت باید با افزایش مالیاتها یا کاهش حقوقهای بازنشستگی قدرت پرداخت خود را افزایش دهد. افراد خوشان به تنهایی نمیتوانند با پسانداز کردن به جنگ مشکلی که دولتها به وجود آوردهاند بروند.