تاکنون کمبود هیچ ماده مغذّی را در جهان مانند یُد، فاجعه آمیز نخوانده اند و ابعاد کمبود هیچ ماده مغذی به اندازه یُد مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار نگرفته است. نقش موثر ید در ساخت هورمون های غده تیروئید و تاثیر هورمون های فوق، در اعمال حیاتی انسان در دوران جنینی، کودکی، بلوغ، دلیل عمده اهمیت ید است.

کمبود ید می‌تواند از ابتدایی ترین مرحله حیات، زندگی انسان را دچار چنان مخاطراتی کند که بعد از وقوع، راهی برای نجات فرد وجود نداشته باشد. سقط جنین، زایمان زودرس ، مشکلات زایمانی و عوارض ذهنی و جسمی جنین ونوزاد  ازمهم‌ترین مشکلات نارسایی تیروئید در دوران بارداری است. از این رو اختلال ترشحات تیروئید در دوران جنینی همچنین شناسایی نشدن کم کاری تیروئید در هنگام تولد می‌تواند ضایعات جبران ناپذیری ایجاد کند. کم کاری تیروئید در کودکان نیزمی تواند عوارضی ازجمله کوتاهی قد، ریزش مو، خشکی پوست و به تأخیر افتادن بلوغ در پی خواهد داشته باشد.

گواتر مهم‌ترین بیماری این حوزه از نظر شیوع است که بین چهار تا ۶ درصد جمعیت بالغ جهان به آن دچارند. البته در مناطقی که کمبود ید وجود دارد، این شیوع بیشتر و حتی ممکن است به ۱۰۰ درصد افراد برسد. چون کمبود ید معمولا‌ به دلیل فقر ید در آب و خاک در سطح جامعه رخ می‌دهد عوارض آن دامنگیر تعداد کثیری از افراد ساکن در یک منطقه خاص جغرافیایی می‌شود، از این رو پیشگیری و مبارزه با اختلالات ناشی از کمبود ید از اولویت هایی است که تمام کشورهایی که با آن درگیر هستند باید با همّت و تلاشی مداوم به آن بپردازند. کارکنان بهداشتی ـ درمانی، در همه سطوح و در هر منطقه ای پرچمداران مبارزه با کمبود این ماده مغذی هستند و ارتقاء دانش آنان در مورد راه های مبارزه، چگونگی کسب همکاری های بین بخشی و درون بخشی، روش های پایش برنامه و انتقال پیام های موثر آموزشی، رمز موفقیت این برنامه بهداشتی است.

برای نمونه در کشور ما قبل از غنی سازی با ید و در حدود ۴۰ سال پیش، ۶۸ درصد کودکان و نوجوانان دچار گوا‌تر بودند، ولی اکنون که همه نمک یددار مصرف می‌کنند، شیوع آن به ۶ درصد کاهش یافته است. تولید، توزیع و مصرف نمک یددار طی ۲۵ سال گذشته در حدود ۷۰ میلیون نفر ضریب هوشی را اضافه کرده و از بروز حدود ۲۵ میلیون گوا‌تر در کودکان و نوجوانان جلوگیری کرده است. در برنامه غربالگری تیروئید نوزادان، بیش از صدها کودک مبتلا در سال تشخیص داده شده و با درمان صحیح از بروز معلولیت آن‌ها جلوگیری شده است.

از دیگر مداخلات مهم یدرسانی حوزه بهداشت استفاده از مکمل‌های ید در زمان بارداری است در سه ماهه اول بارداری، مخلوط اسید فولیک و ید و در سه ماهه دوم و سوم مخلوط ید و مولتی ویتامین است که هر دو فرآورده در دوران شیردهی نیز می‌تواند مصرف شود.

پس به یاد داشته باشیم ....

v     هم اکنون میلیون ها نفر در سطح جهان از بیماری های  غده تیرویید رنج می برند.

v     کمبود ید دریافتی یکی از عوامل مؤثر در بروز بیماری کم کاری تیرویید است.

v     بهترین راه دسترسی به یک منبع غنی از ید، استفاده از نمک یددار تصفیه شده، ماهی و سایر آبزیان در رژیم غذایی روزانه است.

v     با انجام به موقع غربالگری نوزادان، می توان از بروز عقب ماندگی ذهنی ناشی از بیماری کم کاری مادرزادی تیرویید پیشگیری کرد.

v     درمان مناسب بیماری های تیروییدی در دوران بارداری ضروری است.