گروه بازار دیجیتال بازارنیوز- بهزاد قبادی؛ پس از ریزش شدید شاخص بورس و ضرر سنگین بسیاری از سهامداران، خبر‌های مربوط به افزایش قیمت بیت‌کوین و سایر کریپتوکارنسی‌ها، توجه متضررین بازار سرمایه را جلب کرد. گرچه این صعود ارزش بیت‌کوین در روزهای پایانی سال 99 به میزان افزایش شاخص بورس در آن سال نبود، اما تبلغاتی که پیرامون این بازار انجام شد، بسیاری از سهامداران بورس را به سمت بازار رمزارز‌ها سوق داد.

بیت‌کوین، به عنوان معروف‌ترین کریپتوکارنسی جهان، در اواخر سال شمسی گذشته، روز‌های پر فرازی داشت. شاید یکی از جذابیت‌های رمزارز‌ها در ایران، رشد دو سویه باشد؛ بدین صورت که هم ارزش جهانی بیت‌کوین بالا رفته و هم طی سال‌های اخیر، نرخ دلار با رشد بسیار شدیدی مواجه شد؛ به این ترتیب سهامداران این بازار، از هر دو جهت سود می‌بردند.

*روند رشد قیمت بیت‌کوین طی 10 سال اخیر

در فروردین سال ۱۳۹۰، قیمت بیت‌کوین کمتر از یک دلار بود و هر دلار، هزار و ۳۰۰ تومان معامله می‌شد. به این ترتیب، قیمت هر بیت‌کوین تقریباً معادل هزار تومان بود. اردیبهشت همان سال، یعنی یک ماه بعد و با رسیدن قیمت بیت‌کوین به ۱۹ دلار، قیمت آن تا ۲۵،۰۰۰ تومان رشد و رکورد جدیدی ثبت کرد. البته در این زمان، بیت‌کوین در ایران شناخته شده نبود.

در طول سال ۹۱، قیمت دلار در ایران با رشدی شدید از ۱،۵۰۰ تومان به حدود ۳،۵۰۰ تومان رسید. در مدت مشابه، قیمت بیت‌کوین نیز از ۴ به ۱۴۰ دلار رسید. این رشدِ همزمان باعث شد قیمت ریالی بیت‌کوین با یک رشد بزرگ از 9 هزار تومان تومان در ابتدای سال ۹۱، به حدود 500 هزار تومان در ابتدای سال ۹۲ برسد و به این ترتیب جهش ۵۵ برابری را در یک سال تجربه کند.

فراز و فرود قیمت بیت‌کوین و دلار طی سال‌های ۹۱ تا ۹۸ ادامه داشت تا جایی که هر بیت‌کوین در تیرماه سال ۹۸ و در زمانی که دلار در کانال ۱۳ هزار تومان تثبیت شده بود، در صرافی‌های ایران با قیمت ۱۹۰ میلیون تومان معامله شد. این رشد قیمت‌ها به اینجا ختم نشد و طی سال ۹۹ که سال جهش قیمت ارز بود، دلار ۱۳ هزار تومانی به ۳۱ هزار تومان هم رسید و بیت‌کوین هم از کانال ۴ هزار دلار، به ۱۱ هزار دلار پرش کرد. در مهرماه ۹۹، این ارز دیجیتال در صرافی‌های ایران، ۳۶۵ میلیون تومان خرید و فروش شد.

روند افزایش ارزش بیت‌کوین در ماه‌های پایانی سال اعجاب‌انگیز شد. با این که قیمت دلار نسبت به قبل پایین آمده و در بازه ۲۴ و ۲۵ هزار تومان نوسان داشت، ارزش هر بیت‌کوین از ۱۱ هزار دلار به بیش از ۵۰ هزار دلار در اسفند ۹۹ رسید. حالا هم هر یک واحد از این پادشاه ارز‌های دیجیتال در ۱6 فرودین ۱۴۰۰، نزدیک به ۵۸ هزار دلار ارزش دارد.

*ناآگاهی سرمایه‌گذاران، بزرگترین خطر بازار رمزارزها

همانطور که گفته شد، پس از این جهش قیمت، بسیاری از سرمایه‌گذاران بورسی به سراغ بازار رمزارز‌ها آمدند. بسیاری از آن‌ها قبل از این پمپاژ اخبار درباره کریپتوکارنسی‌ها، حتی اسم رمزارز‌ها را هم نشنیده بودند. این عدم آگاهی از مخاطرات بازار بسیار پرریسک ارزهای دیجیتال، شاید مهم‌ترین خطر برای سرمایه‌گذاران باشد.

سپهر محمدی، رئیس انجمن بلاک‌چین ایران، در این‌باره به بازارنیوز گفت: بازار رمزارز‌ها برای سرمایه‌گذاری مناسب نیست و افراد غیرحرفه‌ای به این بازار ورود نکنند. رمز ارز‌ها ۲ ریسک، علاوه بر ریسک‌های بازار بورس دارند. دخالت در قیمت به راحتی در بازار رمزارز‌ها وجود دارد که باعث می‌شود برخی افراد پر قدرت تصمیم بگیرند قیمت‌ها را بالا و پایین کنند؛ اما در بازار بورس این اتفاق ممکن نیست رخ دهد.

وی افزود: نکته دیگر، درز اطلاعات و نبود قانون برای محدودیت‌های اطلاعاتی در پروژه‌های مختلف است. در بازار بورس، اگر یک فرد از اتفاقات تاثیرگذار داخل یک پروژه یا شرکت بورسی خبر داشته باشد، حق ندارد از سهام آن خریداری کند و اگر این اطلاعات را به بیرون درز دهد، مرتکب جرم است؛ اما در بازار رمزارز‌ها اینگونه نیست و کسی هم مجرم شناخته نمی‌شود. این دلایل باعث می‌شود که حضور در این بازار پرریسک‌تر باشد.

*کلاهبرداری شیادان

یکی از مخاطراتی که برای رمزارز‌ها مطرح است، کلاه‌بردارانی هستند که از ناآگاهی و طمع برخی سرمایه‌گذاران سواستفاده کرده، پول‌های آن‌ها را به بهانه سرمایه‌گذاری در این بازار گرفته و پا به فرار گذاشته‌اند. از آنجا که خرید و فروش رمزارز در ایران قانونی نیست و هیچ دستورالعملی هم درباره آن‌ها وجود ندارد، دست این مالباختگان به جایی بند نیست و هیچ اقدام قضایی نمی‌توان برای آن‌ها انجام داد.

*ناامنی برخی صرافی‌های رمزارز

باید تاکید کرد که این کلاه‌برداران، فقط اشخاص حقیقی نیستند. گاهی برخی از صرافی‌هایی دست به کلاه‌برداری می‌زنند که اساسا مجوزی از بانک مرکزی و نماد الکترونیکی از مرکز توسعه تجارت الکترونیکی (Enamad) ندارند. افراد بدون آگاهی به این دلیل که آن‌ها صرافی‌های ایرانی هستند، اعتماد کرده و پول‌ها و رمزارز‌های خود را در بستر فراهم شده این صرافی‌ها می‌برند که متاسفانه مورد سواستفاده قرار می‌گیرند. مزیت رمزارز‌ها که غیرقابل رهگیری بودنشان است، در این نوع کلاه‌برداری‌ها به بزرگترین مشکل برای مالبختگان تبدیل شود؛ چون به هیچ وجه امکان ردیابی تراکنش‌ها وجود ندارد و عملا پولی که رفته، باز نخواهد گشت.

در این رابطه، آمنه نادعلی‌زاده، معاون اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با اشاره به ممنوعیت مبادله رمزارزها در کشور هشدار داد: هیچ پشتوانه دولتی و حاکمیتی در دنیا برای رمز ارزها وجود ندارد. مردم بدانند خطرهای این رمز ارزها بسیار زیاد است و پرونده‌های بسیاری در زمینه کلاهبرداری، سرقت از کیف پول و مسدود شدن کیف پول رمز ارزها تشکیل شده است.

*یکی از بزرگترین کلاه‌برداری بازار‌ رمزارزها توسط یک صرافی

یکی دیگر از راه‌های کلاه‌برداری، عرضه اولیه رمزارز‌های فیک و ناشناخته است. کلاه‌برداران، با تبلیغات زیاد، ادعا‌های دروغین و تطمیع مردم، رمزارز‌هایی که ناشناخته هستند را با این شعار که: «دیدید بیت‌کوین طی ۱۰ سال چند برابر شد، این‌ها هم چند سال بعد مانند بیت‌کوین رشد خواهند کرد» اقدام به جذب سرمایه‌های آن‌ها کرده و بدون پاسخ‌گویی به نهاد‌های نظارتی، سرمایه‌ها را به سرقت می‌برند و سرمایه‌گذاران می‌مانند با رمزارز‌هایی که در هیچ جای دنیا حتی با یک سنت هم قابل مذاکره نیستند.

*صعود و سقوط بی‌ضابطه، تهدید کننده سرمایه مردم

از مبحث کلاه‌برداری‌ها که بگذریم، بی‌ضابطه بودن رمزارز‌ها می‌تواند بزرگترین تهدیدکننده سرمایه مردم باشد. صعود و سقوط رمزارز‌ها حد یقفی ندارد. ممکن است فردا بدون هیچ دلیل قانع کننده‌ای، قیمت هر بیت‌کوین از ۵۸ هزار دلار به هزار دلار سقوط کند و عملا سرمایه‌های مردم نابود شود. به عنوان مثال، قیمت رمزارز‌ها در اواخر سال ۲۰۱۷ افزایش قابل توجهی داشت، اما از ابتدای سال ۲۰۱۸ شاهد یک روند کاهشی قابل توجه در قیمت آن‌ها بودیم؛ به نحوی که بسیاری از رمزارز‌ها هم‌چون بیت‌کوین بیش از دو سوم ارزش خود را از ابتدای سال ۲۰۱۸ میلادی تا پایان تابستان از دست دادند.

*بازار در قبضه چینی‌ها

مشکل دیگری که در زمینه رمزارز‌ها وجود دارد، قبضه شدن بازار استخراج توسط چینی‌هاست. بیش از ۸۰ درصد فعالیت استخراج رمزارز‌ها به طور متمرکز در چین انجام می‌شود. علت اصلی این تمرکز بالا در این یک کشور، دسترسی به برق ارزان قیمت و نیز وجود کارخانه‌های بسیار بزرگی است که تولید تجهیزات مورد نیاز استخراج رمزارز‌ها را در تیراژ بسیار بالا تولید می‌کنند. از این رو، دولت چین می‌تواند تاثیر بسزایی در عملکرد بازار ارز‌های دیجیتال، خصوصا بیت‌کوین داشته باشد. به عنوان مثال، مقامات پکن می‌توانند با افزایش تعرفه برق مصرفی ماینرها، تاثیر زیادی روی قیمت و میزان عرضه رمزارز‌ها داشته باشند و عملا با سرمایه مردم دنیا بازی کنند.

رمزارزها مشکلات امنیتی و حاکمیتی فراوانی هم می توانند ایجاد کنند. از جمله این مشکلات می‌توان به حذف نظارت بانک‌های مرکزی بر تراکنش‌ها، تامین مالی تروریسم، فرارهای مالیاتی، خروج سرمایه و ارز از کشور و ... اشاره کرد که در گزارش های بعدی به تفصیل به آن خواهیم پرداخت.

پایان پیام//