گروه راه و مسکن بازارنیوز-
بهزاد قبادی؛
اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در بیست و سومین نشست اقتصادی بازارنیوز با موضوع بررسی وضعیت مسکن در کشور، گفت: حال و روز بازار مسکن اصلا خوب نیست و به هیچ وجه در وضعیت مناسبی چه از نظر مردم و چه از نظر مدیریت اجرایی کشور به سر نمیبرد.
وی افزود:
در حال حاضر، مسکن بین ۵۰ تا ۷۰ درصد هزینههای سبد زندگی مردم را تشکیل میدهد. اگر تملک کرده باشند، هزینهها و اقساط برای خرید آن و اگر مستاجر باشند، هزینه اجاره بهای آن در در این آمار آمده است. در سال گذشته دولت مجبور شد تسهیلاتی را به نام ودیعه اجاره مسکن برای نخستین بار ارائه دهد که پوشش گستردهای نداشت و علت تمدید آن تا بهمن ماه همین بود.
*۲۰ تا ۳۰ سال طول میکشد یک نفر خانهدار شودشاکری درباره آمارها از مدت زمان مورد نیاز برای خرید مسکن در شرایط کنونی، تصریح کرد: آمارهای تکان دهنده و سختی برای خانه دار شدن آن خانوادهای مسکن نداشته و در رویای خرید مسکن به سر میبرد، وجود دارد که اصلا خوشایند نیست.
اگر یک نفر با حقوق خود که هیچ هزینهای نکند و قیمت مسکن هم روال عادی خود را طی کند، بخواهد خانه بخرد، بین ۲۰ تا ۳۰ سال طول خواهد کشید. البته نه خانهای که مورد نیاز تعداد افراد خانواده و مورد قبول باشد، مسکنی میتواند بخرد که دارای کمترین امکانات است. این هم نشان دهنده کاستیهای سنگین در بخش مسکن است.*مشکلات اجتماعی، مشکل کمبود مسکنعضو کمیسیون عمران مجلس، مشکلات اجتماعی را به عنوان سومین معضلی که کمبود مسکن ایجاد میکند، معرفی کرد و گفت:. اگر بر اهمیت بنیان خانواده تاکید میکنیم، درباره افزایش سن ازدواج صحبت میکنیم و اگر تعداد شکل گیری خانوادههای جدید خیلی طولانی شده، اولین مشکل همین مسکن است. یعنی یک عامل بازدارندهای میشود در مسائل اجتماعی که این مسائل برای ما خیلی مهماند. انقدر این موضوع مسکن مهم است که در سه بند از مفاد قانون اساسی به تامین مسکن در شأن مردم اشاره شده است.
*افزایش پدیده حاشیهنشینی به دلیل کمبود مسکن شاکری با انتقاد از وضعیت مهاجرت افراد از شهرها به اطراف شهر و از اطراف به حاشیه شهر، اظهار کرد: به علت فشار سنگین هزینههای اجاره مسکن این اتفاق در حال رخ دادن است. این در حالی است که ما حاشیهنشینی را به عنوان یک آسیب اجتماعی تلقی میکنیم و مقام معظم رهبری در این مورد دائما تاکید دارند که این مسئله بنیان شهرها را هم مورد تهدید قرار میدهد. اکنون افراد متوسط به دهکهای پایین تبدیل میشوند و این جایگینی صورت میگیرد.
*دولتها باید کمک کنندشاکری با بیان این نکته که هر اتفاقی بخواهد در باب مسکن در کشور رخ دهد، دولت فعلی باید زیربنای آن و دولت آینده زمینه ساخت حداقل یک میلیون مسکن در سال را فراهم کند اظهار داشت: برای این که این اتفاق بیفتد، نقایصی که در بازار مسکن گفته شد، باید اصلاح شوند.
وی افزود:اولین مطلب، بازار تسهیلات باید احیا شود. یعنی تامین تسهیلات برای ساخت یک میلیون مسکن در حوزه حاکمیتی (نه بخش خصوصی) باید تخصیص داده شود. تسهیلا ارزان قیمت بستگی به مناطق مختلف شهری، باید فراهم شود. این اولین اقدامی است که طرح جهش تولید مسکن را تضمین کند.
*هزینه ۷۰ درصدی زمین در موضوع ساخت مسکن در برخی مناطقشاکری درباره هزینه زمین در بحث ساخت مسکن اظهار کرد: دومین مطلب که از مورد اول هم مهمتر است این است که
در حال حاضر بهای تمام شده زمین در ساخت مسکن، بیش از ۵۰ درصد هزینه مسکن را در بر میگیرد. در برخی از موارد این رقم به ۶۰ تا ۷۰ درصد هم میرسد. با توجه به اینکه کشور پهناوری داریم، زمین فراوانی در اختیار ماست. یک بررسی علمی نشان میدهد که در کشور احتکار زمین داریم که در اختیار بازار قرار نمیگیرند. باید بخش حاکمیتی ما زمین رایگان در اختیار تامین مسکن یک میلیونی در سال قرار دهد. این دومین اتفاقی است که باید برای بازار مسکن بیفتد.
وی افزود: برای این موضوع یک اصل خیلی مهم وجود دارد؛ زمینهایی که در اختیار دستگاههای اجرایی است، زمینهای آنها نیست بلکه زمین همه مردم ایران است که به امانت در اختیار آنها گذاشته شده و به هیچ وجه پذیرفته نیست که مثلا وزارت نیرو، راه، ارتباطات و ... صاحب زمین باشند. این در حاکمیت برای ما معنی ندارد. زمان دارایی دولت است و به صورت امانت دست آنها قرار داده شده و اگر قابلیت استفاده را ندارند باید حتما هزینه آن را بدهند.
شاکری ادامه داد: حاکمیت باید برنامه ریزی کند که از این زمینهای دستگاههای اجرایی استفاده کند. این طرح هم قبلا قانون آن تصویب شده و مثل خیلی دیگر از قوانین متاسفانه رها شده و مجلس و دستگاههای نظارتی هم نظارت نکردهاند. یعنی
وزارت دارایی، به عنوان دستگاه اجرایی متولی اموال دولت، تمامی اموال را احساء کند و سند به نام دولت جمهوری اسلامی بزند. اگر تحویل هر وزارت خانهای است باید به صورت امانت باشد و اگر در طی زمان مشخصی استفاده نشد، برگردانند یا عوارض را به دلیل ضرری که به ساخت و ساز در کشور باید عوارض آن را بدهند.
وی تاکید کرد: وقتی یک دگرگونی در این دیدگاه بین ورزارت خانههای مختلف میخواهیم تا اطلاعات آنها را بگیریم و داراییهای آنها را تقسیم کنیم. متاسفانه این مشکل پیش میاید که هر کس سعی میکند اموال و دارایی خود را پنهان یا بدتر، از آن باجگیری میکند؛ یعنی به ازای هرچیزی که به حاکمیت تحویل میدهد یک چیزی میخواهد بگیرد.
*زمین و مسکن باید از حالت سرمایهای خارج شوندعضو کمیسیون عمران مجلس با بیان این که باید زمین و مسکن را از این حالت لوکس لاکچری که به صورت سرمایهای به شدت افزایش قیمت پیدا میکند، خارج شود، تصریح کرد: باید با تدبیر، کاری کنیم جوانان بتوانند با یک قیمت متعادلی مسکن تامین کنند و نگه داشتن زمین و مسکن بدون استفاده برای کسی صرف نکند؛ تا این اتفاق نیفتد و این سفتهبازی، دلالبازی، دخالت مافیا و دخالت یک سری از عواملی که در بازار مسکن فعال هستند، مشکل حل نخواهد شد.
وی افزود: سود توأم با صلاحیت و سود معقول اینها، قانونی و طبیعی است و هیچ اشکالی ندارد کسی چند خانه داشته باشد، اما اینها را باید در بازار بیاورد؛ میخواهد دستگاه دولتی، بانک یا شخص باشد، همه باید این فضا را آرام کنند تا ازاین حالت که هست خارج شود.
*مجلس باید ورود کندشاکری از ضرورت ورود مجلس به این موضوع سخن گفت و تصریح کرد: پیش بینی من این است که اگر این اتفاقاتی که عرض کردم را بتوانیم مدیریت و برای آن راه حل پیدا کنیم مطمئنا ظرف سه یا چهار سال میتوانیم بازار را به حالت طبیعی و متعادل خود بازگردانیم و ظرف یکی دو سال بعد، برای مسکن، بازار کالایی هم تراز با سایر کالاها (نه کاملا متفاوت از بقیه تولیدات) به وجود آوریم. این نیست که هرکس پول دارد در بازار مسکن یا در بازار خودرو بریزد. سفتهبازی و بورسبازی به آنجا کشیده شده که این اتفاقی است که در سایر کشورها نمیافتد.
وی افزود: آن بازار نهایی و آرمانی ظرف ۶ سال باید رخ بدهد و نهایتا باید اینگونه باشد که هر کالایی را که خریداری میکنیم، قیمتش با مصرف باید کاهش پیدا کند؛ به جز لوازم آنتیک و تاریخی که منحصر به فرد هستند و مشابه ندارند و نمیتوان مشابه آنها را تولید کرد.
*دست اندازی مافیاهای مسکننماینده مردم تهران در مجلس از فعالیت مخرب مافیای مسکن سخن گفت و اظهار داشت: نکته مهم اینجاست؛
مافیا، بورسبازها و سفته بازها هرکار اصلاحی بخواهد در کشور انجام شود در مقابل آن مقاومت ایجاد میکنند. صحبتهایی میکنند مبنی بر این که مالکیت خصوصی از بین رفته تا کسانی که میخواهند کار کنند را منصرف کنند. ما خیلی کارها را توانستیم انجام دهیم چرا این دو سه قلم جنس را این قدر سخت کردیم که نتوانیم به آن ورود پیدا کنیم.
وی افزود: بازارنیوز و سایر رسانهها باید به این موضوع ورود و برای مردم شفاف سازی کنند که این واقعا یک کار خوب است. سادهترین موضوعی که در بدو ورود با آن مواجه میشوند و در فرصت کوتاهی هم خودش را نشان میدهد، این است که میگویند اکر عوارض ببندیم، قیمت مسکن افزایش پیدا میکند. نه این اتفاق برای برهه کوتاهی است اگر ما این مجموعه اقدامات را کامل اجرا کنیم اوضاع بهبود مییابد.
شاکری خاطر نشان کرد: اینجاست که نقش اطلاع رسانی و شفاف سازی مشخص میشود. متاسفانه اطلاعات شده یک کالای سنگین که رانتخواران و ویژهخواران از آن استفاده میکنند. رسانه میتواند آن رانت را هم از بین ببرد و کسی نتواند این را به عنوان حربه برای کارها استفاده کند.
*مجلس چه اقداماتی انجام داده است؟عضو کمیسیون عمران، درابره اقدامات مجلس یازدهم پیرامون مسئله مسکن توضیح داد: مجلس در این زمینه دو اقدام انجام داده؛ یکی از آنها مالیات بر خانههای خالی است که باعث میشود عرضه مسکن افزایش پیدا کند و کسی خانه خالی را نگه ندارد. اگر نگه میدارد باید عوارضی که مشخص شده را بپردازد. موضوع دوم طرح جهش تولید مسکن است که ساخت یک میلیون مسکن در سال را مطرح میکند. دو فوریت این طرح تصویب و پس از تایید در کمیسیون به هیئت رئیسه مجلس رفته و در شرف ورود به صحن است. سومین موضوعی که در درستور کار مجلس است، طرح مالیات بر عایدی سرمایه است که یک بخشی از آن مربوط است به مسکن و املاک است.
وی افزود:متاسفانه ما زمان را همیشه از دست میدهیم و مردم هزینههای آن را متحمل میشوند؛ چون مسئولین به وظایف خودشان عمل نمیکنند.
شاکری اضافه کرد: قانون طرح جامع زمین و مسکن چند سال پیش تصویب شده، مالیات بر خانههای خالی چند سال پیش به میان آمده و همین طرح مالیات بر عایدی سرمایه چند سال پیش مطرح شده است. افرادی که مسئول این موضوعات بودند و کارها را اجرا نکردند باید بازخواست شوند. چون اینها بودند این بلا را سر مردم آوردند. اینها برای ۶۰ میلیون نفر از مردم، شرایطی را ایجاد کردند که کارایی آنها به یک سوم کاهش پیدا کنند.
*ترک فعل مسئولین، یکی از علل مشکلات مسکننماینده تهران در مجلس، ترک فعل مسئولین را یکی از موضوعاتی دانست که به مشکلات مسکن دامن زده است و اظهار کرد:
تنها اختلاس نبوده بلکه ترک فعل هم بوده و این ضربه سنگین به دارایی و عایدی مردم وارد کرده است. باید از وزیر قبلی مسکن سوال کنند چرا افتخارت این بوده که یک واحد مسکن نساختی و شیرازه امور مسکن مهر را به هم زدی و این بلا را بر سر بازار مسکن آوردی که تبدیل به رویای مردم شده است؟ دستگاه قضایی باید ورود پیدا کند و شاید مقدمهای باشد برای مسئولین کم کار دیگری که بفهمند نظام با کسی شوخی ندارد. مجلس هم باید با نظارت محکم خود درباره این ترک فعل را رصد کند.
*ورود مسکن به بورس برای تامین مالی باید باشدشاکری درباره ورود مسکن به بورس توضیح داد: از بازار بورس، برای پروژههای نیمه تمام و پروژههای بزرگ منتطر سرمایههای بزرگ در کوتاه مدت هستند اینها معمولا قادر نیستند تامین سرمایه کنند، میتوان اسفاده کرد، این که بتوانیم نقدینگی را از جامعه جمع و وارد تولید کنیم. ما تا به حالا موفق به این موضوع نشدیم.
وی افزود:
مسکن متری را وارد بورس کردیم، ولی متاسفانه به دلیل سفته بازی و بورس بازی نتوانستیم موفق باشیم و قیمت هم به صورت کاذب بالاتر رفت. این بورسی که ما درگیر آن هستیم، بورس مریض و ناکارآمدی است که متاسفانه داد مردم هم به جایی نمیرسد و با ورود شرکتهای دولتی و دستگاههای اجرایی و عدم تعهد به مبانی بازار بورس، دارایی مردم به یک سوم و یک چهارم رسیده است.شاکری تاکید کرد: این هم مثل همان عدم ترک فعل است. معلوم است که با دستکاری این اتفاقات در بازار بورس میافتد. وقتی بازار بورس همچنان مریض است، هر چیزی را وارد آن کنیم، همان مسیر را ادامه میدهد. اما اگر بازار صحیح باشد، منبع تامین مالی خوبی برای پروژههای بزرگ خواهد بود.
*آخرین جزئیات از طرح مالیات بر عایدی سرمایهعضو کمیسیون عمران مجلس، پیرامون آخرین جزئیات از طرح مالیات بر عایدی سرمایه تصریح کرد: طرح آن در دستور کار مجلس است و به زودی وارد صحن مجلس م یشود. عایدی سرمایه یک رده وسیعی از داراییها را در بر میگیرد. یکی از مواردش ماده ۳ مکرر در مورد املاک و حق واگذاری کسب و کار است؛ بنابراین بحث بازار مسکن و زمین هم در برمی گیرد در بخشی از این قانون است که هر کسی که بازار مسکن را تحت تاثیر قرار میدهد باید عوارض ضربه زدن به بازار را بپذیرد. یعنی متناسب با اخلالی که در بازار ایجاد میکنند باید عوارض بپردازد.
*وزارتخانهها با هم مشکل دارندشاکری از عدم هماهنگی و همکاری دستگاههای اجرایی انتقاد کرد و گفت: باید از ناظر فعالیتهای وزارتخانهها سوال پرسید که تا به حال چه کرده اند؟ رئیس جمهور میگوید هماهنگ کننده بین دستگاه هاست، اما این چه هماهنگی است که دستگاهها با هم مشکل دارند. مثلا دو وزارتخانه به هم اطلاعات نمیدهند و گاهی برای یک موضوع دو راه حل و نظر مختلف میدهند و دو طرف نسبت به هم بحث دارند. اگر رئیس جمهور نظارت میکند بر آنها پس دلیل این بی هماهنگی چیست؟!
وی افزود: اگر نظارت قوی باشد و دستگاه کارش را به نحو احسنت انجام دهد و به همه امور رسیدگی کند، دیگر اتفاقات تلخی مثل نیشکر هفت تپه اتفاق نمیافتد یا بازار بورس اینطور نمیشود یا بین سازمان امور مالیاتی و وزارت راه این اختلاف پیش نمیآید.