کردستان با همه توانمندی‌ها، منابع و ذخایر غنی و متنوع معدنی، فلزی و غیرفلزی به ویژه طلا، سنگ آهن، سنگ‌های تزئینی، باریت، منگنز، فلدسپات و سنگ آهک که دارد به عنوان استانی کشاورزی بیشتر شناخته و معرفی شده است.

اما طی هشت سال گذشته با اجرای طرح‌های صنعتی بزرگ و شاخص همچون معدن طلای زرکوه، پتروشیمی و لاستیک بارز، بخش صنعت و معدن این استان هم متحول و قسمتی از ظرفیت‌های این بخش از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل شد هرچند هنوز هم جای کار در این زمینه بسیار است.

تسریع رشد اقتصادی و توسعه همه جانبه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با بهبود شاخص‌های اقتصادی از مسیر صنعتی شدن قابل تحقق است و این مهم خود یکی از مهمترین الزامات برای پیشرفت، توانمند شدن جامعه و بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی است.

تعداد واحدهای صنعتی کردستان در ابتدای آغاز بکار دولت تدبیر و امید (سال ۱۳۹۲) ۴۴۰ مورد بوده که طی هشت سال فعالیت این دولت ۴۷۶ پروانه بهره‌برداری در بخش صنعت صادر شده است و اینگونه تعداد صنایع به ۹۱۶ واحد رسید و این آمار نشان از رشد ۱۰۸ درصدی در این بخش دارد.

براساس پایش‌های انجام شده از سال ۱۳۹۳ تاکنون هم ۴۶۲ فقره پروانه بهره‌برداری تعلیق شده که مهمترین دلایل این اتفاق شامل خروج ماشین آلات و توقف تولید، واگذاری به مالک جدید، عدم فعالیت و فرسودگی ماشین آلات، تغییر موضوع فعالیت بوده است.

سرمایه گذاری انجام شده در واحدهای صنعتی استان در ابتدای شروع بکار دولت دکتر روحانی چهار هزار و ۲۲۸ میلیارد ریال بوده که بعد از گذشت هشت سال این میزان رشدی بیش از هفت برابر داشته و به ۳۳ هزار و ۱۷۰ میلیارد ریال رسیده است.

میزان اشتغال واقعی واحدهای صنعتی استان از اشتغال اسمی جلو زد

اشتغال واقعی و اسمی واحدهای صنعتی استان در سال ۱۳۹۲  به ترتیب سه هزار و ۶۰۴ نفر و ۹ هزار و ۲۲۷ نفر بود و در زمان فعالیت این دولت نه تنها فاصله بین اشتغال واقعی و اسمی واحدهای صنعتی حذف شد بلکه تعداد اشتغال واقعی از اسمی هم بیشتر شد به گونه‌ای که اشتغال اسمی در واحدهای صنعتی هشت هزار و ۳۱۹ نفر و اشتغال واقعی هم به ۹ هزار و ۸۶۳ نفر رسیده است.

میزان اشتغال واقعی واحدهای صنعتی طی هشت سال اخیر نسبت به ابتدای آغاز بکار دولت تدبیر و امید ۲۷۴ درصد و میزان اشتغال اسمی هم ۹۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

۴۹ واحد صنعتی در استان وجود دارد که اشتغال آنها بالای ۵۰ نفر است و از این تعداد، پروانه بهره‌برداری ۲۳ واحد در دولت تدبیر و امید صادر و میزان سرمایه‌گذاری انجام شده در آنها ۲۴ هزار و ۹۰۲ میلیارد ریال و اشتغال ایجاد شده در آنها هم چهار هزار و ۲۸۹ نفر است.

بیشترین میزان صدور پروانه بهره‌برداری واحدهای صنعتی طی هشت سال اخیر در سال ۱۳۹۸ و  ۱۱۵ مورد بوده و بیشترین سرمایه‌گذاری انجام شده هم در سال ۱۳۹۴ برای ایجاد ۶۴ واحد با سرمایه‌گذاری ۲ هزار و ۹۲۴ میلیارد ریال بوده است.

بهره‌مندی همه شهرهای کردستان از واحدهای صنعتی

یکی از مهمترین طرح‌های افتتاح شده در دولت تدبیر و امید در این استان، پتروشیمی کردستان است که  در سال ۱۳۹۶ در سنندج، با سرمایه‌گذاری ۱۳ هزار و ۸۵۹ میلیارد ریال، اشتغال ۷۰۰ نفر و تولید پلی اتیلن سبک به ظرفیت ۳۰۰ هزار تن به بهره‌برداری رسید.

شرکت لاستیک بارز از دیگر طرح‌های مهم به بهره‌برداری رسیده در استان است که در سال ۱۳۹۶ و در شهرستان دهگلان با سرمایه‌گذاری ۶ هزار و ۴۷۴ میلیارد ریال و اشتغالزایی برای ۸۰۰ نفر، کار خود را در زمینه تولید تایر رادیال سیمی سواری آغاز کرد.

شرکت معدنی زرکوه هم در سال ۱۳۹۴ در شهرستان قروه با سرمایه‌گذاری ۷۷۸ میلیارد ریال، اشتغالزایی یک هزار و ۳۱۹ نفر و با ظرفیت پنج هزار کیلوگرم شمش طلا افتتاح شد.

واحد فراسازان توتون آپادانا هم از دیگر طرح‌های مهم و شاخص استان دربخش صنعت است که در سال ۱۳۹۶ با سرمایه‌گذاری یک هزار و ۴۹۲ میلیارد ریال و اشتغالزایی ۱۰۵ نفر و ظرفیت تولید ۱۰ میلیارد نخ سیگار در شهرستان سقز به بهره برداری رسید.

شرکت‌های باران تجارت پویا در بانه، صبانور و کیمیا معادن سپاهان در بیجار، مهرپویش آوالان در دهگلان، کانیانور برزین زاگرس در بانه، سپهر صنعت آرتا در قروه، آروند الکترونیک تجارت ایرانیان در بانه، رنگین پلاست بهدیس در مریوان، پرتو نور افشان صنعت روژ در سقز، آهک هیدراته سیمان کردستان در بیجار، کیمیا کاشت اطبا در دهگلان، شرکت بین المللی آیریا ونداد کسری در سقز و بتن گازی ژیوارغرب در سنندج از دیگر واحدهای مهم و شاخص بخش تولید کردستان است که در دولت دکترروحانی به بهره‌برداری رسیدند.

نکته حائز اهمیت این است که ایجاد واحدهای صنعتی شاخص در کردستان طی هشت سال اخیر تنها در یک شهر یا مرکز استان متمرکز نبوده و در این رابطه توجه ویژه‌ای به همه نقاط استان شده است.

استقبال سرمایه‌گذاران از اجرای طرح های صنعتی در استان

در زمینه صدور جوازهای تاسیس واحدهای صنعتی در استان هم شاهد جهش چشمگیری در استان طی سال‌های ۱۳۹۲ تا پایان سال ۱۳۹۹ هستیم، به‌گونه‌ای که در این مدت چهار هزار و ۶۱۸ فقره جواز تاسیس با برآورد سرمایه ۵۲۳ هزار و ۵۳۳ میلیارد ریال و اشتغال ۶۰ هزار و ۳۱۱ نفر صادر شده است.

بیشترین صدور جوازهای تاسیس واحدهای صنعتی در استان مربوط به سال ۱۳۹۹ است که در این سال، یک هزار و ۱۱۴ فقره جواز تاسیس با پیش بینی سرمایه‌گذاری ۳۹ هزار و ۳۵۳ میلیارد ریال و اشتغالزایی ۱۳ هزار و ۱۴۸ نفر صادر شده است.

نکته جالب توجه این است که علی‌رغم مشکلات و تنگناهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و شیوع بیماری کرونا تقاضای مربوط به ایجاد واحدهای صنعتی در استان با استقبال خوبی از سوی سرمایه‌گذاران مواجه شد که این بیانگر و نویدبخش رشد صنعتی استان طی سال‌های آینده است.

از مهمترین طرح‌های صنعتی در دست اجرای کردستان می‌توان به زنجیره فولاد استان شامل شرکت صنایع فولاد کردستان در شهرستان‌های قروه و بیجار اشاره کرد که محصول تولیدی این واحد در شهرستان قروه ورق نورد گرم فولادی و اسلب فولادی به ظرفیت یک میلیون تن و با اشتغالزایی یک هزار و ۱۷۴ نفر و سرمایه‌گذاری ۴۹ هزار و ۲۱۰ میلیارد ریال و در شهرستان بیجار هم محصول آن آهن اسفنجی به شکل بریکت و با ظرفیت ۱.۶ میلیون تن، اشتغال ۲۸۱ نفر و سرمایه‌گذاری ۳۰ میلیارد ریال است.

شرکت‌های ذوب آهن سقز، صبا نور، کیمیا معادن سپاهان و شرکت فولاد کاوان در بیجار از دیگر واحدهای موجود در زنجیره فولاد کردستان است که تعدادی از آنها به بهره‌برداری رسیده و تعدادی هم در دست اجرا است.

علاوه بر این‌ها شرکت پتروشیمی بعثت، گسترش تایر رازی، آبانگان لوله بسپار، سپهر صنعت ارتا، شرکت اسب آهنین آریا از دیگر واحدهای صنعتی در دست اجرای استان است.

استان کردستان یک‌هزار و ۶۵۹ روستای دارای سکنه دارد که هزار و ۳۱۵ روستای آن دارای ۲۰ خانوار به بالا بوده و از جمعیت یک میلیون و ۶۰۳ هزار نفری استان ۷۱ درصد معادل یک میلیون و ۱۳۵ هزار نفر در ۳۱ شهر و ۲۹ درصد معادل ۴۶۸ هزار نفر در یک هزار و ۷۰۳ روستا سکونت دارند.