گروه بورس، بانک و بیمه بازارنیوز: سید محمد صادق الحسینی، کارشناس اقتصادی در رشته توییتی در حساب کاربری خود با عنوان آیا بورس سقوط می‌کند، نوشت: در تئوری بورس، مهمترین شاخص برای پیش‌بینی قیمت، d/p است که میزان سود تقسیم شده بر قیمت هر سهم است که جریانات نقد آتی این دارایی را نشان می‌دهد؛ لذا از این شاخص برای اختلاف قیمت فعلی از قیمت قابل پیش‌بینی استفاده می‌شود. در این نوشته بازار با سه شاخص بررسی می‌شود.

وی در تشریح شاخص اول گفت: شاخص اول،  p/e، یک پراکسی از d/p است. برعکس همین شاخص است با این تفاوت که به جای سود تقسیم شده کل سود تقسیم شده و نشده، یعنی e. جایگزین شده است. همانطورکه نمودار نشان می‌دهد، شاخص p/e بازار بورس که بطور متوسط ۷.۵ با سقف ۱۰بوده، بالاتر از ۲۰ هم رفت و الان ۱۸.۵ یعنی ۳برابر شده است.

‏وی افزود: در شرایطی که نرخ بهره در ایران منفی ۲۰ تا ۳۰ درصد است، بالا رفتن p/e عجیب نیست و اصولا بالا رفتنش معقول است، اما اینکه در عرض یک‌سال و اندی ۳ برابر بشود، ماجرا را عجیب و غریب می‌کند. متوسط p/e در کشور‌های مختلف در نمودار زیر آمده است. باید توجه شود که هیچکدام از این‌ها نرخ بهره منفی بالای ۲۰٪ ندارند.



صادق الحسینی، درباره شاخص دومی که بررسی می‌شود، گفت: شاخص دوم که باید بررسی شود، ارزش دلاری بازار است. نمودار نشان می‌دهد که اوج ارزش دلاری بازار سال ۹۲، برابر ۱۸۱ میلیارد دلار و متوسط ارزش دلاری هم حدود ۱۱۰ میلیارد دلار بوده است. از سال ۹۲ تا الان حدود ۴۹ میلیارد دلار عرضه اولیه داشتیم که باید به آن عدد اضافه شود که سقف رو به ۲۳۰ میلیارد دلار می‌رساند.

وی افزود: ‏الان ارزش دلاری بازار در حدود۲۵۲ میلیارد دلار است (هفته پیش ۲۶۴میلیارد دلار بود). این بیش از سقف ارزش تاریخی دلاری بازار است. طبیعی است که این شاخص مدام بر اساس نرخ دلار و ارزش روز بورس و فرابورس بشدت تغییر می‌کند. امروز دلار را  ۱۷۲۰۰ تومان و ارزش بازار را پس از ریزش، حدود ۴۳۵۰هزار میلیارد تومان درنظر گرفتیم.

وی ادامه داد: ‏ارزش بورس و فرابورس حدود ۴۰۰۰ هزار میلیارد تومان را می‌توان همخوان با سقف تاریخی دلاری با قیمت فعلی دانست، اما بسیار بیش از میانگین تاریخی ارزش دلاری بازار است. ارزش دلاری بازار در روز‌های آینده احتمالا کاهش خواهد داشت و باید منتظر ماند و تغییرات دلار و ارزش بازار (هر دو) را دید.

سومین شاخص از نظر صادق الحسینی، میزان ارزندگی بازار با ارزش جایگزینی بود و او اظهار داشت:  p/nav شرکت‌ها را با گرفتن نمونه‌هایی تصادفی از ۵ دسته شرکت‌ها (از بزرگ به کوچک) تخمین زده و به کل آن پنجک تعمیم می‌دهیم. در این محاسبه اکنون ۳ پنجک، یعنی ۶۰٪ شرکت‌ها قیمتی بیش از ارزش واقعی دارایی‌هایشان دارند.

وی افزود: یک پنجک، یعنی ۲۰٪ ارزششان تقریبا برابر ارزش دارایی‌هایشان است (با کمتر از ۷ درصد اختلاف) و ۲۰ درصد هم ارزش بازارشان کمتر از ارزش دارایی‌هایشان به روش ارزش جایگزینی است. این ۲۰٪ آخر تنها شرکت‌هایی هستند که شاید بشود گفت: قیمت‌هایشان "در این لحظه" قابل قبول است.

‏وی ادامه داد: این شرکت‌ها بزرگترین شرکت‌های بازار هستند و در ۲۰٪ بالایی شرکت‌های بزرگ بازار قرار می‌گیرند. شرکت‌هایی که غالبا شاخص‌ساز هم هستند و شاید انتخاب خوبی برای افرادی باشند که می‌خواهند در ‎بازار سهام بصورت میان مدت و بلندمدت باقی بمانند. ‏با محاسبه این ۳ شاخص مشخص است که ادامه روند صعودی طبیعی نیست. تنها شرکت‌های ارزنده، بزرگترین‌ها هستند.



وی درباره درصد بازار بورس و فرابورس از تولید ناخالص کشور، گفت: یک نکته حائز اهمیت وجود دارد و این است که تا پیش از این، بورس و فرابورس تهران حدود ۴۰٪ تولید ناخالص داخلی کشور بودند، اما الان به بیش از ۱۵۰٪ تولید ناخالص رسیده‌اند. این رقم از چند جهت مهم است.

صادق الحسینی گفت: ‏اول اینکه تحلیل بازاری با عمق ۴۰٪ اقتصاد با بازاری با عمق ۱۵۰٪ کاملا متفاوت است. ممکن است این تغییر شکل بازار را بشود به یک پارادایم شیقت تعبیر کرد که می‌تواند برخی از انگاره‌ها و شاخص‌های تاریخی که بررسی کردیم را تا حدی متحول کند. باید منتظر بمانیم و ببینیم آیا اینطور می‌شود یا خیر.

وی در پایان گفت: ‏از طرف دیگر با این شاخص، ایران در کنار ۵ کشور با بیشترین عمق بازار سرمایه در دنیا قرار می‌گیرد که با توجه به نبود ابزار‌های مالی و عدم حضور شرکت‌های تریدر بین‌المللی در بازار ایران، عملا این جایگاه باز هم خیلی نامتعارف است و احتمالا پایدار نخواهد بود.