سطح باغ‌های خراسان شمالی افزون بر 41 هزار هکتار و میزان تولید محصولات باغی استان نیز حدود 300 هزار تن شامل 34 نوع محصول باغی است. خراسان شمالی بیش از 344 هزار هکتار عرصه کشاورزی و باغی دارد.

یکی از مشکلات باغداری و کشاورزی در استان خراسان شمالی عدم استفاده فعالان این عرصه از علم روز و نیامدن دانشگاه در کنار باغ و مزرعه است. استانی که می‌تواند به تنهایی میلیاردها دلار از صادرات محصولات باغی خود سود حاصل کند٬ در بسیاری از مواقع سال برای تامین بازار میوه و صیفی‌جات استان نیز در می‌ماند و اگر اندکی علم در کنار تجربه قرار می‌گرفت٬ امروز وضعیت باغبانی استان چیز دیگری بود.

با رسیدن فصل بهار و شروع فصل باغبانی و باغداری٬ باید باغداران استان با استفاده از روش‌های علمی٬ از مشکلات سال‌های گذشته درس گرفته و خود را برای داشتن سالی پر از میوه و رزق درختان آماده کنند.

باغداری خراسان شمالی باید "علمی" شود  

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی با اشاره به آغاز فصل کاشت نهال در استان و شروع فصل باغداری اظهار داشت: با توجه به فصل کاشت نهال، رعایت نکات فنی ضروری است. در مورد باغداری و کاشت نهال یکی از موارد مهم در کنار اصول فنی کاشت، انتخاب گونه‌ باغی مناسب است.

محمدعلی شریکیان افزود: قبل از احداث هر باغ باید از سازگاری گونه باغی با شرایط منطقه مطمئن شد و با کارشناسان مجرب جهاد کشاورزی مشورت‌های لازم را انجام داد.

وی با اشاره به اینکه فصل جابه جایی نهال عمدتا اسفند و فروردین است اظهار داشت: باغداران در برنامه‌های اصلاح و نوسازی باغات در انتخاب نهال دقت لازم را داشته و منحصرا از نهال‌های دارای شناسه‌دار استفاده کنند. باید روی شناسه نهال نام تولید کننده، نوع پایه و رقم و سال تولید درج شده باشد. به باغداران توصیه می‌کنم در هنگام خرید نهال فاکتور فروش از تولید کننده نهال اخذ کنند.

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی با بیان اینکه علاوه بر شناسه‌دار بودن نهال باید دقت شود که نهال سالم و عاری از هر نوع آفت باشد گفت: باغداران از خرید نهال‌های فاقد لیبل و آلوده به آفات خودداری کنند زیرا وجود حتی یک نهال آلوده می‌تواند سبب ایجاد خسارت در باغ شود. عملیات آماده‌سازی بستر کشت، چاله کنی و احیانا حفر کانال با مشورت کارشناسان انجام شودو باغداران باید سطح باغات خود را متناسب با کمیت و کیفیت آب در دسترس تعیین کنند.

باغداران این توصیه‌ها را جدی بگیرند  

علاوه بر توجه به نکات فنی و علمی در کاشت نهال‌های تازه٬ باید برای حفاظت از نهال‌های میوه برای داشتن سالی پر از میوه و ثمر نیز باغداران همت گمارند. رضا اباذریان از فعالان عرصه کشاورزی درباره مواردی که باغداران برای داشتن سالی پر رزق باید رعایت کنند٬ اظهار داشت: برای داشتن گیاهانی شاداب و سر حال رعایت مواردی ضروری است. فعالان عرصه باغداری و زراعت باید نسبت به حذف علف‌های هرز همواره اقدام نمایید زیرا این علف های هرز رقیب گیاه اصلی در استفاده از امکاناتی همچون نور ، غذا ، آب بوده و باعث نابودی گیاه اصلی می‌شوند.

وی افزود: تا حد امکان گیاه را در هوای بسیار سرد و بسیار گرم جابه‌جا نکنید و اگر مجبور به این کار شدید حتما از محفظه‌های خاص استفاده کنید، البته در مورد گیاهان بزرگتر این کار را می‌توان با کشیدن پلاستیک بر روی آن‌ها انجام داد.

اباذریان با اشاره به عدم میوه‌دهی بعضی از درختان در فصل باغی در استان٬ اظهار داشت: مظنون اصلی در اغلب موارد عدم میوه دهی، فقدان گرده افشانی است. این می تواند به دلایل مختلف اتفاق بیفتد، شایع ترین آن عدم فعالیت حشرات است. زنبورهای عسل و دیگر گرده افشان‌ها (به جز برخی از گونه‌های خاص که جمعیت کمی دارند) در روزهای ابری و بادی و یا در سراشیبی های تند علاقه ندارند که به انتقال شهد بپردازند و بنابراین از گل بازدید نخواهند کرد. همچنین سمپاشی ممتد باغ های کشاورزی در دوره گلدهی بسیار برای گرده افشان‌ها خطرناک است و حتی المقدور توصیه می‌شود از سموم کم خطرتر استفاده شود.

 استاد کشاورزی دانشگاه‌های استان گفت:  یکی دیگر از دلایلی که باعث از بین رفتن جوانه می‌شود، سرماست. اگر پیش‌بینی می‌شود که  سرمای شدیدی در راه است٬ برای پوشش شبانه گل‌ها اقدام کنید و در طول روز سرگل‌ها را باز نگه دارید تا گرده افشانی انجام شود. بیشتر درختان میوه برای گرده افشانی نیاز به همردیف پرشکوفه دارند٬ بنابراین برای درخت خودتان یک پارتنرمناسب انتخاب کنید.

  مراقب خاک باغ‌ها باشید  

وی شرایط خاکی را برای میوه‌دهی مناسب بسیار ضروری دانست و افزود: درختان میوه غالبا به شرایط خاک تحمل بیشتری دارند. با این حال برای تشویق آن‌ها به رشد و باردهی بیشتر و بزرگتر با انواع کودها، این کار می‌تواند عواقب متضادی با هدف کود دادن داشته باشد. زود دادن کود می‌تواند باعث ضعف رشد شود، رشد ضعیف در دوره ی گلدهی باعث خرج نشدن انرژی گیاه برای تشکیل میوه و گلدهی می‌شود و می‌تواند آفات فرصت طلب را به این سمت بکشاند.

اباذریان از باغداران خواست مراقب آفات باشند و گفت: برخی از حشرات مثل بید زمستانه می‌توانند باعث ریزش میوه و گل‌ها شوند. سمپاشی‌های زمستانه و نوارهای گریس بروی درختان به عنوان یک روش کنترل بیولوژیک می‌تواند جلوی حشرات ماده بدون بال آن‌ها را برای تخم گذاری روی شاخه ها بگیرد. بهترین نوع مبارزه با همه آفات، رعایت تنوع زیستی باغ بدون استفاده سم است با این کار جمعیت آفات به وسیله حشرات دیگر کنترل می‌شود و سمپاشی تنها در زمان اپیدمی شدن آفات باید صورت گیرد.

وی افزود: درختان میوه ممکن است مورد حمله حیوانات و پرندگان نیز قرار بگیرد و بنابراین این موضوع باید مورد بررسی و مانیتورینگ قرار بگیرد، اگر باغ دارای حصار خارجی نیست و یا درخت کاشته شده سن کمی دارد، باید از لوازم حفاظتی برای مراقبت از آن ها استفاده کنید. برای مثال برای مقابله با پرندگان می‌توانید از شبکه های ریز پلاستیکی بر روی درخت استفاده کنید طوری که مطمئن شوید که این شبکه ها به زمین رسیده و جلوی دسترسی پرندگان را به میوه می‌گیرند.

با این تفاسیر اگر باغداران استان خراسان شمالی با تسلط بر دانایی و علم وارد عرصه زراعت و باغ شوند٬ قطعا سال آینده باغی سالی پر از محصول برای آنان و پر از سود و آورده برای استان خراسان شمالی خواهد بود. خراسان شمالی با داشتن آب و هوا و زمین مناسب باید به قطب مهم تولید میوه‌های معتدل تبدیل شده و زمینه صادرات آن به کشورهای همسایه و اروپایی نیز فراهم شود. این مهم با همت و تلاش و استفاده از دانش روز٬ دست یافتنی است.

تسنیم/