امیرحسن کاکایی گفت: سایپا خیلی زرنگی کرد که این موضوع را قبول کرد، زیرا یک مدتی داشت بر سر این موضوع زیان میداد و به این بهانه کالای زیانده را کنار گذاشت.
گروه کشت و صنعت بازارنیوز: امیرحسن کاکایی، استاد دانشگاه و کارشناس صنعت خودرو، در دومین بخش از نشست بازارنیوز (
بخش اول را این جا بخوانید)، به مسئله گرانیهای اخیر و دلایلی که شرایط صنعت خودرو به اوضا فعلی دچار شده، پرداخت.
وی پیرامون انواع تولید خودرو، اظهار داشت: در صنعت خودرو دو مدل تولید داریم، مکانیکال و تجاری. مکانیکال این است که قطعات اصلی خودرو را جمع میکنند و این را به پارکینگ میبرند و بعدا قطعات جانبی مثل چراغ و ... را به آن اضافه میکنند. این خودرو، کامل نیست، ولی از نظر تولیدی، تولید خودرو انجام شده است. لذا، با حجم عظیمی از نقدینگی محبوس شده مواجه شدیم با توجه به دستوری که وزیر به قطعه خودروسازان اعلام کرد که شما همراهی کنید تا آمار تولید بالا برود. کسانی که این کار را کردند مجرم اند! من میگویم کسی که با پول ملت و بیت المال، خودروی با زیان تولید میکنند مجرم اند. این تولید اتفاق افتاد و هزینه سربار خودرو سازیها بالا رفت.
وی افزود: ما در مدت دو سال اخیر، همه طرحهایی که داده اند، هزینه مالی را بالا برده است بر عکس چیزی که همیشه اعلام میکنیم که ابتدا میپرسیم چرا هزینه مالی خودروسازان بالا است. بعد از همین سوال ورود میکنند به همه اسناد و مدارک و بعد کاری میکنند که دوباره هزینههای مالی بالا میرود. این اتفاق افتاد به طوری که در سالهای ۹۷ و ۹۸ حدود ۵ هزار میلیارد تومان دولت به خودروسازان کمک کرد.
*طرحهای اشتباه که به صنعت خودرو آسیب زدکاکایی از طرحهای اشتباهی که به صنعت خودرو آسیب رسانده سخن گفت و اظهار داشت: در سال ۹۷ طرحی به مجلس و نهادهای نظارتی بردند که باید مبلغی را به صورت ریال و دلار به خودرو سازان بدهند که جمع اینها چیزی حدود ۱۵ تا ۱۶ هزار میلیارد تومان میشد. متاسفانه فقط قسمت ریالی را پرداخت کردند و قسمت دلاری را ندادند. صنعت خودرو ارز لازم دارد. تولیدکننده یک میلیارد دلار پول نیاز دارد تا این طرف ۵ منیلیارد تومان جنس را تکمیل و تحویل مردم دهد. وقتی این ۵ یملیارد را میدهید و یک را نمیدهید، این معنی را دارد که آن ۵ میلیارد هم محبوس و انبارها هم پرتر شده است. انبار هم که مسقف نیست، آفتاب و شرایط دیگر کیفیت را پایین میآورد و مجبورند دوباره کاری انجام دهند. در نتیجچه با این اقدام هم پول را محبوس کردید، هزینه اضافی روی دست تولید کننده گذاشتید و ضمنا نارضایتی مردم را هم بیشتر کردید. این وضعیت نمونههایی از خرابکاریهایی است که اتفاق افتاد.
وی افزود: در این بین چند مدیرعامل تغییر کرد. این چند معنی دارد. وقتی مدیر تغییر میکند یعنی مدیر قبلی خوب نبوده و این مدیر جدید بهتر است. پس چرا مجددا نسخه طرف را میپیچید؟ الان هیچ کس حرف مدیران عامل را باور نمیکند. این مسخره است. چون همه از منظر بازاری میگویند که چرا دنا شده ۵۰۰- ۶۰۰ میلیون تومان.
*حذف پراید و خلاء ۵۰۰ هزار دستگاه برای پاسخ به تقاضای بازارکاکایی حذف پراید و ۴۰۵ را از دیگر طرحهای اشتباه دانست و اظهار داشت: گفتند امسال باید به هر قیمتی شده، باید پراید و ۴۰۵ را حذف کنیم. پراید ۵۰۰ هزار دستگاه در سال تولید میشد، پس یک چنین خلائی را ایجاد میکنید. در نتیجه پراید خیلی با ارزش امی شود تا دو سه سال آینده. سایپا خیلی زرنگی کرد که این موضوع را قبول کرد، زیرا یک مدتی داشت بر سر این موضوع زیان میداد و به این بهانه کالای زیانده را کنار گذاشت.
وی افزود: گفتند باید یورو ۵ بگیرد و یک سری افراد هم مصاحبه کردند و گفتند که قیمتها افزایش پیدا نمیکند. کارشناسان گفتند که موتوری از یورو ۴ به یورو ۵ برسد، حتما افزایش قیمت خواهد داشت، چون تکنولوژی بالاتر رفته است. تکنولوژی بالاتر قیمت دارد. از آن طرف ما تحت تحریمیم و ما این کاتالیست را چگونه تولید کنیم. ما اکنون خودمان کاتالیست تولید میکنیم، ولی ماده اولیه از خارج میآید و شوخی بردار هم نیست. ارزی که باید برای دارو و غذا استفاده شود، به مواد اولیه این صنعت اختصاص میدهید که چه شود؟ فقط خودرو استانداردش بالاتر برود.
*تا کی وضع باید اینطور باشد؟
وی در باره این سوال که تا کی باید وضع مملکت اینطور باشد؟ اظهار داشت: باید گفت ما وسط بزرگترین جنگ اقتصادی تاریخ کشور هستیم. با این کارها قیمتها را بالاتر میبریم، کمبود را بیشتر میکنیم. خودروی تیبا جایگزین خوبی برای پراید است، اما ظرفیت ما به آن حد نمیرسد و برای رسیدن به ظرفیت در بهترین شرایط شش ماه تا یک سال زمان میخواهد. این از منظر فنی اتفاق افتاده است. مثلا رئیس سازمان محیط زیست میگوید ما نمیگذاریم سلامت مردم به خطر بیافتد. ولی اتفاقی که در بازار میافتد این است که حاشیه بازار وحشتناک ایجاد میشود و این وضعیت همچنان ادامه دارد.
کاکایی با انتقاد به نوع جدید ثبت نام خودرو (قرعه کشی)، اظهار داشت: امسال اعلام کردند که ثبت نامیها به صورت قرعه کشی است. من نمیدانم چطور از لحاظ قانونی اجازه این کار را دادند. من همان زمان گفتم اگر قرعه کشی صرفا بدون پرداخت پول باشد، یک سری تبعات دارد، پولی باشد تبعات دیگری دارد. اخیرا مدل دوم را به کار بردند. گفتند که باید ابتدا ۱۰ درصد آن را پرداخت کنند.
این استاد دانشگاه درباره مشکل جدید صنعت خودرو گفت: فکر میکنیم کل مسئله ما این است که تولید افت کرده و دلار هم بالا رفته است بنابراین قیمت هم باید بالا برود. ولی مشکل دیگری وجود دارد. فرض کنید شما ۱۰۰ میلیون تومان پول دارید. با این اوضاع بازار شما راحت نمیتوانید خودرو بخرید. حتی برعکس، شما خودروی ۵۰۰ میلیونی دارید، راحت نمیتوانید بفروشید.
وی افزود: فرض کنید این ۵۰۰ یملیون تومان را خود خودروساز میگرفت. به جای ۳۰۰ میلیون ۵۰۰ میلیون میگرفت. ۲۰۰ میلیون تومان سود میگرفت. این ۲۰۰ میلیون تومان وارد جریان شفاف میشد. اگر فکر میکنید شفاف نیست باید تهمت بزنید به وزارت اطلاعات و انواع نهادهای نظارتی که در درون آن سیستمها بالای سر کار هستند. از اواسط سال ۹۷ دیگر ما شفافیت را داریم.
وی ادامه داد: وقتی وارد این سیستم شود دو حالت دارد. حالت اول آن این است که تولید کننده سرمایه نیاز دارد که خودرو تولید کند، پس با این حالت، پول دارد و منت دولت را هم نمیکشد و تولید بالا میرود و عرضه زیاد میشود و مردم با آرامش خرید خواهند کرد. فرض کنید با همه این اوصاف از ۵۰۰ میلیون، ۱۰۰ میلیون باقی میماند. دولت میتواند از این ۱۰۰ میلیون مالیات بگیرد. الان مجلس طرح داده که مالیات را از قسمت شفاف است اخذ میکنند تا به خودرو ساز و فضای غیر شفاف بدهند.
*آمار و ارقام وحشتناک از زیان خودروسازان
کاکایی با ارائه آمار و ارقامی، از وضعیت وحشتناک ضرر و زیان خودروسازان صحبت کرد و اظهار داشت: برای این که بفهمید چه بلایی سر صنعت خودرو آمده چند عدد و رقم را به شما میگویم. در دو سال ۹۷ و ۹۸، نزدیک به ۴۰ هزار میلیادر تومان دو خودروساز زیان کردند. حالا شاید بگویید این رقم یعنی چه. برای مثال یارانه نقدی سالانهای که دولت پرداخت میکند، ۳۱ هزار میلیارد تومان است. یعنی این زیان برابر با بیش از یارانه نقدی یکسال کل کشور است.
وی افزود: فروش خودروسازان در سال ۹۶، ۷۰ هزار میلیارد تومان و در سالهای ۹۷ و ۹۸ هم به دلیل کاهش تولید تقریبا همین رقم بود، یعنی بیش از فروش شش ماه سال یک خودرو ساز زیان داشتند. حالا با سودش مقایسه کنید. بهترین سال سوددهی خودروسازان، هزار میلیارد تومان بوده است. یعنی ۴۰ برابر سود یکسالشان در شرایط خیلی خوب، زیان دادند. این جاست که متوجه میشویم درباره چقدر اختلاف صحبت میکنیم. بعد اعلام میکنند ۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات دادند. اصلا قابل قیاس نیست.
*وام ۵ هزار میلیاردی دولت به خودروسازان
کاکایی درباره وام ۵ هزار میلیاردی دولت به خودروسازان گفت: به طور عادی همیشه خودروساز و قطعه ساز وام دار بانک هاست، ولی این که این خبر در جامعه مطرح میشود این است که تولید کننده یک میزان اعتبار دارد نزد بانک، وقتی از آن حد گذشت دیگر وام نمیدهد. انقدر اینها بدهکارند که نمیتوانند به اینها وام دهند، بنابراین مصوبه میگیرند تا به اینها وام بدهند. معنیش این است که گندکاری قبلی را میخواهند بپوشانند.
وی افزود: الان هم با این سرعتی که پیش میرود به همان سمت میرویم، چون همچنان دارند زیان میکنند. خلاصه این است که در دو سال و نیم گذشته مسئولین از این تجریبات استفاده نکردند. وکلای جدیدی وارد مجلس شدند که خیلی عجله دارند. هنوز تحقیق و تفحص قبلی به نتیجه نرسیده به دنبال جدیدش هستند. طرح جدیدی ارائه دادند.
وی در پایان اضافه کرد: وقتی مدیرعامل تغییر میکند، بدنه اجرایی صنعت میترسند کار کنند. کمتر کسی جرات میکند کار جدی کند. به همین دلیل، وقتی تحقیق و تفحص میگذارند، من کارشناس باید در اختیار شما باشم و مدامن اطلاعات به شما بدهم. فقط این مهم نیست، هزینهای که به این صنعت وارد میشود و نابسامانی که همچنان ادامه دارد زمان تلف میکند.