گروه خودرو بازار نیوز: احسان سلطانی پژوهشگر اقتصاد یادداشت و نمودارهای زیر را در رابطه با تولید خودرو در ایران منتشر کرد:

آمارهایی که تحت عنوان واردات خودرو و قطعات از سوی گمرک ایران منتشر می گردد حاکی از این است که در سال ۱۳۹۶ واردات قطعات و اجزاء خودرو حدود یک میلیارد دلار بود. بررسی دقیق جزئیات آمارهای گمرکی نشان می دهد که در این سال همچنین بیش از نیم میلیون دلار موتور و دیگر اجزای خودرو و مهمتر از همه چیز ۴.۱ میلیارد دلار «قطعات منفصله جهت تولید انواع خودرو» به کشور وارد شد. با احتساب حدود ۱.۵ میلیارد دلار کم اظهاری و قاچاق قطعات خودرو، کل واردات قطعات و اجزاء و خودروی نیمه آماده ۷ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۶ بود که در حدود نیمی از آن از چین انجام گردید.

• داده های کشورهای صادرکننده (و به ویژه چین) نشان می دهد که بخش اعظم آن چه در گمرکهای ایران تحت عنوان «قطعات منفصله جهت تولید انواع خودرو» با کدهای تعرفه ای فرعی اظهار می شود، در اصل از کشورهای مبداء تحت عنوان خودرو آماده به ایران صادر می گردد. بخش اصلی این فعالیت در «منطقه ویژه اقتصادی ارگ بم» صورت می گیرد و شرکتهای کرمان موتور و مدیران خودرو در مجموع ۵۰ درصد از به اصطلاح مونتاژ/تولید خودروهای چینی در ایران را به عهده دارند.
• در شش ماهه اول سال ۱۳۹۷، میزان واردات قطعات و اجزاء و خودروی نیمه آماده با ۲۳ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه در سال قبل به بیش از ۲.۶ میلیارد دلار بالغ گردید که در حدود ۱.۵ میلیارد دلار آن شامل خودروی سواری نیمه آماده (به اصطلاح قطعات منفصله جهت تولید انواع خودرو) می باشد. در این دوره خودروسازان مستقر در «منطقه ویژه اقتصادی ارگ بم» با ۱۶۰ درصد افزایش نسبت به سال قبل، بیش از ۶۰۰ میلیون دلار خودروی سواری نیمه آماده به کشور وارد کردند.
• خودروسازان بالاترین سهم از واردات شش ماهه اول سال ۱۳۹۷، با سهم ۱۲ درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص دادند که بیش از ۲ میلیارد دلار از این واردات با ارز دولتی انجام شده است. با وجود این که خودروسازان بیش از ۲۳ درصد نسبت به سال قبل قطعات و اجزای خودرو وارد کردند که در حدود ۸۰ درصد آن با ارز دولتی می باشد، با این حال به بهانه تحریم ها و کمبود و گرانی قطعات داخلی و وارداتی، از تعهدات خود سر باز زده و افزایش شدید قیمتها را به بازار تحمیل کرده اند.

در سال ۱۳۹۶ بیش از ۳ میلیارد دلار قطعات منفصله جهت تولید خودرو سواری به ایران وارد شد.

این واردات که با کدهای تعرفه نامتداول (ساختگی) به کشور وارد می شود، معمولا در آمار کشورهای صادرکننده به عنوان خودرو کامل اظهار می شود.

در دوره ده ساله منتهی به سال ۱۳۹۶، در مجموع ۲۷ میلیارد دلار خودرو سواری به ایران وارد گردید که حدود ۱۳ میلیارد دلار آن تحت عنوان خودرو سواری و ۱۴ میلیارد دلار آن تحت عنوان قطعات منفصله توسط خودروسازان بود.

در دوره ۲۰۱۷-۲۰۰۰ میلادی (۹۶-۱۳۷۹) واردات خودرو ایران (شامل واردات خودروسازان تحت عنوان قطعات منفصله) با ۱۶ برابر افزایش به ۴ میلیارد دلار بالغ گردید.
در دوره ۹۶-۱۳۸۳، ۳۰ میلیارد دلار خودرو آماده و نیمه آماده (تحت عنوان قطعات منفصله) توسط خودروسازان به ایران وارد شد.

  ایران بزرگترین بازار صادراتی خودرو سواری چین
در سال ۱۳۹۶ نیمی از واردات مواد واسطه ای و نهایی جهت تولید (و مونتاژ) خودرو از چین انجام گردید. داده های گمرک ایران حاکی از این است که در طول سالهای ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶، در مجموع ۱۷۴۹۱ دستگاه خودرو سواری به ارزش ۱۹۷ میلیون دلار از چین وارد شده است. در دوره میلادی همزمان (۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷) داده های گمرک چین نشان می دهد که در مجموع این دوره ۵۸۶ هزار دستگاه خودرو سواری به ارزش ۴۹۴۰ میلیون دلار از چین به ایران صادر شده است.
بر اساس داده های گمرک چین، در سال ۲۰۱۷ میلادی ایران اولین واردکننده از چین با سهم ۳۹ درصد از تعداد دستگاه و ۳۳ درصد از ارزش صادرات خودرو سواری این کشور بود.
داده های گمرک کشور چین نشان می دهد که این کشور ۲۳۶ هزار خودرو سواری به ارزش نزدیک به ۲ میلیارد دلار به ایران در سال ۲۰۱۷ میلادی (بهمن ۱۳۹۶ تا دی ماه ۱۳۹۷) صادر کرد. آمار تولید و واردات خودرو نشان می دهد که در سال ۱۳۹۶ بیش از ۲۲۰ هزار خودرو سواری با برند خودروسازان چینی در ایران تولید شد و واردات خودروی سواری از چین کمتر از ۱۰۰۰ دستگاه است.

 شرکتهای کرمان موتور و مدیران خودرو در مجموع ۵۰ درصد و شرکتهای ایران خودرو و سایپا در مجموع ۲۸ درصد و پارس خودرو ۲۱ درصد از مونتاژ (یا آماده سازی) خودروهای وارداتی از چین در سال ۱۳۹۶ را بر عهده داشتند.

واردات «قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری» به گمرک «منطقه ویژه اقتصادی ارگ جدید بم» ۱۲۸ میلیون دلار (۱۸ درصد از کل کشور) در چهار ماهه اول سال ۱۳۹۶ بود که با ۲۷۰ درصد رشد به ۴۷۲ میلیون دلار (۴۲ درصد از کل) در چهار ماهه اول سال ۱۳۹۷ صعود پیدا کرد.