به غیر از اینها بازهم چند واکسن ایرانی در پیچ و خم مطالعات حیوانی و تلاش برای ورود به سنجش انسانی در صف ایستاده‌اند مثل واکسن دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌ا... که از اردیبهشت ۱۴۰۰ به بعد درباره آن بیشتر خواهیم شنید. این واکسن‌ها قوت قلب این روزهای ما هستند، ایامی که مقارن است با گفته‌های امیدبخش وزیربهداشت درباره ایران که به‌زودی درحوزه واکسن کرونا خودکفا می‌شود و دیگر نیازی نیست با التماس و التجا از کشورهای خارجی واکسن بخرد. پرونده ساخت واکسن‌های وطنی خوشبختانه پرونده‌ای با پایان باز است، نه باز به معنای بدش که باز به معنی پهن بودن یک بساط علمی پیش رونده که هر روز دستاوردی جدید به آن اضافه می‌شود.

رسم قشنگی است، این‌که بچه‌های عزیزکرده مسؤولان روی صندلی می‌نشینند، آستین را تا بازو بالا می‌کشند و داوطلب تزریق واکسن‌های ایرانی می‌شوند. این رسم، ترس مرد عادی از واکسن‌های تولید داخل را می‌ریزد و اعتماد به دانشمندان و محققان کشورمان را بالا می‌برد، مثل اعتمادی که پس از تزریق واکسن به پسر وزیر بهداشت و دختر رئیس ستاداجرایی فرمان امام(ره) جلب شد. دیروز هم پسر یکی از مردان نام‌آور کشورمان، داوطلب دریافت نخستین دوز از واکسن فخرا، ساخت وزارت دفاع شد، واکسنی که نامش احترامی است به شهید محسن فخری‌زاده، رئیس شهیدِ سپند (سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی).

 

تزریق این واکسن که درواقع به منزله آغاز مرحله اول کارآزمایی بالینی آن بود، با یک بسم‌ا...‌الرحمن الرحیم شروع و با یک صلوات بر محمد و آل محمد پایان یافت؛ چند ثانیه طلایی که حاصل تلاش دانشمندان هسته‌ای کشورمان را به نمایش گذاشت. امیدها به واکسن فخرا، اثربخشی‌اش و ایمنی‌زایی‌اش زیاد است، همان‌طور که به کووایران برکت و کووپارس. پایان تزریق نخستین دوز این واکسن به فرزند شهید فخری‌زاده مصادف بود با گفته‌های امیدوارکننده کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو به ایسنا که واکسن فخرا را این‌گونه معرفی کرد: این واکسن با فناوری ویروس غیرفعال شده به صورت صددرصد داخلی، مراحل چهارگانه مطالعه حیوانی و پیش‌بالینی را با موفقیت طی کرده و مجوز کمیته اخلاق و سازمان غذا و دارو را برای شروع کارآزمایی بالینی و تست انسانی، دریافت کرده است.

 

درباره این‌که واکسن مشترک ایران و کوبا، کووپارس یا میلاد نور چه زمانی به تولید انبوه می‌رسند، تا‌به‌حال تاریخ مشخص یا حتی تقریبی اعلام نشده، اما امیدها برای به ثمر نشستن واکسن کووایران برکت فراوان است، همان‌طور که خیلی‌ها به دست دادن واکسن فخرا تا اواخر تابستان ۱۴۰۰ دل بسته‌اند.  دیروز سخنگوی سازمان غذا و دارو این تاریخ تابستانی را اعلام کرد و گفت که به نظر می‌رسد تا پایان شهریور سال بعد واکسن فخرا در مسیر تولید انبوه و مصرف عمومی قرار بگیرد. فخرا اما برای این‌که شر کرونا را از سرمان دور کند، هم راه دور و درازی را طی کرده و هم راهی طولانی پیش رو دارد. این مسیر از اسفند پارسال همزمان با شروع همه‌گیری کرونا در کشورمان آغاز شد، به روایت احمدکریمی، مدیر پروژه واکسن فخرا با جداسازی ویروس کرونا از میان ۳۵ هزار نمونه بیماران ایرانی و کشت ۳۰ ایزوله مناسب برای تولید اولین بذر واکسن. بذر واکسن که تولید شد، انواع تست‌ها برای تعیین هویت ویروس انجام شد و به این ترتیب ویروس صاحب شناسنامه و پس از آن کاندیدای ساخت واکسن کووید-۱۹ شد.

 

به این ترتیب مراحل کشت سلول، تلقیح، تکثیر، جداسازی و تخلیص، غیرفعال‌سازی و فرمولاسیون در مدت کوتاهی راه‌اندازی و سپس تست‌های حیوانی و انواع تست‌های کنترل کیفی انجام شد. پس از آن فخرا، مراحل آزمایشگاهی و تست‌های حیوانی را که بر روی بیش از ۶۵۰ حیوان از گونه‌های مختلف موش، خرگوش، خوکچه هندی و میمون انجام شد، با سری بالا و موفق پشت‌سر گذاشت و بی‌ضرری و اثربخشی آن به اثبات رسید. اینچنین شد که پرونده واکسن فخرا به سازمان غذا و دارو رسید و در آنجا نیز تاییدیه کمیته اخلاق برایش صادر شد.

 

نام واکسن ضدکرونایی که محققان در دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌ا... (عج) رویش کار می‌کنند، هنوز رسانه‌ای نشده، اما این واکسن را فعلا با همین نام باید در زمره امیدهای صنعت واکسن‌سازی کشورمان وارد کرد. حسن ابوالقاسمی، رئیس این دانشگاه می‌گوید مرحله تست حیوانی واکسنی که این دانشگاه برای مقابله با ویروس کرونا ساخته، به پایان رسیده و امید است تا تست انسانی آن از اردیبهشت سال آینده آغاز شود. پیش از این البته تخمین زده شده بود که فاز کارآزمایی بالینی و تست انسانی این واکسن اواخر اسفند، یعنی همین روزها آغاز شود که نشد، حتما به دلیل سختی و حساس بودن کار و البته نوترکیب بودن واکسن دانشگاه بقیه ا...(عج)

 

واکسن‌های نوترکیب، نسل سوم واکسن‌ها محسوب می‌شوند، به این معنی که پس از واکسن‌‌های ساخته‌شده از ویروس کشته یا تضعیف شده و واکسن‌های ساخته‌شده از پروتئین‌های تخلیص‌شده، سومین نوع واکسنی هستند که تا‌به‌حال به دست بشر ساخته شده‌اند.  دانستن این نکته بد نیست که دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌ا... (عج) که بر واکسن نوترکیبش کار می‌کند، همان دانشگاهی است که در بیمارستان تحت نظرش دانشگاه علوم پزشکی

 

- بقیه‌ا...‌(عج) - و در جبهه مقابله با کرونا تا به حال چهار شهید مدافع سلامت تقدیم کرده و از اسفند پارسال تاکنون بیش از ۶۲ هزار بیمار مبتلا به کرونا را پذیرش کرده است.

 

طبق آمارهای رسمی وزارت بهداشت تاکنون یک میلیون و ۲۶۰ هزار دوز واکسن کرونا از انواع مختلف وارد کشورمان شده و از آنجایی که تزریق واکسن‌های کرونا به صورت دوزهای دوگانه انجام می‌شود، این میزان واکسن وارداتی برای واکسیناسیون بیش از ۶۰۰ هزار نفر کفایت می‌کند. اگر مبدا واکسن‌های وارداتی را به صورت مجزا شرح دهیم، تابه حال ۴۱۰ هزار دوز واکسن اسپوتنیک روسی، ۲۵۰ هزار دوز واکسن سینوفارم چین و ۱۲۵ هزار دوز واکسن شرکت بهارات هندوستان وارد کشورمان شده که به انضمام ۳۷۵ هزار دوزی که امروز وارد ایران می‌شود، عدد واکسن‌های ساخت شبه‌قاره به عدد۵۰۰ هزار می‌رسد که همه اینها را باید به ۱۰۰هزار دوز واکسنی که از کوبا به کشورمان وارد شده، افزود. همچنین براساس اعلام مسؤولان وزارت بهداشت، قرار است تا پایان سال یا هفته اول فروردین ۱۴۰۰ بیش از سه میلیون دوز واکسن آسترازنکا از سهمیه کوواکس ایران از کره‌جنوبی وارد کشورمان شود. به این ترتیب سال ۱۴۰۰ قطعا با وضعیتی به مراتب بهتر از سال ۹۹ آغاز می‌شود و امسال امیدوارکننده‌تر از آنچه که شروع شد، به پایان می‌رسد. چون امروز که بیست و هفتمین روز اسفندماه است، محموله دوم واکسن کرونا کوواکسین هند ساخت شرکت باهارات بیوتک شامل ۳۷۵ هزار دوز واکسن به تهران می‌رسد و پس از کدگذاری و برچسب‌زنی تحویل شبکه بهداشت کشور می‌شود.