گروه کشت و صنعت بازارنیوز: روح الله ایزدخواه، عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی، در هجدهمین نشست بازارنیوز، پیرامون مشکل صنعت و عدم وجود قانون صنعتی در کشور اظهار داشت: دغدغه بنده که سالهاست به دنبال آن هستم، این است که سیاست‌های صنعتی در کشور بسیار مهجور و عقب مانده است. ما سیاست صنعتی به یک بیان نداریم که یک دلیل دارد که جریان غالب بر مدیریت کلان کشور، جریان نئولیبرال یا به تعبیری تکنوکرات است که این‌ها اساسا قائل به سیاست گذاری صنعتی نیستند، هرچند در صنعت دخالت و قانون گذاری می‌شود، اما به مفهوم جامع سیاست گذاری صنعتی قائل نبودند، با همان نگاهی که می‌گویند همه چیز را به بازار آزاد بسپاریم و مکانیسم بازار خودکفاست و همه چیز را خودش اداره می‌کند؛ لذا علی‌رغم این که در برنامه اول و دوم توسعه که جدول میزان تولید کارخانه‌ها تعیین می‌شد، حتی با وجود این دخالت‌های شبه کمونیستی در اقتصاد، آقایان به سمت سیاست‌های کارآمد و منسجم و ارتقا یافته در حوزه صنعت نرفتند. ما با چنین خلایی رو به رو هستیم.

 

با فشار اصل ۴۴ تصدی دولت کم شد و از آن طرف دچار یک آنارشیسم صنعتی شدیم در حوزه اقتصاد که کار به دست شبه انحصار‌ها افتاد و دولت هم به عنوان این که خصوصی شده، هیچ کاری نمی‌کرد. این است که امروز می‌بینیم در صنعت فولاد، مرغ، لوازم خانگی و... دچار افسارگسیختگی هستیم ریشه اش اینجاست.

وی افزود: سال‌ها دولت در صنعت متصدی بوده است؛ بنابراین کسی که متصدی و ذی نفع بوده اصلا به سیاست گذاری فکر نمی‌کرده است. مالک بوده و نفعش را می‌برده که با فشار اصل ۴۴ تصدی دولت کم شد و از آن طرف دچار یک آنارشیسم صنعتی شدیم در حوزه اقتصاد که کار به دست شبه انحصار‌ها افتاد و دولت هم به عنوان این که خصوصی شده، هیچ کاری نمی‌کرد. این است که امروز می‌بینیم در صنعت فولاد، مرغ، لوازم خانگی و... دچار افسارگسیختگی هستیم ریشه اش اینجاست.

 

دچار خام فروشی، سرمایه فروشی هستیم و در ساده‌ترین حوزه‌ها مثل مرغ و تخم مرغ از مدیریت بازارعاجزیم و آن را به گردن مواردی مانند تحریم می‌اندازیم که سهمشان این اندازه نیست.

ایزدخواه از عدم مدیریت صنعت در کشور سخن گفت و اظهار داشت: صنعت در کشور ما درست و برخی جا‌ها اساسا مدیریت نشده است؛ لذا با انبوه مزیت‌هایی که در حوزه صنعت و تولید داریم، مزیت‌هایی که بسیار نادر است (سه، چهار کشور در دنیا هستند که این همه مزیت‌ها از جمله منابع طبیعی، منابع انسانی، دسترسی‌های جغرافیایی، سرمایه و نقدینگی را با هم داشته باشند)، این مزیت‌ها را نمی‌بینیم و له می‌کنیم. دچار خام فروشی، سرمایه فروشی هستیم و در ساده‌ترین حوزه‌ها مثل مرغ و تخم مرغ از مدیریت بازارعاجزیم و آن را به گردن مواردی مانند تحریم می‌اندازیم که سهمشان این اندازه نیست.

اگر سیاست‌ها کارآمد و کافی می‌بود شاید نیاز به ورود مجلس تا این سطح نبود که برای مسائل مرغ، تخم مرغ و. قانون بگذارد، اما وقتی دولت‌ها عاجزند یا خودشان در سیاست‌های صنعت متهمند، نیاز است که مجلس ورود کند

وی افزود: مجلس یازدهم ماموریتی دارد در حوزه اصلاح ساختار اقتصاد که آن پر کردن سیاست گذاری‌های غلط صنعتی است. باید تلاش کنیم تا جایی که شان و جایگاه مجلس است این خلاء را پر کنیم. اگر سیاست‌ها کارآمد و کافی می‌بود شاید نیاز به ورود مجلس تا این سطح نبود که برای مسائل مرغ، تخم مرغ و. قانون بگذارد، اما وقتی دولت‌ها عاجزند یا خودشان در سیاست‌های صنعت متهمند، نیاز است که مجلس ورود کند. مثلا در بحث خودرو ایراد می‌گیرند که چرا حکمرانی شرکتی را زیر سوال برده ایم که در این جا این نکته مهم است که بدانیم ما راه‌های نرفته در سیاست گذاری صنعتی خیلی داریم.


* 50 درصد تولید مازاد در صنعت فولاد داریم ولی دارای مشکلاتیم 

عضو کمیسیون صنایع با اشاره به مازاد تولید در صنعت فولاد، پیرامون مشکلات این صنعت اظهار داشت: در صنعت فولاد ۵۰ درصد مازاد تولید داریم. جزو بزرگترین فولادسازان دنیا هستیم. تمام زنجیره فولاد از سنگ آهن به بعد را در کشور داریم. خودمان مصرف بزرگ در این حوزه در صنایع مختلف هستیم. کشور‌های همسایه ما تقریبا همه نیازمند این صنعت هستند، اما امروز به راحتی نمی‌توانیم مسئله فولاد را مدیریت کنیم. اکنون اختلاف بین فولادسازان و نوردی‌ها به وجود آمده که همدیگر را مقصر می‌دانند. این‌ها ایرادات ساختاری دارد و مشکل نه از تحریم و نه از تورم است.

در صنعت فولاد ۵۰ درصد مازاد تولید داریم. جزو بزرگترین فولادسازان دنیا هستیم. تمام زنجیره فولاد از سنگ آهن به بعد را در کشور داریم. خودمان مصرف بزرگ در این حوزه در صنایع مختلف هستیم. کشور‌های همسایه ما تقریبا همه نیازمند این صنعت هستند، اما امروز به راحتی نمی‌توانیم مسئله فولاد را مدیریت کنیم

ایزدخواه افزود: مشکل اینجاست که ما یک زنجیره مثل فولاد با این همه سابقه که در کشور داریم، نمی‌توانیم مدیریت کنیم، چون در حکمرانی صنعت می‌لنگیم. زنجیره صنعتی را نمی‌بینیم و مشاهده می‌کنیم که سیاست‌ها یکطرفه شده و گاهی به سمت فولاد و گاهی سمت سنگ آهن غش می‌کند و نمی‌توانیم انسجام بین حلقه‌های یک صنعت را ایجاد کنیم. این‌ها یک صنعت و یک زنجیره است و به هم مربوطند و ارتباطات پسین و پیشین دارند.


*دولت آینده وظیفه سنگینی دارد

ایزدخواه از وظیفه سنگین دولت آینده در حوزه سیاست‌های صنعتی صحبت کرد و اظهار داشت: اگر بسنده کنیم به مباحث ارز، تعرفه، قیمت گذاری و... باختیم. اقتصاد این چهار، پنج پارامتر نیست. اقتصاد با مدیریت ارز و تعرفه مدیریت نمی‌شود. این نگاه، همان نگاه نئولیبرالی است که می‌گوید شما قیمت را رها کن و به بازار بسپار، بقیه موارد درست می‌شود. این سابقه ۲۵۰ ساله در اقتصاد دارد که بار‌ها غلط از آب درآمده است. این حرف ما نیست، سردمداران اقتصاد نئوکلاسیک می‌گویند که چیزی به نام دست نامرئی بازار وجود ندارد. در هیچ بازاری امروز رقابت کامل را نمی‌بینید.

 

در دنیا کشور‌هایی که بیش از صد سال است که خودروسازی دارند، مگر چند شرکت خودروساز دارند؟ ذات این بازار شبه انحصاری است.

مسئول کارگروه خودرو در کمیسیون صنایع مجلس، پیرامون تفاوت خودروسازی در ایران با دنیا تصریح کرد: در دنیا کشور‌هایی که بیش از صد سال است که خودروسازی دارند، مگر چند شرکت خودروساز دارند؟ ذات این بازار شبه انحصاری است. اقتصاد مقیاس و کشش فناوری این را ایجاب می‌کند. چرا هیچ وقت صحبت از این واقعیت‌ها نمی‌شود که ما امروز می‌خواهیم سهامداری را در ایرانخودرو و سایپا تصحیح کنیم، می‌گویند در حکمرانی شرکتی دخالت نکنید و همه چیز در اختیار خود شرکت است و هرچه خودش بخواهد عمل کند. ما چنین چیزی نداریم. بازار شبه انحصار و بازار خاص قابل مدیریت است و باید دخالت کرد.

ایزدخواه افزود: سابقه صنعتی شدن کشور‌هایی که صنعتی شدند را بررسی کنید، گاهی بسیار دخالت‌های سنگین داشتند مثلا اجازه تولید به یک خودروساز سال‌ها نمی‌داده، چون مقیاس آن شرکت خودروسازی نبوده و نمی‌توانسته با دنیا رقابت کند. روزی که اجازه خودروسازی می‌داده، روزی بوده که می‌توانسته ۵ میلیارد دلار در خط تولیدش سرمایه گذاری کند. سال‌ها بازار را تنظیم می‌کردند.

 

• گزارش تصویری/ هجدهمین نشست اقتصادی بازارنیوز

این که قیمت را رها کنیم و به بازار بسپاریم نسخه بسیار منسوخ شده‌ای است که خود کشور‌های غربی حرفهایشان را پس گرفته اند، ولی ما هنوز تعارف داریم که بگوییم که در ۳۰ ساله گذشته اشتباه کردیم.

وی با اشاره به مشکلات مسکن، تفکر بازار آزاد را به چالش کشید و اظهار داشت: ما رقابت حداکثر نداریم بلکه تنظیم حداکثر داریم. چه کسی گفته رقابت حداکثر به نفع است؟ بازار مسکن را ببینید. این بازار در کشور رقابت حداکثری است، یعنی حد پایانی برای عرضه و تقاضا وجود ندارد. هرکسی می‌تواند برای خودش خانه بسازد و هر نفر هم متقاضی مسکن باشد. مصالح هم داریم و قیمت هم در حاشیه بازار است. آیا قیمت تنظیم شده و به تعادل رسیده است؟ مشکلی در این بازار نداریم؟ تقاضای سرکوب شده و پاسخ داده نشده نداریم؟ آیا مصالح و فناوری‌های ساختمانمان بروز است؟ آیا کارآمد می‌سازیم. این که قیمت را رها کنیم و به بازار بسپاریم نسخه بسیار منسوخ شده‌ای است که خود کشور‌های غربی حرفهایشان را پس گرفته اند، ولی ما هنوز تعارف داریم که بگوییم که در ۳۰ ساله گذشته اشتباه کردیم.

 

این سبک برنامه و بودجه‌ای قرون وسطایی، نظام دلالی قرن حجری که یک کشاورز محصولی را تولید کند، ۷ نفر این را دست به دست کنند تا به بازار مصرف برسد و بعد کالا در مبدا بسیار ارزان و در مقصد بسیار گران شود طوری که نشود هزینه برداشت همین محصول را داد و کشاورز محصول را دفن می‌کند، چون حتی پول کارگر هم نمی‌تواند پرداخت کند.  این وضعیت امروز کشور ما با ساختار شترگاوپلنگی است.

ایزدخواه پیرامون منابعی که در کشور موجود است و از آن‌ها استفاده نمی‌شود، گفت: یک زمانی اقتصاد با تخصیص بهینه منابع محدود شروع می‌شد، امروز ما چه منابع محدودی داریم؟ وضعیت نقدینگی و منابع انسانی خوب است. در مناطبع طبیعی برای نمونه ۱۸ میلیون هکتار زمین زیر کشت و ۱۸ میلیون هکتار زمین مستعد کشت نشده داریم. روان آب‌ها بعضا تا ۶۰ درصد به هدر می‌رود؛ لذا به هیچ وجه نسخه‌های وارداتی نئوکلاسیک و نئولیبرال در کشور ما واقعیت خارجی ندارد و آدرس انحرافی است که سال‌ها رفتیم و امسال در آن ماندیم. این سبک برنامه و بودجه‌ای قرون وسطایی، نظام دلالی قرن حجری که یک کشاورز محصولی را تولید کند، ۷ نفر این را دست به دست کنند تا به بازار مصرف برسد و بعد کالا در مبدا بسیار ارزان و در مقصد بسیار گران شود طوری که نشود هزینه برداشت همین محصول را داد و کشاورز محصول را دفن می‌کند، چون حتی پول کارگر هم نمی‌تواند پرداخت کند.  این وضعیت امروز کشور ما با ساختار شترگاوپلنگی است.

وی افزود: من یادم است در دهه ۷۰ اساتید اقتصاد که ایراد می‌گرفتند، جواب می‌دادند که آقایان استاد، درسشان را بدهند ما خودمان بلدیم. با این ساختار جلو آمدیم که به اینجا رسیدیم. امروز ۶۰ درصد از کارخانجات ما خوایبده اند. یعنی ۶۰ درصد سرمایه مردم که نمی‌توانیم احیا کنیم. بعد باید ساده‌ترین محصولات را واردکنیم، ولی برای واردات هم ارز نداریم. این تناقضاتی است که باید به چالش بکشید که چه کسانی بودند ایران ثروتمند را زمین کردند؟ ژاپن ۸۰ درصد کشورش آتش فشان است، منابع طبیعی ندارد و فقیر است. کره جنوبی ذغال سنگ و سنگ آهن ندارد، ولی الان بهترین تولید کننده فولاد جهان است. چگونه این کار را کرده است.


* اقتصاد ایران نیاز به انقلاب فکری دارد

کسی بگوید با بالا و پایین کردن نرخ ارز، تعرفه گمرکی و بهره بانکی می‌خواهم مدیریت کنم، باید در دهانش زد که شما ۴۰ سال است کشور را با این روش به آنارشیسم اقتصادی رساندید.

عضو کمیسیون صنایع مجلس انقلاب فکری در اقتصاد ایران را مورد نیاز دانست و تاکید کرد: باید از مسیر‌های غلط برگردیم، زیرا سیاست‌های وصله پینه‌ای جواب نمی‌دهد. کسی بگوید با بالا و پایین کردن نرخ ارز، تعرفه گمرکی و بهره بانکی می‌خواهم مدیریت کنم، باید در دهانش زد که شما ۴۰ سال است کشور را با این روش به آنارشیسم اقتصادی رساندید. ۴۰ سال هم بیشتر است، از زمان دهه ۴۰ که واردات اوج گرفت، اقتصاد را وصله پینه‌ای مدیریت می‌کنیم آن هم با پارامتر‌هایی که محیط کسب و کار است نه خود کسب و کار.

ایزدخواه افزود: نخ ارز و بهره بهره محیط کسب و کار است. به این کسب و کار نمی‌گویند. کسب و کار تولید، فناوری، بنگاه‌های صنعتی و شبکه‌های تولیدی است. کشور ما بیش از هزار خوشه صنعتی دارد. کجا دیدید سیاست گذاری بر مبنای این‌ها اعمال شود. خیلی از کشور‌های دنیا الگویشان را بر مبنای خوشه‌های صنعتی گذاشتند و امروز در رده کشور‌های صنعتی قرار گرفتند. خیلی ضعیف‌تر از ما بودند و خیلی دیرتر از ما شروع کردند. سابقه برنامه ریزی توسعه در کشور ما بیش از ۷۰ سال است.

وی تاکید کرد: منابع ما برای ابر قدرت شدن اقتصادی کاملا مهیاست، ولی ما در ساده‌ترین مدیریت‌های اقتصادی مثل تولید و توزیع کالا زمین گیریم. ۱۱ اقلیم از ۱۴ اقلیم کشاورزی دنیا را داریم، ولی در رساندن محصول از مزرعه تا خانه عاجزیم. همان محصول را، هم که نمی‌خواهیم کاری روی آن انجام دهیم و به صورت خام طوری به مصرف کننده برسانیم که قیمت ۱۰ برابر نشده و رفاه مصرف کننده تهدید نشود و تولید کننده هم بتواند نفس بکشد و کشاورز روستا را رها نکند و بیاید در حاشیه شهر سیگارفروشی کند. همین را نمی‌توانیم مدیریت کنیم. بعد می‌گوییم مشکل کمبود آب است و کشاورزی در کشور ما جوابگو نیست. رسانه باید به این موضوعا ت ضریب دهد.


* خطوط تولید خودروسازان ما با اروپایی ها رقابت می کند 

در اصل تولید مشکل نداریم و بعضا خطوط تولید ما با اروپایی‌ها رقابت می‌کند و در مسائل سخت افزاری مشکل حاد نداریم. اما تنظیم گری صنعت و بازار خودرو به نحوی نبوده که بتواند از این زیر ساخت‌های آماده برای ارتقای کیفیت خودرو و تامین نیاز مشتری و تعادل در بازار کمک بگیرد.

مسئول کارگروه خودرو در کمیسیون صنایع مجلس درباره مشکلاتی که در صنعت خودرویی کشور با وجود توان سخت افزاری قوی وجود دارد، توضیح داد: در بحث خودرو که ورود کردیم، یکسری پیش فرض‌هایی داریم که ظرفیت تولید خودرو در کشور خوب است و بدنه تولیدی ما می‌تواند کفاف عمده تقاضا را بدهد، بنابراین مشکل خیلی در زیر ساخت تولید نیست؛ البته در حوزه فناوری و نوآوری خودرو مشکل داریم، ولی در اصل تولید مشکل نداریم و بعضا خطوط تولید ما با اروپایی‌ها رقابت می‌کند و در مسائل سخت افزاری مشکل حاد نداریم. اما تنظیم گری صنعت و بازار خودرو به نحوی نبوده که بتواند از این زیر ساخت‌های آماده برای ارتقای کیفیت خودرو و تامین نیاز مشتری و تعادل در بازار کمک بگیرد.

ایزدخواه افزود: از آن طرف مسئله کلان‌تر و بالادستی به نام هجوم نقدینگی و سرمایه‌های سرگردان بوده که بازار مصرفی خودرو را به بازار سرمایه‌ای تبدیل کرده است که فرد خودرو می‌خرد یا برای انتقاع از افزایش قیمت یا بخرد برای حفظ قدرت خریدش؛ چون اطمینان دارد که قرار است قیمت خودرو افزایش یابد. این‌ها بیماری هاییست که در این بازار ایجاد شده است.

 

عضو کمیسیون صنایع مجلس پیرامون طرحی که قرار است به زودی در صحن مجلس برای ساماندهی بازار خودرو مطرح شود، اظهار داشت: بازار خودرو تا چند سال پیش نسبتا متعادل بود و عرضه و تقاضا تنظیم می‌شد. بر این اساس تمرکز را روی تنظیم بازار و توزیع خودرو گذاشتیم و دیدیم که در حال حاضر بهترین ابزار، بورس کالاست که بتوان خودرو را به طور شفاف و در قالب مکانیسم عرضه و تقاضا توزیع کنیم.

ایزدخواه تاکید کرد: این که می‌گوییم بورس کالا به معنای رها کردن در بازار آزاد و رهایی قیمت در حاشیه بازار نیست، بلکه ادعای ما این است که توزیع را تنظیم می‌کنیم و بعد سایر پارامتر‌ها را روی آن سوار می‌کنیم؛ یعنی به نوعی تنظیم گری فعالانه در این طرح دیدیم و خودروسازان را ملزم کردیم که تولیداتشان را به طور کامل در بورس کالا عرضه کنند و تقاضا را هم تنظیم کنیم که تقاضای واقعی و مصرفی بیاید.

وی ادامه داد: بر مبادلات خودروی صفر مالیات بسته می‌شود که جلوی سوداگری و معاملات مکرر خودروی صفر را بگیرد و نگذارد خودرو تبدیل به کالای سرمایه‌ای شود. همچنین بحث کیفیت و نوآوری را باید تقویت کنیم. اگر قرار است در بورس کالا عرضه شود و قیمت پایه با سود مصوبی تعیین شود و بعد وارد رقابت قیمت شود، اثرات کیفیت و ایمنی باید رعایت شود که مفصل است و در قالب طرح موادش وجود دارد که مثلا اگر خودروساز کیفیت را ارتقا داد، در سود مصوبش تاثیر می‌گذارد یا اگر ۱۰ سال کالایی را تولید می‌کند، از سال یازدهم در کاهش سودش تاثیر می‌گذارد تا خودروساز ملزم به نوآوری و افزایش کیفیت شود. همچنین بحث اسقاط مطرح شده است.  واردات و صادرات قطعات خودرو نیز مطرح است که ما اجازه دایدم که صادر کننده بتواند معادل ارز صادراتش، تحت شرایط خاص واردات داشته باشد.

 

ایزدخواه مشکل اصلی حوزه خودرو را بحث توزیع دانست و اظهار داشت: این طرح جامع خودرو نیست و قرار نیست همه مشکلات خودرو را با هم حل کنیم، فعلا مسئله بازار، عرضه و توزیع خودرو مطرح است، چون مسئله اصلی امروز کشور ماست. البته طرح در دست بررسی و تکمیل است و همه کارشناسان و خبرگان حوزه صنعت خودرو را دعوت کردیم که درباره این طرح اظهار نظر کنند و ما استقبال می‌کنیم. البته این باید در حد قانون گذاری باشد، چون سیاست گذاری اجرایی وظیفه دولت است. جایی که انحرافات ایجاد شده و اصلاح ساختاری لازم دارد، جایی است که مجلس می‌تواند ورود کند. مابقی امور به عهده مجری است و ما در سطح ساختار و تنظیم رفتار عوامل اجازه داریم ورود کنیم.

*با قیمت دستوری نمی توان قیمت خودرو را کنترل کرد

اصلاح قیمت در خودش صورت نمی‌گیرد یعنی با مکانیزم قیمت دستوری نمی‌توانید قیمت خودرو را اصلاح کنید و این غلط است و جواب هم نداده و هرچه تلاش کردیم نتیجه عکس داده و این نسخه قدیمی و در دنیا زیر سوال رفته است.

عضو کمیسیون صنایع مجلس، پیرامون موضوع قیمت در طرح عرضه خودرو در بورس کالا اظهار داشت:  اصلاح قیمت در خودش صورت نمی‌گیرد یعنی با مکانیزم قیمت دستوری نمی‌توانید قیمت خودرو را اصلاح کنید و این غلط است و جواب هم نداده و هرچه تلاش کردیم نتیجه عکس داده و این نسخه قدیمی و در دنیا زیر سوال رفته است. قیمت معلول است و علت نیست و باید از تنظیم عرضه و تقاضا شروع کرد و به قیمت رسید. باید انگیزه و مشوق عرضه را افزایش داد و تقاضا هم کنترل کرد. مثلا در خودرو یک تقاضا مصرفی و یک تقاضا انتفاعی است که  کالا را با قیمت دستوری می‌خرد و بعد در بازار آزاد با سود می‌فروشد.

ایزدخواه افزود: یک تقاضای دیگر هم این است که ارزش پولش از دست می‌رود و اگر در بانک بگذارد ضرر می‌کند، پس کالایی  مثل خودرو و زمین و طلا و ارز و... می‌خرد که ارزشش حفظ شود. یعنی انتظار تورمی است که می‌دانیم خودرو گران می‌شود و اقدام به خرید می‌کنیم که این اتفاق برای بازار مسکن کاملا افتاده و به چشم یک سرمایه می‌توان به آن نگاه کرد که غلط است، چون مسکن هم کالای مصرفی البته با ثبات است و حتی در دنیا مسکن استفاده شده ارزانتر از مسکن نو است؛ لذا مشکل اساسی اینجاست نقدینگی به سمت تولید و بازار مولد نرفته و مدام سرگردان به دنبال یک بازار جدید می‌گردد و به سمت دلال بازی و نوسان بازی و التهاب می‌رود. طرف واحد تولیدی دارد، اما در بازار کمبود تولید ایجاد می‌کند مثل کمبود خودرو و....

وی تصریح کرد: برای حل این موضوع ما گفتیم باید عرضه شفاف باشد و مکانیزم بورس کالا می‌تواند این کار را انجام دهد تا در‌های پشتی را ببندیم و جلوی رانت‌ها و مفاسد را بگیریم. از آنطرف تقاضا هم باید کنترل کنیم و سود کاذب سفته بازی را به صفر برسانیم و با ابزار‌هایی مثل مالیات بر فروش خودروی صفر کاری کنیم که اگر بفروشند مالیات سنگین باید بپردازند.

 

ایزدخواه از مدیریت تقاضا در فرایند بورس کالا سخن گفت و اظهار داشت: برای خرید از بورس کالا هم می‌توان تنظیم کرد که کد رهگیری گرفته شود و خریدار هر مدلی که خرید کرد تا یک سال نمی‌تواند دوباره بخرد و امکان فروش سوری گرفته شود. همچنین قید کردیم که فروش خارج از بورس، قاچاق محسوب می‌شود. وقتی بورس خوب کار می‌کند که تمام عرضه در بورس انجام شود.

در بورس هم، اولویت با مصرف کنندگان است و بعد مازاد عرضه را شرکت‌های حقوقی می‌توانند خریداری کنند و قیمت هم بر اساس قانون بورس است که نظام قیمت گذاری ندارد و بر اساس عرضه و تقاضا بالا و پایین می‌شود، ولی قیمت پایه بر اساس دستورالعمل سازمان حمایت بر مبنای هزینه واقعی خودروسازان و اسناد مالیشان تعیین می‌گردد.

وی تاکید کرد: در بورس هم، اولویت با مصرف کنندگان است و بعد مازاد عرضه را شرکت‌های حقوقی می‌توانند خریداری کنند و قیمت هم بر اساس قانون بورس است که نظام قیمت گذاری ندارد و بر اساس عرضه و تقاضا بالا و پایین می‌شود، ولی قیمت پایه بر اساس دستورالعمل سازمان حمایت بر مبنای هزینه واقعی خودروسازان و اسناد مالیشان تعیین می‌گردد. مبلغی هم که بالاتر از قیمت پایه فروخته شود، به خزانه دولت می‌رود  و برای مصارف مشخص صنعت خودرو و توسعه ناوگان عمومی و توسعه فناوری و... استفاده می‌شود.

ایزدخواه اضافه کرد: با این شرایط خودروساز دیگر ادعایی روی افزایش قیمت ندارد، چون قیمت پایه مشخص شده است. بحث مهمی که خودروسازان در سیستم حال حاضر  دارند این است که قیمت دستوری و کمتر از هزینه‌های آنهاست. بازار خودرو یک بازار شبه انحصاری ست که باید حد وسط گرفته شود، نه دستوری باشد و نه این که بی قاعده قیمت‌ها بالا رود.

وی افزود: یک بخش از مشکل خودرو تورم است که خودروساز‌ها می‌گویند هزینه زیاد شده و با قیمت دستوری زیان می‌دهیم که باعث کاهش تولید می‌شود. در طرح جدید، ما قیمت دستوری را برداشتیم و قیمت را سپردیم به خودروساز تا با نهاده‌ها قیمت گذاری کند.

*تولید به میزان تقاضای واقعی وجود دارد

مسئول کارگروه خودرو در کمیسیون صنایع مجلس، پیرامون شائبه کمبود ظرفیت تولید نسبت به تقاضا در کشور اظهار داشت: میزان تولید ما ۲ میلیون دستگاه در سال است و تقاضای واقعی هم همین حدود است، البته سال‌هایی که نرمال بوده تقاضا، اما بحث اینه که بحران ما ناشی از کمبود ظرفیت تولید نیست و این بحث بنده هم این نیست که ایراد داره تولید بالا بلکه بنظر بنده هر خانواده ۵ خودرو سواری داشته باشد.

ایزدخواه تاکید کرد که دولت سهامدار عمده خودروسازان است و توضیح داد: از منظر شرکتی، الان شرکت‌ها به لحاظ تجاری خصوصی‌اند، اما به لحاظ مدیریتی دولتی هستند، چون مدیران را دولت تعیین می‌کند، چون ترکیب سهامداران به گونه‌ای است که با وکالت است و دولت خودش را به ۵۰+۱ درصد می‌رساند. ۳۰ الی ۴۰ درصد سهام عدالت است و ۱۴ درصد دولت که سرجمع دست دولت است. باید اعمال مدیریت از سوی دولت بهتر بشود.

وی افزود: از طرف دیگر فرآیند‌های ساختاری داخل شرکت هاست که پر هزینه هستند و بنگاه داری می‌کنند و سهام بانک می‌خرند که کار‌های مجاز است. نباید در حوزه‌های غیرتخصصی بروند، چون خودرو رانت و گردش مالی بسیار بالا دارد.

*سهامداری قطعه سازان در خودروسازی ها مشکل مسئله‌ساز!

ایزدخواه سهامداری قطعه سازان در سهام ایرانخودرو و سایپا را یکی از مشکلات مسئله ساز دانست و اظهار داشت: باید دید که آیا این‌ها مجازند سهام خودروساز را بخرند یا تملک کنند و سهام بگیرند؟ چون بحث تضاد منافع پیش میاید. در دنیا هم بعضا وجود دارد و می‌گویند تعداد زیادی قطعه تولید می‌کنم و آنطور مدیریت بهتری  نسبت به سهامدار عادی می‌توانم اعمال کنم.

وی افزود: در این طرح که در مرحله چکش کاری است، ما بررسی کردیم که سهامداری باید لایه‌ای ممنوع باشد یعنی خودروساز نمی‌تواند خودش را تملک کند و باید جلویش را بگیریم، مگر یک درصد کم بعنوان سهام خزانه که قانون اجازه می‌دهد و زیر ۱۰ درصد است. سهام  ایران خودرو و سایپا را کسی بیش از ۲۰ درصد کسی  نباید نداشته باشد، چه حقیقی چه حقوقی؛ آن هم بخاطر بحث تضاد منافع و انحصاری که پیش میاید.

*در شرایط فعلی باید جلوی واردات را گفت

ایزدخواه درباره مسئله واردات اظهار داشت: در این شرایط کشور، باید جلوی واردات را گرفت و تفکری که می‌گوید صرفا با تنظیمات پولی دولت را مدیریت کنیم، کار آمد نیست، چون می‌خواهد تعرفه را بالا ببرد و وارد کننده اگر برایش به صرفه بود بیاورد و این یک تفکر خطرناک است، چون نه ملاحظات اقتصادی امنیتی و نه اقتصاد اجتماعی را می‌بینند.

این خودرو‌های چند میلیاردی با هیچ تئوری اقتصادی نمی‌خواند مگر سرانه درآمدتان چقدر است؟ باید دید چه تفکر و سیاستی پشت دولت هاست که نمی‌خواهند مدیر دولتی سیاست گذاری بکند. مگر ما در شرایط جنگ اقتصادی و شرایط کمبود ارز نیستیم؟

وی افزود: یک استاد داشتیم سال‌ها در ژاپن که امده بود ایران می گفت این خودرو‌های چند میلیاردی با هیچ تئوری اقتصادی نمی‌خواند مگر سرانه درآمدتان چقدر است؟ باید دید چه تفکر و سیاستی پشت دولت هاست که نمی‌خواهند مدیر دولتی سیاست گذاری بکند. مگر ما در شرایط جنگ اقتصادی و شرایط کمبود ارز نیستیم؟


*اکنون بهترین زمان برای اصلاح ساختاری در اقتصاد ایران است

ایزدخواه با تاکید بر این که الان بهترین زمان برای اصلاح ساختاری در اقتصاد ایران است، اظهار داشت: در شرایط عادی و نفت ۱۰۰ دلاری که به فکر دنبال اصلاح نیستیم و فقط دنبال خرج کردن پول می‌افتیم و تا می‌گوییم اصلاح ساختار، می‌گویند  شما که پول دارید. الان وقت جراحی است و باید ببنیم چرا اقتصاد کشور با این همه منبع به این روز افتاده و زمین خورده است.  

وی افزود: وقتش رسیده که بر خودروی گران قیمت و بر خانه‌های دوم و سوم مالیات ببندیم و جراحی همین است. وقتی برای بیمار قرص و مُسکن و... عمل نمی‌کند، باید جراحی شود. من نظرم این است که در مجلس یازدهم هم اگر هر راهی جز جراحی اقتصادی برویم، خودمان را سر کار گذاشتیم.

ایزدخواه اضافه کرد: الان بحث ما صادرات است، چرا فکری برای این وضعیت صادرات نمی‌کنیم. ما تولیدکننده دوم خرمای دنیا هستیم، اما فقط ۸ درصد صادر می‌کنیم این در حالی است که دنیا به سمت مصرف خرما می‌رود. با این وضع نرخ ارز، الان بهترین زمان صادرات است و این آقایان تکنوکرات که به اسم صادرات جلوی خودکفایی را گرفتند، الان کجا هستند؟ چرا کشور در صادرات مواد خام خودش عاجز است.  

• • هفدهمین نشست بازار نیوز با حضور «محسن زنگنه»

  • پوپولیسم، صنعت خودرو را به بیراهه برد/ خودروسازی در دنیا انحصاری و بازار آن رقابتی است+فیلم