اگر چه خشکسالی یک پدیده طبیعی در کل کشور به شمار می‌رود اما در طول یک دهه گذشته نشانه‌های خطرآفرین خشکسالی در استان ظاهر شد و مدیران حوزه‌های مختلف به ویژه صنعت را به تکاپو انداخت.

با توجه به اینکه بیش از ۹۸ درصد از شهرک‌ها و نواحی صنعتی از منابع آب زیرزمینی بهره‌ می‌برند و شاخصه اصلی صنعت دسترسی کافی به منابع آبی است، خشکسالی می‌تواند تهدید بزرگی برای حوزه صنعت این استان قلمداد شود.

نگاه کلی به وضعیت آبی شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان

معاون فنی شرکت شهرک‌های صنعتی چهارمحال و بختیاری با اشاره به تامین آب تمام شهرک‌های صنعتی به جز شهرک تخصصی آب معدنی کوهرنگ از ذخایر زیرزمینی و چاه‌های عمیق و نیمه عمیق، بیان کرد: با توجه به خشکسالی‌های اخیر و بحران کم‌آبی دور از انتظار نیست که فعالیت واحدهای صنعتی در آستانه تعطیلی قرار گیرد.

حمید رییسی با بیان اینکه اشتغال مستقیم به ازای هر لیتر بر ثانیه در شهرک‌ها و نواحی صنعتی ۵۵ نفر است، گفت: میزان اشتغال ایجاد شده در شهرک‌ها و نواحی صنعتی چهارمحال و بختیاری با سرمایه‌گذاری ۳۳ میلیارد و ۷۴۱ میلیون ریال برای یک‌هزار و ۲۱ واحد به بهره‌برداری رسیده است، افزون بر ۱۶ هزار و ۷۵۴ نفر بوده است.

به گفته وی، آب مصرفی در بخش صنعت کشورهای دارای درآمد پایین و متوسط، کمتر از ۱۰ درصد و آب مصرفی کشورهای دارای درآمد بالا، نزدیک به ۶۰ درصد است.

او افزود: میزان مصرف آب در حوزه کشاورزی، شرب و صنعت کشور به ترتیب ۹۲ درصد، ۶ درصد و ۲ درصد برآورد شده است.

معاون فنی شرکت شهرک‌های صنعتی چهارمحال و بختیاری با شاره به اینکه مهمترین مشکل زیرساختی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی سطح استان مشکل تامین آب است، بیان کرد: میزان آب مورد نیاز واحدهای صنعتی در حال بهره‌برداری مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی ۸۳۰ لیتر بر ثانیه و میزان آب مورد نیاز واحدهای صنعتی دارای قرارداد در حال ساخت و ساز و با نگاهی به افق ۱۴۰۰ جهت استقرار در شهرک‌ها و نواحی صنعتی یک‌هزار و ۷۱۸ لیتر بر ثانیه محاسبه شده است، این در حالی است که میزان آب تامین شده فعلی ۲۲۵ لیتر بر ثانیه است.

به گفته وی، بیشترین آب مصرف شده در بخش صنعت چهارمحال و بختیاری به ترتیب به شهرستان‌های شهرکرد، بروجن، لردگان، کیار، کوهرنگ، اردل، فارسان، بن و سامان تعلق دارد.

رتبه دوم استان در محدودیت دسترسی به منابع آب

رییسی بیان کرد: بر اساس گزارش وزارت نیرو انتقال آب به فلات مرکزی ایران، میزان مصرف سالانه  آب در صنایع سطح استان ۱.۵ درصد کل مصارف استان را شامل می‌شود که نشان‌دهنده وضعیت بحرانی تامین آب صنعت در استان است و همچنین بر اساس گزارش مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی سال ۹۸، با توجه به شاخص محیط کسب و کار به تفکیک مولفه‌های پیماشی و استان‌ها، چهارمحال و بختیاری در محدودیت دسترسی به منابع آب در سال ۱۳۹۸ بعد از سیستان و بلوچستان در جایگاه دوم قرار دارد.

آبرسانی به برخی از شهرک‌های صنعتی با تانکر انجام می‌شود

مدیر نظارت و ارزیابی شرکت شهرک‌های صنعتی چهارمحال و بختیاری شهرک صنعتی با اشاره به اینکه منبع اصلی تامین آب شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان منابع زیرزمینی است، گفت: ۳۰ حلقه چاه در استان ایجاد شده است که با توجه به وضعیت خشکسالی در استان، از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند.

محمد حیدرپور بیان کرد: مشکل کم‌آبی در حال تبدیل‌شدن به یک بحران جدی برای شهرک‌های صنعتی است است، به طوری که در برخی از شهرک‌های صنعتی استان از جمله شهرک صنعتی سامان ۱، سامان ۲ و بخشی از شهرک صنعتی شهرکرد با استفاده از تانکر آبرسانی می‌شود و همچنین در ماه‌های گرم سال آبرسانی به وسیله تانکر به شهرک‌های صنعتی سفیددشت، بلداجی، گندمان و شهرکرد نیز انجام می‌شود.

به گفته وی، آب به عنوان یکی از اصلی‌ترین شاخصه‌های تولید به شمار می‌رود و در صورت تامین نشدن آن، هزینه تولید افزایش و میزان تولید کاهش می‌یابد و به طور کلی بر تمامی فعالیت‌های واحدهای صنعتی تاثیر خواهد گذاشت.

او پیشنهاد داد: با استفاده از روش جایگزین بازچرخانی آب، استفاده بهینه از آب مصرفی، استفاده از تجهیزات به روز و پیشرفته با نیاز آبی کم و به روز کردن تاسیسات و شیرهای آب می‌توان بخشی از کمبود آب شهرک‌های صنعتی را برطرف ساخت.

او افزود: در حوزه آبخیزداری و آبخوان‌داری می‌توان اقدامات گسترده‌ای انجام داد به طور مثال با استفاده از ذخیره و حفظ آب در فصل پاییز و زمستان، می‌توان سفره آب‌های زیرزمینی را تقویت بخشید و از هدر رفت آب جلوگیری کرد.

 راهکارهای کاهش تاثیر خشکسالی بر شهرک‌ها و نواحی صنعتی

رییس بخش آبخیزداری و حفاظت خاک مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری نیز بیان کرد: بیشتر شهرک‌های صنعتی که بخش مهمی از اشتغال استان را دربر گرفته‌اند از جمله شهرک صنعتی شهرکرد، سامان ۱، سامان ۲، وردنجان، بن، فرخشهر، سفیددشت، فرادنبه و صنایع متفرقه در شرق استان متمرکز هستند.

سید نعیم امامی گفت: تنها ۲ درصد از آبی که در صنعت چهارمحال و بختیاری استفاده می‌شود، از منابع آب سطحی تامین می‌شود که در شهرک تخصصی آب معدنی دیمه کوهرنگ،که دومین شهرک تخصصی آب معدنی کشور است، به عنوان ماده اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

او افزود: با توجه به خشکسالی‌های یک دهه گذشته، سطوح آب زیرزمینی در شهرک‌های صنعتی پیرو سطوح آب زیرزمینی در دشت‌ها که تامین کننده آب شرب مردم استان است، کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده است، به گونه‌ای که هر ساله، از اواخر اردیبهشت‌ماه آبرسانی به وسیله تانکر به برخی از شهرک‌های صنعتی از جمله شهرک صنعتی شهرکرد، سامان و بروجن انجام می‌شود.

او در ادامه افزود: نیاز است در حوزه صنعت تدابیر ویژه‌ای جهت تامین آب مورد نیاز اندیشیده شود چرا که هشت هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری و ۱۵ هزار اشتغال با تهدید و تعطیلی رو به رو می‌شوند که یک فاجعه بزرگ اجتماعی را برای استان رقم خواهد زد.

امامی پیشنهاد داد: اطلاع‌رسانی و آموزش به واحدهای صنعتی جهت فراگیری راهکارهای مدیریت آب، جلوگیری از استفاده از آب به عنوان خنک کننده برخی از تجهیزات و خطوط تولید محصولات فولادی و یافتن جایگزین مناسب برای آن، استفاده از گونه‌های گیاهی با نیاز آبی کم برای ایجاد فضای سبز در شهرک‌های صنعتی در بخش راهکارهای بهنیه مصرف  آب در این بخش  پیشنهاد می‌شود.

به گفته وی، تهیه بانک اطلاعاتی جامع از صنایع آب‌بر، مدیریت صحیح بر استقرار واحدهای صنعتی و جلوگیری از استقرار صنایع آب‌بر به ویژه در شرق استان با به‌کارگیری دقت نظر بیشتر در آمایش سرزمینی و ترغیب و تشویق جهت سرمایه‌گذاری بر صنایع دانش بنیان مبتنی بر مباحثی که توجه ویژه‌ای به محصولات کم آب‌بر دارند، از جمله راهکارهای لازم جهت کاهش تاثیر خشکسالی بر صنعت استان است.

او با اشاره به لزوم ذخیره و مدیریت آب در حوزه صنعت، عنوان کرد: می‌توان با استفاده از فناوری و سیستم‌های هوشمند برای مدیریت مصرف آب و نظارت دقیق، بر اساس مقدار تخصیصی که به هر واحد داده شده است، آب توزیع شود.

او در ادامه افزود: گسترش سیستم‌های بازچرخانی و استحصال آب صنعتی با استفاده از پساب تصفیه‌خانه‌‎هایی همچون تصفیه‌خانه فاضلاب بروجن و شهرکرد به عنوان یک راهکار طولانی مدت به شمار می‌رود، استفاده از پساب‌ها در سراسر دنیا و به ویژه در مناطق مرکزی کشور به عنوان راهکار مناسبی تشخیص داده شده است و آب مورد نیاز صنعت به ویژه جهت استفاده به عنوان خُنک‌کننده تولید فولاد از طریق تصفیه پساب‌های شهری و بازچرخانی آن‌ها تامین می‌شود.

به گزارش ایرنا، هم‌اکنون ۲۹ شهرک و ناحیه صنعتی مصوب در چهارمحال و بختیاری مستقر است که تنها آب مورد نیاز یک شهرک از آب‌های سطحی تامین می‌شود و تامین آب سایر شهرک‌ها و نواحی صنعتی با استفاده از آب‌های زیرزمینی انجام می‌شود.