بر این اساس بررسی عملکرد ۱۰۸ کارگزاری فعال بازار سرمایه طی اسفندماه نشان از ثبت معاملات بیش از ۲۷۴ هزار و ۵۵۳ میلیارد تومانی دارد که هرچند در مقایسه با عملکرد مدت مشابه سال قبل (اسفند۹۹) رشد ۴۳ درصدی را تجربه کرده اما در قیاس با ماه ماقبل آن افت بیش از ۳۳ درصدی را نشان می‌دهد. به‌طوری‌که کارگزاری‌های فعال در بازار طی بهمن‌ماه توانسته بودند خرید و فروشی در حدود ۴۱۲ هزار میلیارد تومان در کارنامه خود ثبت کنند.

هر چند پس از یک اصلاح طولانی‌مدت و کاهش نسبت قیمت به درآمد بازار سهام از اوج ۲۲ واحدی به محدوده ۸ واحد و در کنار آن تقویت محرک‌های بنیادی، شاهد افزایش جذابیت این بازار هستیم اما دستکاری‌های بی‌پایان در سازوکار بازار سبب شده تا شاهد کاهش ارزش دادوستدها و تهدید نقدشوندگی بازار باشیم. این مهم پس از اجرایی شدن دامنه نوسان نامتقارن از ۲۵ بهمن‌ماه تشدید شد و شاهد کاهش ارزش دادوستدها به سطوح هزار تا ۲هزار میلیارد تومانی بودیم. در نظر گرفتن کف ۲ درصدی در کنار سقف ۶ درصدی برای نوسان سهام هر چند توانست در پنهان کردن میزان افت قیمت‌ها و انعکاس آن در شاخص کل موفق عمل کند اما صف‌های فروش را سنگین کرد.

نگاهی به میانگین روزانه ارزش معاملات خرد بورس تهران در اسفندماه نیز حکایت از افت ۵۲ درصدی این متغیر نسبت به بهمن‌ماه دارد. به‌طوری که در دومین‌ماه زمستان به‌طور متوسط روزانه سهامی به ارزش حدود ۸هزار میلیارد تومان دادوستد می‌شدند که این رقم در ماه گذشته به کمتر از ۴هزار میلیارد تومان رسید. حجم معاملات نیز در اسفندماه با افت ۴۷ درصدی نسبت به بهمن مواجه شد. بر این اساس کاهش حجم و ارزش معاملات در آخرین ماه سال ۹۹ سبب شد عملکرد کارگزاری‌ها نیز به‌تبع آن با کاهش در مقایسه با بهمن‌ماه مواجه شود. به این ترتیب کارگزاران در مجموع سال ۹۹ معاملاتی به ارزش ۵۳۹۴هزار میلیارد تومان ثبت کردند.

جزئیات بیشتر از اسفند کارگزاری‌ها

بررسی دقیق‌تر عملکرد کارگزاری‌های فعال در بازار سرمایه نشان می‌دهد این نهادهای مالی در اسفندماه در حالی خرید و فروش ۵/ ۲۷۴ هزار میلیارد تومانی را در کارنامه خود ثبت کردند که ۱۵۵ هزار و ۶۹۰ میلیارد تومان یعنی معادل ۷/ ۵۶ درصد از این رقم در اختیار مبادلات آنلاین بوده است. همچنین ۱۱۷ هزار و ۹۸۶ میلیارد تومان دیگر نیز ارزش معاملات در این نهادهای مالی به‌صورت عادی بوده است. سهم معاملات آنلاین کارگزاری‌ها در اسفند ۹۹ در حالی به حدود ۵۷ درصد رسیده که در مقایسه با بهمن‌ماه کاهشی شده است.

در این میان طبق روال دوره‌های قبل، درصد بالایی از خرید و فروش‌ها تنها در انحصار چند کارگزاری بود، به‌طوری‌که نیمی از معاملات این ماه تنها از کانال هفت کارگزاری صورت گرفت. در صدر این خرید و فروش‌ها نیز همچنان کارگزاری مفید به‌عنوان برترین واسطه‌ بورسی قرار دارد، به‌طوری‌که ارزش دادوستدهای ثبت شده در کارگزاری مفید در ماه گذشته به حدود ۵۰ ‌هزار و ۲۸۰ میلیارد تومان رسید تا این کارگزاری به تنهایی ۳/ ۱۸ درصد از کل معاملات این نهادهای مالی را در اسفندماه به خود اختصاص دهد. در ادامه این روند نیز کارگزاری آگاه توانست ۰۶/ ۸ درصد از کل معاملات کارگزاری‌ها در ماه گذشته را به خود اختصاص دهد که این حجم از معاملات، خرید و فروشی بیش از ۲۲ هزار و ۱۲۴ میلیارد تومان بود.

کارگزاری بانک تجارت نیز در ماه گذشته دادوستد ۲۱ هزار و ۲۶ میلیارد تومانی را تجربه کرده و با اختلاف ناچیز نسبت به کارگزاری آگاه، در رتبه سومین کارگزاری برتر ماه قرار گرفت. سهم این کارگزاری از کل مبادلات به ۴/ ۷ درصد رسید. در ادامه دیگر کارگزاری‌های برتر اسفندماه، دو کارگزاری خبرگان سهام و بانک پاسارگاد به ترتیب سهمی ۵/ ۶ و ۸/ ۳ درصدی از کل معاملات ماه را به خرید و فروش‌های خود اختصاص دادند. به این ترتیب برخلاف روند گذشته اختلاف ارزش معاملات کارگزاری برتر نیز نسبت به یکدیگر کاهش یافته است و به جز رتبه اول که با قدرت در اختیار کارگزاری مفید قرار دارد، کارگزاری‌های دوم تا چهارم از منظر میزان دادوستدهای ثبت شده در ماه به یکدیگر نزدیک شده‌اند.

نگاهی دقیق به برترین‌ها

همان‌طور که عنوان شد کارگزاری مفید به‌عنوان برترین کارگزاری در اسفندماه شناخته شد. همچنین کارگزاری مزبور بیشترین فعالیت را در معاملات آنلاین داشت، به‌طوری‌که این کارگزاری به تنهایی ۵/ ۳۱ درصد از کل معاملات آنلاین را در بازار سرمایه به خود اختصاص داد. ارزش این دادوستدهای الکترونیک رقمی معادل ۴۹ ‌هزار و ۵۴ میلیارد تومان را شامل می‌شود که ۹۸ درصد از کل خرید و فروش‌های کارگزاری مفید است. در همین راستا یک هزار و ۲۱۸ میلیارد تومان نیز به معاملات عادی در این کارگزاری تعلق داشته است.

 بررسی عملکرد کارگزاری آگاه نیز نشان می‌دهد این نهاد مالی در ماه گذشته بخش عمده‌ای از معاملات را به خرید و فروش آنلاین اختصاص داده است، به‌طوری‌که ۹۴ درصد از کل دادوستدهای صورت‌گرفته توسط‌ این کارگزاری به‌صورت الکترونیکی بود که رقمی بالغ بر ۲۰ هزار و ۷۶۰ میلیارد تومان را شامل می‌شود. همچنین کارگزاری مزبور یک هزار و ۳۶۶ میلیارد تومان نیز در معاملات عادی ثبت کرده است. سهم معاملات آنلاین کارگزاری آگاه از کل معاملات آنلاین ثبت شده در اسفندماه  ۳/ ۱۳ درصد بود. کارگزاری بانک تجارت اما ماه گذشته عملکرد مناسبی در زمینه معاملات برخط نداشت که با توجه به آمار به نظر می‌رسد عمده معاملات ثبت شده در این واسطه بورسی به دادوستدهای حقوقی‌ها مربوط باشد. موضوعی که سبب ارتقای جایگاه این کارگزاری نیز شده است. سهم معاملات معمولی این کارگزاری به حدود ۱۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان رسید که ۹۳درصد از کل مبادلات آن را شامل می‌شود.

بازارگردانان الگوریتمی

در ماه گذشته در مجموع ۸۷۷ میلیارد تومان از معاملات با هدف بازارگردانی (در سهام) از سوی واسطه‌های بورسی ثبت شده است که سهم ۳/ ۰درصدی از کل معاملات داشته است. در این میان از ۱۰۸ کارگزاری فعال تنها ۱۰ کارگزاری این نوع از دادوستدها را ثبت کرده‌اند. بیشترین سهم از معاملات بازارگردانی الگوریتمی در اسفندماه نیز با سهم ۵/ ۲۹ درصدی به کارگزاری توسعه معاملات بانک مسکن تعلق داشت. ارزش این نوع معامله در کارگزاری مذکور بالغ بر ۲۵۸ میلیارد و ۷۸۰ میلیون تومان بوده است. ۹ کارگزاری کیان، صبا تامین، بهگزین، مبین سرمایه، بانک سامان، ملل پویا، حافظ، بانک سپه و بانک انصار دیگر کارگزاری‌هایی بودند که در اسفندماه بازارگردانی الگوریتمی در بازار سهام انجام داده‌اند.

ضعیف‌ترین عملکرد

کارگزاری شاخص سهام به‌عنوان ضعیف‌ترین کارگزاری در آخرین ماه از سال ۹۹ شناخته شد. این نهاد مالی تنها حدود ۱۵میلیارد و ۳۶۰ میلیون تومان خرید و فروش داشته است که تمامی آن به‌صورت معاملات معمولی انجام شده بود. کارگزاری ایران سهم نیز در حالی به‌عنوان دیگر نهاد مالی با فعالیت اندک شناخته شده است که حجم مبادلات آن در مجموع ۱۵ میلیارد و ۹۴۰ تومان بود. این کارگزاری نیز تمام این رقم را از خرید و فروش معمولی کسب کرده است. کارگزاری آبتین استاک نیز سومین کارگزاری از منظر ضعیف‌ترین عملکرد ماهانه بود. ارزش خرید و فروش این کارگزاری در حالی معادل ۴۶ میلیارد و ۵۹۰ میلیون تومان برآورد شد که تمامی آن به‌صورت عادی انجام شد.

روزنامه دنیای اقتصاد/