حسین حکم آبادی، پژوهشگر و مروج ارشد پسته وزارت جهاد کشاورزی کشور گفت: سالانه حدود ۳۰ تا ۴۰ پروژه تحقیقاتی در پژوهشکده پسته انجام می‌شود و در مجموع از زمان تاسیس پژوهشکده تا الان بیش از ۵۰۰  تا ۶۰۰ پروژه در مورد مسائل مختلف پسته انجام شده است که این پژوهش‌ها غالبا روی ارقام پسته، پایه‌های پسته، ارقام نر پسته، آفات پسته، سموم مورد نظر برای کنترل آفات پسته و همچنین در ارتباط با صنایع تبدیلی پسته صورت گرفته است. البته با توجه به اینکه علم پویا است هنوز هم این تحقیقات در جریان است.

حکم آبادی در خصوص مهمترین نتایج بدست آمده در پژوهشکده گفت: ما تحقیقات بسیار مطلوبی روی شاخص آفلاتوکسین انجام دادیم چرا که در سال ۱۳۹۶ پسته مابه دلیل آلودگی به آفلاتوکسین توسط اتحادیه اروپا تحریم شد و از همان سال هم بازار ما بسیار تحت تاثیر قرار گرفت و تبلیغات منفی بسیاری علیه ما انجام شد.

وی با بیان اینکه آلودگی پسته ما به آفلاتوکسین حقیقت داشت، افزود: پس از تصدیق این آلودگی، محققین مختلفی روی پسته کارهای تحقیقاتی انجام دادند و به راهکارهای خوبی نیز رسیدند و امروز به یقین اعلام می‌کنیم سطح آلودگی پسته ایرانی بسیار کم است. گواه این ادعا نیز کاهش میزان برگشت خوردن  پسته ما توسط اتحادیه اروپا است به طوری که تا پیش از این ۲۰ تا ۳۰ درصد از محموله‌های ما بازگردانده می شد اما امروز این میزان به کمتر از ۵ درصد رسیده است و پسته ما سلامت‌اش را مدیون تحقیقات و اقداماتی است که در وزاتخانه انجام شده است.

زمان طلایی برداشت پسته و کاهش احتمال آلودگی محصول
این پژوهشگر پسته وزارت جهاد کشاورزی اظهار داشت: آفلاتوکسین درواقع نوعی زهرآبه سرطان‌زا است که توسط قارچ تولید می‌شود  و موجب کپک زدن پسته می‌شود.

حکم آبادی در پاسخ به این سوال که چه عواملی می‌تواند باعث کاهش کیفیت پسته شود، گفت:کیفیت پسته درواقع به تغذیه و رسیدگی در باغات برمی‌گردد؛ یعنی اگر تغذیه را خوب انجام دهیم کیفیت پسته عالی می‌شود به شرطی که باغداران یک نکته کلیدی را انجام دهند و آن زمان برداشت مناسب است.

وی ادامه داد: برخی کشاورزان چون می‌خواهند محصول وزن بهتری بگیرد پسته را روی درخت می گذارند تا سنگین تر شود اما این تاخیر در برداشت باعث می‌شود محصول پسته کپک بزند و دچار آلودگی ‌شود. در نتیجه وجود این پسته تولیدی در محموله‌ها پسته ارسالی به کشورهای صادراتی ما مساله ساز می شود و در فرایند نمونه گیری توسط عوامل مربوطه شناسایی و به تبع آن باعث بی اعتبار شدن بازار پسته کشور ما می شود.

حکم آبادی تاکید کرد: اگر باغداران ما می‌خواهند که پسته با کیفیت و بدون آلودگی به زهر آبه آفلاتوکسین داشته باشند نکته طلایی اش برداشت به موقع است بنابراین به هیچ وجه در برداشت  محصول تاخیر نداشته باشند.

زمان تولید فراورده های ارزشمند پسته نرسیده است
این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه یکی از ضعف‌های صنعت کشاورزی ما در زمینه صنایع تبدیلی است، آیا می‌توان از پسته محصولاتی تولید و با ارزش افزوده به فروش رساند، گفت: بله ما چندین محصول با استفاده از پسته تولید کرده‌ایم اما چون پسته یک آجیل گران قیمت است، صرفه اقتصادی ندارد. این در حالی است که محصولی مانند کره بادام زمینی به دلیل قیمت مناسب در تمام دنیا جا افتاده است اما کره پسته بسیار گران تمام می‌شود چون برای بدست آوردن کره پسته باید مغزش را گرفت که بسیار گران است.

حکم آبادی افزود: اگرچه کارخانه تولید کره پسته در شهرستان سروستان استان فارس احداث شده و پژوهشگران ما تکنولوژی آن را نیز به این کارخانه واگذار کرده‌اند، اما بهره بردار و سازنده این کارخانه علیرغم اینکه بسیار همت کرد و کره پسته را تولید کرد به دلیل گران بودن خریدار چندانی نداشت. یا به عنوان مثال روغن پسته، شکلات و شیر پسته از جمله محصولات بسیار خوبی هستند که تماما تولید شده است اما باید دست نگه داریم و زمانی که این محصولات در بازار قابل رقابت باشد اقدام به تولید کنیم تا جای خود را باز کند.

وی تصریح کرد: ما اگر  در شرایطی که بازار داخلی نداریم می‌توانستیم در بازارهای خارجی و اروپایی صادرات محصولات تولیدی مانند کره پسته یا شیر و شکلات پسته را داشته باشیم باز هم جای امیدواری بود اما مساله اینجاست که به دلیل گران بودن مغز پسته این محصولات حتی در کشورهای اروپایی نیز یک محصول لوکس محسوب می‌شود و فعلا خریدار چندانی ندارد.

پسته ایرانی؛ تنها محصول در دنیا  که قابل تفت دادن است
حکم آبادی در ادامه به ذکر بارزترین ویژگی‌های پسته ایرانی پرداخت و گفت: همانطور که میدانید پسته ایرانی در دنیا زبانزد است اما تولید ما نسبت به رقبا کم است و عملکرد ما خوب نیست. مثلا در شرایطی که در آمریکا از یک هکتار ۳ و نیم تن پسته برداشت می‌کنند  ما ۱ تن در هکتار برداشت می‌کنیم؛ یعنی آنها در هر هکتار ۳ و نیم برابر ما برداشت محصول پسته دارند. چون آن‌ها آب فراوان دارند و آب شان شیرین است در شرایطی که آب ما کم و شور است، در نتیجه عملکرد ما پایین است.

وی تصریح کرد: اما در عوض کیفیت پسته ایرانی در دنیا اول است. از سوی دیگر تنها پسته در دنیا که می‎توان با ۱۶۰ درجه تفت داد و از هم پاشیده نشود پسته ایرانی است در حالی که مثلا در مورد پسته امریکایی اگر دما از ۱۰۰ درجه بالاتر برود از هم پاشیده می‌شود چون چربی آن پایین است. اما پسته ایرانی به دلیل چربی که دارد در دمای بالا مثل شمع به تدریج می سوزد. به همین دلیل شعار ما در مورد محصول پسته ایرانی این است که just Iranian pistachios is roastable(فقط پسته ایرانی قابل  تفت دادن  است).

بازار/