قیمت فروش کلیه در ایران؛ از هجده تا چند صد میلیون تومان

در ایران به دلیل ایجاد بازار قانونی برای خرید و فروش کلیه، آمار فوت بر اثر بیماری کلیوی نسبت به باقی کشور‌ها پایین است.

گروه بهداشت و درمان بازارنیوز: سیدسهند شریف زاده؛ در این مجموعه گفتار تلاش می‌کنیم از گفت و گوی پادکست سکه با فرشاد فاطمی، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، با موضوع "بازار کلیه در ایران" استفاده کنیم و به بررسی این بازار، راه‌های خرید و فروش و موانع اخلاقی و اقتصادی آن بپردازیم.

کسی که دچار عارضه کلیه می‌شود برای درمان و زندگی دو راه دارد: دیالیز و پیوند عضو. فرآیند دیالیز به این ترتیب است که بیمار، دو سه روز در هفته به یک مرکز درمانی می‌رود و توسط دستگاه تصفیه خون می‌شود، اما این فرآیند بیمار را مستهلک می‌کند و معمولا دشوار است. برای روش پیوند نیز دو راه وجود دارد: اول پیوند از جسد که اهدا کننده افراد دچار مرگ مغزی هستند و دومی پیوند از فرد زنده است. متاسفانه بسیاری از افراد در صف انتظار پیوند کلیه از دست می‌روند، چون فرآیند دیالیز بسیار زیاد بر بدن فشار می‌آورد، طول عمر افراد را کم می‌کند و معمولا جایگزین خوبی برای پیوند کلیه نیست.

* نهاد بالادستی باید بر بازار خرید و فروش اعضا بدن نظارت کند

قیمتی که الان برای خرید و فروش کلیه اعمال می‌شود ۱۸ میلیون تومان است که مبنای تعیین آن انجمن بیماران کلیوی است. معمولا هروقت که تعداد افراد داوطلب برای اهدا عضو کاهش پیدا می‌کند، این انجمن پیشنهادی برای افزایش قیمت می‌دهد تا تمایل افراد برای اهدا و فروش کلیه بیشتر شود.

بازار خرید و فروش عضو و مشخصا کلیه بسیار حساس است، زیرا افرادی برای سلامت خود یا خانواده شان حاضرند چند صد میلیون تومان هزینه کنند و در همچین شرایطی برای حداقل کنترل در بازار نیاز به یک قیمت مصوب میانگین داریم که از طرف انجمن اعلام می‌شود.

از دیگر موارد لزوم وجود نهاد بالادستی در این بازار، سلامت روانی فرد اهداکننده و مشاوره برای وی است. باید حتما یک ارگان بالادستی مثل انجمن بیماران کلیوی وجود داشته باشد تا مطمئن شود، فرد اهدا کننده تحت تاثیر فشار، رودربایستی، تهدید و ... مجبور به اهدا نشده باشد و اگر اینطور باشد، انجمن موظف است بدون اطلاع خانواده اهدا کننده و گیرنده عضو و صرفا با بهانه‌های پزشکی، عمل و فرآیند اهدا را لغو کند.

* آمار فوت بر اثر عارضه کلیوی در ایران پایین تر از میانگین جهانی است

ایران اولین کشوری است که تجربه بازار قانونی خرید و فروش کلیه دارد، از این روست که باقی کشور‌های جهان به تجربه ایران در این بازار نگاه می‌کنند تا تصمیم موفق تری برای ایجاد بستر‌های قانونی خرید و فروش عضو بگیرند. این کشور‌ها معمولا کنجکاوی و توجه به بازار قانونی خرید و فروش عضو در ایران را از طریق پزشکان، انجمن‌های دانشگاهی و سمینار‌های علمی بروز می‌دهند.

در کشور ما به دلیل ایجاد بازار قانونی برای خرید و فروش کلیه، آمار فوت بر اثر بیماری کلیوی نسبت به باقی کشور‌ها پایین است. گا‌ها مدت زمان انتظار برای دریافت کلیه به ۱ ماه است و این زمان برای اهدا بسیار سریع به روز محسوب می‌شود. اصطلاحا صف انتظار ما کوتاه‌تر از میانگین جهانی است.

* ایجاد بازار قانونی خرید و فروش عضو بدن مفید است

مجموعه تحقیقاتی درباره اهدا عضو در ایران انجام شد که در آن پژوهش ها، اکثر افرادی که کلیه اهدا می‌کنند، بعد از گذشت چند ماه از اهدا پشیمان شده اند. اما ممکن است این تجربه صحیح، غلط یا محدود به بازه زمانی مشخص باشد، زیرا علم پزشکی تا کنون اثبات کرده اهدا کلیه خللی در کار بدن ایجاد نمی‌کند. البته توجه به این نکته ضروری است که با عمل اهدا به طور میانگین ۱۰ الی ۱۵ سال به عمر گیرنده عضو اضافه می‌شود.

در بین مخالفان فلسفه اهدا عضو دو دیدگاه وجود دارد: دیدگاه اول بررسی این پرسش که "آیا صحیح است به عمل اهدا عضو کمک کنیم؟ " و دیدگاه دوم بررسی این پرسش که "آیا اجازه داریم خلل در اهدا عضو ایجاد کنیم؟ ". اما خب این دیدگاه‌ها نتوانستند تاثیری بر نگاه غالب و رسمی در مورد اهدا عضو بگذارند.

همچنین یک بحث همیشگی در اهدا عضو، استیصال فرد اهدا کننده است. اما باید توجه داشت برای نمونه فردی که بدون بیمه و مزایا در یک کارگاه فعالیت می‌کند از روی استیصال نیست؟! کار کردن کودک فال فروش در چهارراه‌ها از روی استیصال نیست؟! مسئله فقر از مسئله اهدا جداست و همه باید تلاش کنیم فقر ریشه کن شود.

پروسه اهدا عضو قانونی در ایران از دهه ۶۰ شروع و در دهه ۷۰ به اوج رسید که در همان ابتدا استفتائات شرعی کامل برای این پروسه پزشکی گرفته شد. اما اگر بخواهیم به دیدگاه‌های بدبین در مورد اهدا عضو اهمیت دهیم، در این مسیر به مشکلات جدی مانند باقی کشور‌ها دچار می‌شویم. زیرا در کشور‌های دیگر به علت نبود بستر قانونی، بازار سیاه شکل می‌گیرد. به طور مثل کشور هند بزرگ‌ترین بازار سیاه خرید و فروش عضو در جهان است.

ضمنا باید توجه داشت زمانی که خرید و فروش عضو در بستر قانونی شکل می‌گیرد، کلیه فعالیت‌ها تحت نظارت سازمان بهداشتی قرار می‌گیرد و عمل جراحی به صورت آشکارا و دقیق در بیمارستان انجام می‌شود. اما در بازار غیرقانونی این طور نیست و پیوند عضو، حالت زیرزمینی و خطرناک برای سلامتی پیدا می‌کند.

* برآورد ارزش اهدا عضو

ارزش گذاری قیمت کلیه برای اهدا بسیار سخت است، زیرا باید تصور کرد دریافت کننده یا اهدا کننده یکی از عزیزان خودتان است. اما اگر متولی این امر را دولت در نظر بگیریم، باید به طور دقیق محاسبه کرد که ارزش این پیوند چقدر است. به عنوان نمونه، فرد دریافت کننده ۱۵ سال عمر می‌کند و در این ۱۵ سال فعالیت و آورده اقتصادی دارد، هزینه دیالیز ندارد، اگر سرپرست خانوار باشد به شبکه تامین اجتماعی متصل نمی‌شود و ... که همگی قابل محاسبه است.

اگر فردا بیمار کلیه دریافت کند فضای زندگی شخص و خانواده اش و اطرافیانش و در کل جامعه عوض می‌شود و این همان جنبه اجتماعی و اخلاقی قضیه پیوند عضو است. از سوی دیگر با یک فرمول ساده اگر تمامی اهداکننده‌ها بعد از مدتی از عمل پیوند، حس خوبی داشته باشند این یعنی ما در فلسفه اهدا موفق بوده ایم. مبحث اهدا را صرفا نباید به چشم یک معامله یا تبادل دید بلکه باید به عنوان یک وظیفه میهنی و یک کار خیر اجتماعی و نجات یک زندگی ببینیم که نمی‌توان روی آن ارزش گذاشت؛ بنابراین بخشی از این فعالیت قابل قیمت گذاری است، اما بخش دیگر قابل قیمت گذاری نیست.

پایان بخش دوم /

برچسب ها: کلیه فروشی ، انجمن کلیه ، اهدای عضو ، پیوند اعضا

لینک کوتاه خبر: bzna.ir/000LFE