در سال ۲۰۲۱ که میراث بحران بزرگ سال گذشته را به دوش می کشد، تحولات زیادی در اقتصاد دنیا مشاهده خواهد شد. تحولاتی که ریشه در سیاستهای اقتصادی وضع شده در سال گذشته به خصوص افزایش کمکهای مالی دولتها به اقتصاد و کسب و کارها دارد. نکته مهم این است با وجود تزریق بالغ بر ۱۰ هزار میلیارد دلاربه اقتصاد دنیا در سال قبل، همچنان اقتصاد در وضعیت نابسامان قراردارد و رییس صندوق بین المللی پول تاکید کرده است که باید سیاستهای حمایتی از اقتصاد داخلی ادامه داشته باشد.

در نتیجه همین توصیه ها بود که جو بایدن رییس جمهوری امریکا  بودحه ۱.۹ هزار میلیارد دلاری برای حمایت از اقتصاد کرونا زده امریکا را در اختیار گرفت. سیاستی که شاید بتواند در کوتاه مدت از بزوگی بحران اقتصادی ناشی از کرونا بکاهد ولی نمی توان در مورد منافع آن در بلند مدت اطمینان داشت.

این سیاست سبب می شود تا میزان بدهی دولتی در کشورها افزایش پیدا کند و توان دولت در ارایه خدمات به اقتصاد کمتر شود. از طرف دیگر در کشوری مانند امریکا که سیاست تزریق به اقتصاد تنها از طریق چاپ پول میسر است، زمینه برای کاهش ارزش دلار در بازار جهانی را فراهم می کند و تاثیرات منفی افت ارزش دلار روی تجارت و اقتصاد امریکا هم مشهود خواهد بود.

چاپ پول افزایش یافت
از یک طرف سیاست نرخ بهره نزدیک به صفر و در برخی از کشورها نرخ بهره بانکی منفی اجرا می شود و از طرف دیگر بانکهای مرکزی از طریق چاپ پول و تزریق به اقتصاد زمینه را برای افزایش وام گیری و افزایش دسترسی مردم به پول فراهم می کنند. اجرای این سیاست به منظور خرید اوراق بدهی دولت یا اوراق بدهی شرکتها خواهد بود.

 انتظار می رود در سال ۲۰۲۱ ما شاهد تسهیل شرایط مالی در دنیا باشیم و افراد ساده تر از قبل امکان استفاده از منابع مالی بانکها را داشته باشند. شاید اگر در یک وضعیت بهتر از این الگوی مالی در دنیا صحبت می کردیم انتقادهای زیادی به آن مطرح می شد ولی در وضعیت کنونی به نظر می رسد دنیا چاره ای جز اجرای این سیاست ندارد و حل کردن مشکلات ناشی از اجرای این طرح ها هم به زماین موکول می شود، از شدت بحران و مشکلات ناشی از آن کاسته شده باشد.

باید به این نکته توجه داشت که شرایط بازار کار در دنیا بسیار نامناسب است و بسیاری از مردم شغل خود را از دست داده اند و تا زمانیکه این وضعیت احیا نشود، حمایت دولت و بانک های مرکزی از اقتصاد امری ضروری است.

مطالعات تاریخی نشان داده است بعد از وقوع بیماریهای همه گیر، نرخ بهره بانکی در کشورهای صنعتی برای دوره طولانی در سطح نزدیک به صفر باقی می ماند و حتی بیست سال بعد از همه گیری هم نرخ بهره بانکی در کشورهای صنعتی تا سقف ۱.۵ درصد کمتر از میزانی است که در صورت عدم وجود همه گیری دراین کشورها دیده می شد.

رشد اقتصادی دنیا با الگوی «K شکل» خواهد بود
در مورد الگوی رشد اقتصادی دنیا در سال ۲۰۲۱ مسایل زیادی مطرح می شود. برخی از الگوهای رشد وی شکل یا سو شکل صحبت می کنند ولی اخیرا صندوق بین المللی در مورد الگوی رشد «K شکل» صحبت کرده است. الگویی که بازهم نشان از افزایش فاصله طبقاتی و اقتصادی دارد.

بر طبق این الگو مشاغل کم درآمد در بخش خدمات و مشاغلی که نیاز به حضور مردم دارند و در ماه های اولیه همه گیری کرونا  تعطیل شده بودند، امکان رشد چندانی در پسا کرونا نخواهند داشت و شاغلان این بخش ها هم نمی توانند شاهد افزایش درآمد و سودآوری خود باشند. در مقابل رشد بازارهای مالی باعث می شود تا ثروت و سرمایه ثروتمندانی که  در این بازارها فعال هستند با سرعت رشد کند. حتی نرخ رشد ثروت در این بازارها از نرخ رشد بازار کار هم بیشتر خواهد بود و این نشان می دهد که ثروتمندان، ثروتمند تر خواهند شد و فقرا  با افت شدید میزان درآمد روبرو می شوند.

از طرف دیگردرجریان همه گیری کرونا  زنان  بیش از مردان با افت درآمد روبرو شدند زیرا فعالیت زنان درصنایع و مشاغلی که درجریان کرونا آسیب دید، بیش از مردان بود.از طرف دیگر بخش زیادی از مسولیت های خانه داری و فرزندداری بر عهده زنان است و در این سال که مدارس تعطیل بود و تحصیل در خانه ها انجام می شد، اغلب زنان  مسولیتهای اضافه ای برای حمایت از فرزندانشان در حوزه تحصیل متحمل شدند و بسیاری مجبور به کنار گذاشتن شغلشان شدند.آمارها نشان می دهد در سال ۲۰۲۰ مشارکت زنان در فعالیتهای اقتصادی  به کمترین سطح از اواسط دهه ۱۹۸۰ تا کنون رسیده است.

در پایان باید گفت که امسال هم مانند سال گذشته ما شاهد بحران در اقتصاد خواهیم بود که این بحران میراث مشکلات سال قبل است.