گروه اقتصاد کلان بازارنیوز : احسان سلطانی پژوهشگر اقتصاد در رابطه با موضوع دستکاری تورم، یادداشت و نمودار زیر را منتشر کرد:

• تغییر سال پایه به مفهوم اعمال تغییرات در ضرایب عوامل محاسبه نرخ تورم و ترکیب اقلام (کالاها و خدمات) آن است. یعنی این که ضریب اهمیت برخی (یا اغلب) اقلام در محاسبه نرخ تورم تغییر می کند و برخی اقلام حذف و اضافه می شوند. در طی نیم قرن اخیر، سال پایه نرخ تورم در در دوره های ۷ یا ۸ ساله عوض شده است، اما در مرداد ماه سال ۱۳۹۶ ظرف مدت ۴ سال و هفت ماه، تغییر سال پایه از ۱۳۹۰ به ۱۳۹۵ صورت گرفته است.
• تغییر سال پایه در زمان کوتاه حدود ۴.۵ سال و نرخ تورم ۹.۶ درصدی سال ۱۳۹۶ و از سوی دیگر کاهش ۰.۶ درصدی نرخ تورم با تغییر سال پایه (در یک سال منتهی به خرداد ماه ۱۳۹۶)، این شائبه را به وجود می آورد که برای تک رقمی نگه داشتن نرخ تورم در سال ۱۳۹۶، تغییر سال پایه صورت گرفته باشد.
• در تغییر سال پایه از سال ۱۳۹۰ به ۱۳۹۵ در مرداد ماه سال ۱۳۹۶، با وجود این که سهم اجاره خانه از هزینه خانوارها تغییرات قابل توجهی نداشت، سهم ارزش اجاری خانه های مسکونی شخصی ۴.۵۱ واحد درصد اضافه شد و سهم غذا ۱.۹ واحد درصد کم شد.
• اهمیت تغییر سال پایه در سال جاری منعکس می شود که با ضریب اهمیت بالای مسکن (۳۷.۱ درصد) و رشد نقطه به نقطه پایین (۱۲.۳ درصد) آن نرخ تورم به میزان قابل توجهی پایین تر محاسبه می شود.
• نکته مهم این است که ۲۵ درصد نرخ تورم بر اساس «ارزش اجاری خانه های مسکونی شخصی» محاسبه می شود که عملا در سبد مخارج خانوارها قرار ندارد. اهمیت بالا (در حد غذا) و نرخ رشد پایین ۱۲ درصدی هزینه این قلم هزینه محاسباتی موحب می شود، در شرایطی که نرخ تورم به شدت بالا رفته است، نرخ تورم اعلامی به میزان قابل ملاحظه ای کمتر اعلام شود.