گروه کار و تعاون بازارنیوز- یحیی لطفی‌نیا؛ اعمال قرنطینه­ های سراسری به همراه ابتلای بسیاری از افراد به این ویروس منجر به شکل گیری تهدیدی جدی در بازار نیروی کار شد. به گونه ­ای که انتظار می­رفت بسیاری افراد شغل خود را از دست دهند.

نمودار این هفته بازار نیوز به تحولات بازار کار ایران در مواجهه با ویروس کرونا اختصاص یافته است.

بر اساس طبقه­ بندی انجام شده برای بازار کار در زمستان 1398 تعداد جمعیت 15 ساله و بیشتر در حدود 61.9 میلیون نفر بوده که روند آن به دلیل رشد بالای موالید در اواخر دهه 60 تداوم دارد و در زمستان 1399 به 62.6  میلیون نفر رسیده است. از این تعداد در زمستان 1398، 35.7 میلیون نفر جمعیت غیر فعال بوده است که همزمان با شیوع ویروس کرونا روند افزایش آن تداوم داشته است به گونه ­های در زمستان 1399 در مقایسه با زمستان 1398، 1308 هزار نفر بر تعداد آن­ها افزوده شده است.

در ارتباط با نرخ اشتغال این روند بر عکس بوده است به گونه­ای که با شیوع ویروس کرونا در حدود 472 هزار نفر از گروه شاغلین خارج شده ­اند و این روند با نرخ کاهنده ادامه داشته است به گونه­ ای که در زمستان 1399 در مقایسه با زمستان 1398، به 300 هزار نفر کاهش یافته است. به دلیل افزاش درصد غیر فعالان و همچنین درصد شاغلین، تعداد بیکاران در زمان شیوع ویروس کرونا کاهش یافته است. در واقع تعداد بیکاران در اولین فصل بعد از شیوع ویروس کرونا در ایران 284 هزار نفر کاهش یافته است. این روند کاهش تداوم داشته است به گونه­ ای که در زمستان 1399 نسبت به زمستان 1398 تعداد 311 هزار نفر از جمعیت بیکار کشور کاهش یافته است. در واقع با خارج شدن بخشی از جمعیت 15 ساله و بیشتر از بازار کار نرخ بیکاری بعد از شیوع ویروس کرونا کاهش یافته است. بنابراین کاهش یافتن نرخ بیکاری به دلیل افزایش نرخ اشتغال نیست بلکه به دلیل خارج شدن نیروی کار از بازار است.

در خصوص سهم جمعیت فعال و غیر فعال کشور نیز باید به این نکته توجه داشت در نتیجه شیوع ویروس کرونا در پایان زمستان 1399 نسبت به زمستان 1398 و اعمال قرنطینه سراسری درصد جمعیت فعال به میزان 1.5 درصد کاهش و جمعیت غیر فعال به همین میزان افزایش یافته است.   

با توجه به اثرگذاری متفاوت شیوع ویروس کرونا بر بخش­های مختلف اقتصادی نمودار 2 به وضعیت بازار کار ایران بر اساس بخش­های مختلف اقتصادی پرداخته است.

در اولین فصل بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور، جزء بخش کشاورزی (آن هم به دلیل گسترش فعالیت­ های کشاورزی در فصل بهار) (افزایش 609286 نفر) دو بخش صنعت و خدمات به دلیل اعمال قرنطینه ­های سراسری در کشور با کاهش تعداد نیروی کار مواجه بودند. این کاهش در بخش خدمات (با کاهش 942958 نفر) بیش از بخش صنعت (با کاهش138292 نفر) بوده است. با این حال بررسی مقایسه ­ای زمستان 1399 نسبت به زمستان 1398 نشان می­دهد که وضعیت نیروی کار در دو بخش کشاورزی و خدمات کاهشی و بخش صنعت مثبت بوده است.

در واقع بخش صنعت توانسته است با گذشت دو فصل بازیابی کاملی داشته باشد. این در حالی است که در بخش کشاورزی با گذشت سه فصل بازیابی اولیه را از دست داده و وضعیت نیز بدتر شد. در بخش خدمات وضعیت متفاوت است به این صورت که با کند شدن روند کاهش نیروی کار فعال در این بخش، ولی با گذشت چهار فصل هنوز نتوانسته است به شرایط قبل از شیوع ویروس کرونا در کشور برسد. تغییرات ذکر شده در بازار کار نشان دهنده این است که در مجموع سهم بخش کشاورزی از نیروی کار بهبود 0.2 درصدی داشت است در حالی که در بخش صنعت این بهبود در حدود 2.1 درصدی و بخش کشاورزی کاهش 2.3 درصدی از سهم اشتغال کل کشور را داشته است.

در پایان با توجه به اهمیت و نقش نیروی کار در اقتصاد کلان (تولید بنگاه­ ها و معیشت خانوارها) و همچنین تلاش­ های دولت برای جلوگیری از فشار بیش از پیش به نیروی کار با پرداخت­های انتقالی و تداوم سیاست­های حمایتی فعلی، پیشنهاد می­ گردد برای بهبود وضعیت اشتغال در بخش خدمات نسبت به گسترش زیرساخت­ های لازم برای ارایه خدمات بر بستر فضای مجازی اقدام شود. علاوه بر این پیشنهاد می ­شود، دولت اقدامات حمایتی در حوزه ­های پیشران اقتصاد ملی چون بخش مسکن، خودرو و ... انجام شود تا از این طریق ضمن حمایت از تولید ملی به صورت غیر مستقیم از بازار کار و نیروی کار که معیشت آن به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است، حمایت شود.

پایان پیام//